SMS: AY yaz boşluk bırak mesajını yaz 4122'ye gönder
Cari açığa bir de yurtdışı yatırım etkisi
Son birkaç gün içinde doğrudan yatırım haberleri yeniden yoğunlaştı. Alman medya grubu Axel Springer, Doğan TV'nin yüzde 25'ini almak için 375 milyon Euro'ya anlaştı. Bunun hemen ardından Doğan Yayın Holding Almanya'nın en büyük yayın kuruluşlarından birinin satış ihalesine teklif vereceğini açıkladı. 6 milyar Euro üzerinden şirketin yüzde 50.5'i satılıyor. Yani neresinden bakılırsa 3 milyar Euro'luk bir yatırım. İhalenin kazanılması halinde bu yatırımın finansmanını Türkiye'den bir şirket yapacak. Bunu yaparken de muhtemelen bazı şirketlerin yabancılara satışından elde edilen hasılat yanında yurtdışı borçlanmalara da gidilebilecek.
Dışborcaetkisi Yurtdışı yatırımlarına bir başka örnek olarak Turkcell'in Yunanistan'da GSM ihalesine girme niyeti gösterilebilir. Olay henüz inceleme aşamasında ama düşünülen olursa, bunun da birkaç milyar Euro'luk bir finansman gerektirdiği hesaplanabilir. Bu finansmanın bir bölümü yurtiçinden bir bölümü de yurtdışından karşılanabilir. YaniözelsektörşirketleriyurtdışıyatırımlarıiçinyurtdışındanborçlanırkenTürkiye'nindışborcunudaartırmışolacaklar. Bu yatırımlar, yabancıların gelip Türkiye'den şirket almalarından sonra yerlilerin de yurtdışında büyük ölçekli yatırımlarına son örnekler.
Dışyatırımınetkisi Şirket satışı yoluyla gelen sermayenin sahipleri tarafından nasıl kullanılacağı çok önemliydi. * En kötü seçenek, şirketini yabancıya satan yerlinin parayı cebine koyup, yan gelip yatması olurdu. * En iyi seçenek de, yerlilerin şirketlerini satmaması, hatta mümkünse yabancı şirketleri almasıydı. Ancak olmadı. * Bunun dışında ikinci en iyi seçeneğin yabancıya satıştan elde edilen nakitle Türkiye'de veya yurtdışında yeniden yatırıma dönüşmesiydi ki şimdi bu oluyor. * Eğer şirket satışlarından elde edilen sermaye ile yurtdışı yatırım eğilimi hızlanırsa, Türkiye en azından müteşebbis gücünü koruyacak demektir. * Dış yatırımlar orta ve uzun vadede Türkiye ekonomisinin rekabet gücünü artırmasında, dünyayla AB'ye entegrasyonu sağlamasında önemli bir rol üstlenebilir. * Bu yatırımlardan hemen olmasa bile, zaman içinde belli bir temettü geliri elde edilecek. Yurtdışı yatırım olduğu için de, bu ödemeler dengesine artı bir kalem olarak yazılacak. Yani cari açığı finance edecek bir kalemi oluşturacak.
Madalyonundiğeryüzü Sayılan bu yararları yanında doğrudan yatırımlarla gelen kaynakların yine doğrudan yatırım amacıyla yurtdışına çıkmasının kısa vadede cari açığın finansmanına olumsuz bir etkisi söz konusu olabilir. Yukarıda yerlilerin ve yabancıların doğrudan yatırımları yer alıyor. Şimdiye kadar net bazda elbette artıdayız. Ama satılan şirketler karşılığında elde edilen gelirlerle yerliler yurtdışında yatırıma kalkıştıkça bu avantaj giderek kaybolabilir. Doğrudan yatırımlar yoluyla cari açığın finansmanı giderek azalabilir. Türk girişimciler yurtdışında başarılı yatırımlar yaptıkça kısa vadede sermaye çıkışı yoluyla olumsuz etkilenme söz konusu. Bir de finasman yurtdışından yapıldığı ölçüde dış borçların artışı... Bu da bizi yabancı sermayenin mevcut kurulu kapasitelere değil de sıfırdan yatırımlara gelmesinin önemini bir kez daha gösteriyor. Yatırım ortamının iyileştirilmesi gereği bir kez daha ortaya çıkıyor. Üstelik yerli ve yabancı ayrımı yapmadan...
