Bu kızlar okumak istiyor
Tuğba, Serpil, Semra, Hatun, Semra, Figen, Hatun, Yasemin, Emine ve Sedef. Yaşları 13. Onlar Diyarbakır'a 130 kilometre uzaklıktaki Çermik ilçesinin 70 köyünden biri olan Kuyu Köyü'nün yedinci sınıfında bulunan 10 kız öğrenci. Ama bu kızlardan sadece birinin geleceği farklı olacak. Çünkü Sedef Polat, köyde liseye devam etme şansı olan tek kız öğrenci. Diğer arkadaşları ise Doğu ve Güneydoğu Anadolu'daki milyonlarca kız gibi başlık parası karşılığı bir erkeğe verilmelerini bekleyecek. Kendileri için şimdiden değer biçilmiş bile: 4 bin YTL.
Yeşil kart cezası olsa
Sedef Polat eğitimine devam etmek için babasını ikna etmeyi başarmış. Ancak bir şartı var babasının, mutlaka burs almasını istiyor. Diğer kızlarla sohbet ettiğimizde, aslında onların da diploma hayalleri olduğunu öğreniyoruz. Hatta hepsi öğretmen olmak istiyor. Ama onların bu raddeye kadar bile okuyabilmelerinin tek nedeni ilköğretimin zorunlu olması, "Aksi taktirde ailelerimiz günlük 10 YTL ödemek zorundaydı," diyorlar. Gelecek yıl bu zorunluluk da kalkacak. Belki de böylece onların öğrenim hayatları beklediklerinden daha da önce sona erecek. "Ailelerimizin  parası var. Erkekleri okula yolluyorlar ama bizim okumamızı istemiyorlar. 'Okumak istiyoruz' dediğimizde de 'Kız çocuğu okumaz' diye tersliyorlar," diyerek isyanlarını dile getiriyorlar. Nasıl okuyabileceklerinin çözümünü de kendi aralarında bulmuşlar: "Okumak isteyen kızlarını okutmayan babaların hepsine para cezası verilse, bir de yeşil kartları ellerinden alınsa bizi okula göndermek zorunda kalacaklar. O zaman biz de öğretmen oluruz."
Kızlara söz hakkı yok
10 kız öğrenci de köydeki genç kızların 15 yaşında evlendirildiklerini anlatıyor. En geç iki yıl sonra 4 bin YTL başlık parası ile kendilerinin de evlendirileceğini söyleyen öğrenciler, "Bu paranın birazı ile babalar kızlarına çeyiz alıyor, geri kalanı da yiyorlar," diyor. "Evlenmek istemiyoruz," sözünü ise asla söyleyemeyeceklerini dile getiren öğrenciler, "Kızlara 'evlenmek istiyor musun, ya da bu erkekle evlenir misin?' sorusu sorulmaz, bize de sormayacaklar. Sadece onlar karar verir, siz de evlenirsiniz," diye anlatıyorlar.
Muhtar okutacak
Köyün muhtarı Fedli Karadağ'a göre kızların okutulmamasının nedeni babaların, kızlarını köy dışına çıkarmak istememeleri. 10 çocuk sahibi Karadağ da dört kızından birini  1000 YTL 'süt parası' karşılığında 16 yaşında evlendirdiğini söylüyor: "Ama benim kızım evlenmek istiyordu. Başlık parasının kaldırılmasını istediğim için sadece annesinden emdiği sütün bedeli olarak 1000 YTL aldım. Zaten o para ile ev eşyası aldım." Ama şimdiki kızların okumasını sonuna kadar destekliyor Karadağ. "Kızların okumasını, hayatlarını kurtarıp, meslek sahibi olmalarını istiyorum," diyor.
Ve diğer kız öğrenciler
Yedinci sınıftaki kızlardan Tuğba Yaman'ın iki kız, iki de erkek kardeşi var. İki erkek kardeşinin okuyacağını ama kendisi de dahil diğer kız kardeşlerinin okutulmayacağını anlatıyor: "Okula göndermemek yasak olduğu için beni okula gönderiyorlar," diyor. Köydeki diğer çocuklar gibi okula özellikle bağ bozumu dönemlerinde gelmediğini anlatan Yaman, evde iş olduğunda ya da küçük kardeşine bakması gerektiğinde de okula gönderilmediğini söylüyor. Hatun Polat'ın ise 11 kardeşi var. İkisi kız. Ağabeylerinden ikisi liseye gidiyor. Ama çok istemesine rağmen babasının onu liseye yollamayacağını söylüyor: "Babamın parası var, istese beni okutur. Ama okutmayacak. Başlık parası karşılığında evlendirecek bir süre sonra," diyor.
Pervin KAPLAN/HABER MERKEZİ
|
