Acılı bir dönemin aynı ölçüde acı veren filmi

Eve Dönüş, baskı ve diktatörlük dönemleri yaşamış her toplumun yapması gereken filmlerden... Angelopoulos veya Vulgaris'in Yunanistan'ın Albaylar Cuntası dönemi, Latin Amerikalı yönetmenlerin bitip tükenmez diktatörlük rejimleri için yaptığı filmler ya da Rusya'da komünizmin çöküşünden sonra yapılan filmler gibi.. Aslında bizde de 12 Eylül filmleri yapıldı: Dikenli Yol'dan Sen Türkülerini Söyle'ye, Bekle Dedim Gölgeye'den Eylül Fırtınası'na... Ayrıca işkence üzerine ilginç filmlerimiz de var: Zeki Ökten'in Ses'i, Yusuf Kurçenli'nin Karartma Geceleri, İsmail Ateş'in Gülün Bittiği Yer gibi. Tüm bu önemli, saygın çabaları da hatırlayalım lütfen... Ama Eve Dönüş, tüm bu filmlerin arasında zirveye oturuyor. Belki bir yanıyla, ana kişiliğin başına gelenlerin ilginçliği nedeniyle; kendi halinde, siyasetten uzak fabrika işçisi Mustafa, darbeyi izleyen günlerde tutuklanıyor ve Şehmuz kod adlı bir siyasal aktivist olmadığını kanıtlamayı başaramıyor. Yani çok tipik bir Hitchcock durumu!... Ama aynı ölçüde, işkence sahnelerinin güçlü biçimde hikâyeye yedirilmesi, dramatik gerilimin finale doğru sürekli yükselmesi gibi ögelerin de katkısıyla. Aslında ilk yarı, dönemin, koşulların, kahramanların sergilenmesi hayli klasik, hatta soluk. Ama özellikle ikinci yarıda film adeta coşuyor, şahlanıyor. Klişeler yaşanmışlığa, karton karakterler etli-canlı insanlara dönüşüyor. Gerilim artıyor, duyarlılıklar keskinleşiyor. Ve film, bu ülkenin gerçekten yaşadığı bir kolektif cehennemin soluk soluğa izlenen hikâyesi olup çıkıyor. Tüm oyuncular çok iyi: İlk kez dört başı mamur bir rolü deneyen Memet Ali Alabora'dan, oyununda kimilerinin nedense fark edemediği evrensel bir düzeyi tutturan Sibel Kekilli'ye, yan oyuncularda 'baba' Savaş Dinçel'den ''işkenceci' Civan Canova'ya dek. Perihan Savaş'ın annesini de unutmaksızın... Müziği de çok beğendim. Ve filmi, sinema sanatı bir yana, bu ülkenin gerçekleriyle asgari bir ilişkisi olan herkese öğütlüyorum.

EVE DÖNÜŞ * * *
Yönetim ve senaryo: Ömer Uğur
Görüntü: Mustafa Kuşçu Müzik: Tamer Çıray
Oyuncular: Memet Ali Alabora, Sibel Kekilli, Savaş Dinçel, Altan Erkekli, Civan Canova, Perihan Savaş, Cengiz Küçükayvaz/ Özen Film dağıtımı.