|
MİT'in yeni doktrini
MİT Müsteşarı'nın 80'inci yıl açıklaması, önümüzdeki hafta devletin zirvesine sunulacak yeni istihbarat doktrininin ipuçlarını veriyor. Yapılanma sürecine giren MİT'te "insana yatırım" ve "istihbarat paylaşımı" ön plana çıkacak.
Cuma akşam üzeri, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarı Emre Taner'in, teşkilatın kuruluşunun 80'inci yıldönümünü kutlamak için MİT'in web sitesinde yayınladığı özel mesaj, gündem yarattı.
Medyada çıkan haber ve yorumlarda MİT müsteşarının sözlerini "devlete uyarı", hatta "Türkiye'nin geleceği konusunda felaket senaryosu" olarak görenler oldu. Hatta Taner'in Türkiye'nin içinde bulunduğu coğrafyayı anlatırken kullandığı "Bazı ulus devletler egemenliğini yitiriyor" cümlesini apayrı bir bağlama oturtup "Ulus devlet elden gidiyor; bir an önce Irak'a girelim" diye yorumlayanlar bile çıktı.
Oysa dikkatli gözler, 42 yıllık MİT hizmetinde teşkilatın her bölümünde çalışmış olan MİT müsteşarının sözlerinin asıl muhatabının kendi kurumu olduğunu fark etmekte gecikmedi.
Aslında Taner 80'inci yıl mesajı ne dış politika ne de devlet kurumlarını hedef alıyor.
Tam tersine derin Ankara kulislerinde yapılan analize göre Taner, teşkilat tarihindeki en köklü "değişim" hareketlerinden biri öncesinde, MİT'in çağa ayak uydurmak için yapması gereken "ev ödevlerini" sıralıyordu.
MİT'in 80'inci yıl manifestosu, önümüzdeki hafta devletin zirvesine sunulacak "yeni istihbarat doktrininin" de ipuçlarını veriyor. 11 Ocak'ta devletin zirvesinde gündeme alınacak yeni istihbarat doktrini, Soğuk Savaş'ın "hantal" ve "jurnalci" yapısı yerine "modern ve elastiki" bir gizli servis yaratmak için atılan bir dizi adımı içeriyor.
İstihbarat çevreleri, MİT'te birkaç yıl önce başlayan ve Şenkal Atasagun ve Emre Taner döneminde hız kazanan değişimin teşkilatta ciddi bir yeniden yapılandırma sürecine işaret ettiğini söylüyor.
MİT'teki reorganizasyonun ilk unsuru "bilgi paylaşımı." Soğuk Savaş döneminde istihbarat örgütleri ellerindeki bilgiyi sıkı sıkıya "saklamak" için tasarlanmıştı. Şimdiyse, uluslararası yardımlaşma gerektiren global tehditler var. El Kaide'den tutun kara para, terör, uyuşturucu hatta PKK'ya kadar Türkiye'yi ilgilendiren her tehdidin "global" bir boyutu var. Bu yüzden yabancı örgütler ve Türkiye'deki kurumlarla "bilgi paylaşımı" öne çıkıyor.
İstihbarat çevreleri MİT'teki değişimin ikinci ayağını "insana yatırım" diye tanımlıyor. MİT'te operasyondan sorumlu en önemli isimlerden birinin bir kadın olduğunu, teşkilat bünyesinde birçok kadın ya da bedensel engelli personelin çalıştığını duymak, beni şaşırttı. Ama asıl şaşırdığım, MİT'in son yıllarda "beyaz yakalı" diye tanımlanan üniversite mezunu, dil bilen ve mastırlı adaylara yönelmesi.
Ama iyi bir istihbarat örgütü için yalnız "iyi çocuklar" yetmez. 11 Eylül saldırısı ve ardından gelen terör olaylarında tüm dünya örgütlerinin çıkardığı ortak sonuç, "teknolojinin hiçbir zaman insan unsurunun yerini tutamayacağı." "Kötü adamları" izlemek için, aralarına girecek ajanlara ihtiyacınız var. MİT de bu doğrultuda çevre ülkelerin dillerini bilen, gerektiğinde örgütlere sızacak profesyonel personele ağırlık veriyor.
Taner'in ipuçlarını verdiği daha da önemli bir değişim, MİT'in Big Brother tarzı toplumu gözetleyen iç güvenlik servisi modelinden uzaklaşıp stratejik tehditlere elastiki bir kadroyla cevap verebilen modern bir istihbarat yapısı kazanması. Muhaberat ya da Stasi gibi olmasa da, Soğuk Savaş döneminde MİT "o sağcı, bu solcu" diye toplumda geniş kitleleri "fişleyen" bir kuruluştu. Oysa Türkiye aradan geçen süreçte demokratikleşti ve bölücülük ve köktendincilik dışındaki siyasi görüşler, tehdit olmaktan çıktı.
Bu yüzden de MİT'in kendi halkı üzerinde istihbarat toplamak yerine stratejik tehditlere yönelen, gerektiğinde şeffaflaşabilen konsantre bir yapıya yönelmesi gerekiyor.
Taner'in mesajındaki satır aralarını böyle okumak lazım...
|
