SMS: AY yaz boşluk bırak mesajını yaz 4122'ye gönder
Türkiye'de dolardan sadece devalüasyon yıllarında kazanılıyor
Her yeni yıla girdiğimizde yaptığımız yatırım araçlarının hesaplanması ve uzun vadeli analizini bu yıl da tekrarlıyoruz. Dün yabancıların veya dövizini bozdurarak Türkiye'de bono ve borsaya yatırım yapanların 1984 sonrası yıllar ve son olarak 2006 getirilerini yayımladık. Yabancılar hazine kağıtlarından 23 yılda ortalama yüzde 16.5 yıllık getiri elde etmişler. Daha ilginci ise 2001 krizi sonrasında daha yüksek, hatta iki katı getiri elde etmeleriydi. Dalgalı kur rejiminde sermaye girişinin etkisiyle kurlar gerilerken, yabancılarTürkiye'dençifttaraflıkazançeldeettiler. Bir kazançları yüksek reel faizlerden, diğer kazançaları da kur düşüşlerinden. Bu nedenle 2001 sonrasındaki 5 yılda yabancıların elde ettiği ortalama kazanç yüzde 28.7'ye varıyor. 2001 öncesindeki 18 yılda sağladıkları getiri ortalaması yüzde 13.1. Küresel sermayenin gelişmekte olan ülkelere ve Türkiye'ye yoğun ilgi gösterdiği bir dönemde, Türkiye'nin de ekonomik ve siyasi istikrarı yakaladığı, bankacılık sektörünü güçlendirdiği, üstelik kamu borçlanma riskini azalttığı ve net kamu borcunu milli gelirin yüzde 90.5 düzeyinden yüzde 48.3'e düşürdüğü yıllarda yabancılara ödediği reel faiz dolar bazında iki katını bile geçti. Kısacası Türkiye'den kriz sonrası asıl parayı yabancı yatırımcılar kazandı.
Yerlilerneyaptı? Yabancıların bu kazancına karşılık yerli finansal yatırımcılar ne yaptı? Bunun da tablosu yukarıda yer alıyor. Türkiye'de bulunduklarından dolayı bir kere hazine kağıtlarına YTL ile yatırım yapıyorlar ve elde ettikleri reel faizi enflasyon düşürüyor. Geçen yıl geleneksel yatırım aracı altın gerçekten altın yılını yaşadı. Yerli tasarurf sahiplerine en yüksek getiriyi bu araç sağladı. Borsada kazançsız bir yıl geçirilirken yatırım fonlarının enflasyon karşısındaki ortalama getirisi negatife dönüştü. Mayıs-haziran dalgalanması yerli tasarruf sahiplerinin dengesini yeniden bozdu. Dövizden kaçma ve yerli para cinsinden yatırıma yönelme eğilimi içindeki yerli yatırımcılar bu dalgalanma sonrası tam tersi davranış göstermeye başladı. Yeniden döviz tevdiat hesapları artarken Yeni Türk Lirası mevduatlarında gerileme meydana geldi. Yerli gerçek kişilerin döviz hesapları 40.2 milyar dolardan 49.7 milyar dolara yükselirken YTL mevduatın artışı durdu.
Nedendövizeyöneldiler? Geniş kitlelerin yeniden dövize yönelmesinin arkasında birden çok neden sıralanabilir. * Bunlardan biri enflasyonun yeniden kafa kaldırması ve yerlilerin koruma amaçlı yatırımı gündeme getirmesi. * 2007'de yaşanacak çifte seçim riski ve belirsizliğine hazırlık yapmak. * Tarihi yüksek düzeylerine ulaşan cari işlemler açığının yol açabileceği devalüasyondan para kazanma ve bundan korunma güdüsü de ağır basabilir. * Küresel fonların Türkiye'ye gelmesi ve finansal yatırım araçları içindeki paylarının büyümesinin sonucunda yarın öbürgün herhangi bir dış etkenle yine ülkeyi terkedebileceklerinin düşünülmesi ve bunun yaratabileceği oynaklığa önlem. * Dalgalanma sırasında kur yükselirken dövizde satıcı olan yerli tasarruf sahiplerinden bir bölümünün, yeni bir dalgalanmadan yine aynı yöntemle kazanç sağlamayı amaçlaması. Bu nedenler daha da çoğaltılabilir.
Krizyıllarınınözelliği Yukarıda yer alan rakamlar gösteriyor ki, Türkiye'de dövizden ancak devalüasyon yıllarında, yani kriz yıllarında para kazanılıyor. Bu sonuç oldukça net. Döviz taşımanın serbest bırakıldığı ve hazine iç borçlanma ihalelerinin düzenli bir şekilde başlatıldığı 1984'ten2006'yakadar23yılın21'indeHazinefaizleridolarınüzerindegetirmiş. Bu faizler iskontolu ve ağırlıklı ortalama üzerinden, dolardaki artış da yıl sonu kuru üzerinden hesaplandı. Buna göre dolarilkkez1994krizivedevalüasyonundahazinefaiziningetirisinigeçti. Bu yılda hazine ağırlıklı ortalama faizi yüzde 152.3 düzeyinde gerçekleşirken dolar kuru artışı yüzde 170.9 arttı. Doların faizden daha fazla kazandırdığı ikinci yıl da, 1980 sonrasının ikinci devalüasyonunun ve krizinin yaşandığı 2001 senesi. Bu yılda da ağırlıklı ortalama hazine faizi yüzde 96.2 olmasına karşılık dolar kurunun artışı yüzde 114.2'ye çıktı. Diğer tüm yıllarda doların getirisi hazine faizinin altında kaldı.
Kimkazanıyor? Fay hattında enerji birikmesine hazırlık sadece patlama anlarında kazandırıyor. Bu anı yakalamak veya bu ana kadar beklemek önemli. Bu açıdan bakıncakrizekarşıkorunmaaracıolaraktutulandövizaynızamandauzunvadelibiryatırımaracınadönüşüyor. Üstelik patlamaanındasatmasınıbeceremeyeninbugetirisideeriyor. Yabancılar dövizlerini bozdurup YTL enstrümanlardan ve Türkiye'den çok iyi para kazanıyor. Yerliler çeşitli nedenlerle yabancı paraya yatırım yapıp fırsatları kaçırıyorlar. En azından belli bir vadede rakamlar böyle söylüyor.
Sonuç "Güvenliğihepöndetutmayın.Yapabileceğinizentehlikelişeybudur"HughWalpole
