kapat
   
SABAH Gazetesi
 
   News in English
   Son Dakika
  » Yazarlar
   Günün İçinden
   Ekonomi
   Gündem
   Siyaset
   Dünya
   Spor
   Hava Durumu
   Sarı Sayfalar
   Ana Sayfa
   Dosyalar
   Teknoloji
   Emlak
   Otomobil
   Detaylı Arama
   Arşiv
   Etkinlikler
   Günaydın
   Televizyon
   Astroloji
   Magazin
   Sağlık
   Kültür Sanat
   Turizm Rehberi
   Cuma
   Cumartesi
   Pazar Sabah
   İşte İnsan
   Sinema
   20. YILA ÖZEL
   Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Prof. Dr. Bengi Semerci @ SABAH
 
Yedikleri çocuğun gelişimini etkiler
Sağlıklı beslenmek şişman olmak değildir
SORU CEVAP

Yedikleri çocuğun gelişimini etkiler

Beslenme yaşam için gereklidir. Ancak çocuğun beslenmesi söz konusu olduğunda sadece bir kalori ve kilo hesabından bahsedilemez. Beslenme çocuğun beyninin ve ruhunun da beslenmesi demektir. Çünkü ruh sağlığı beslenmeyi, beslenme ruh sağlığını etkiler. Ayrıca, çocuğun zihinsel ve bilişsel gelişimi için beslenme çok önemlidir. Bilişsel süreç, bilginin kazanılmasına ve kullanılmasına yarayan süreçtir. Bilişsel gelişim, bebeklikten yetişkinliğe kadar bireyin çevreyi, dünyayı anlama, düşünme yollarının daha kompleks ve etkili hale gelme sürecidir. Piaget, Bruner ve Vygotsky çocuğun çevresindeki dünyayı değişik yaşlarda nasıl ve niçin böyle algıladığını belirlemeye çalışmışlardır. Piage'ye göre evreler şöyle:

ZAMANLA ALGILARI ARTIYOR
Duyusal motor dönemi (0-2 yaş): Bebek dış dünyayı keşfetmede duyularını ve motor becerilerini kullandığndan bu döneme duyusal- motor adı verilmektedir. Nesnenin sürekliliğinin gelişimi, bilişsel gelişimde önemli bir adımdır. Daha ileri düşünmenin gelişimi için bir basamaktır. Düşünmenin başlangıcı olarak nesnelerin zihinde sembolleştirilmesi bilişsel gelişim için önemli bir adımdır. Örneğin, oyun parkında oynayan bir çocuk dışarıya kaçan topunu almak için çevresini gözler, topa ulaşmasını sağlayacak bir nesneyi (çubuğu vb.) bulur ve kullanır. Burada çocuk problemi deneme yanılma yoluyla çözmemiştir. Problemi düşünüp anlayarak çözümü tasarlamış ve zihinsel olarak bunu başarmıştır. İşlem öncesi dönem (2-7 yaş) ikiye ayrılmaktadır: a) Sembolik dönem ya da kavram öncesi (2-4 yaş) dönem. b) Sezgisel (4-7 yaş) dönem. Sembolik dönem ya da kavram öncesi dönem, 2-4 yaşlarını kapsamaktadır. Bu dönemde çocukların dili, çok hızla gelişir ancak geliştirdikleri kavramlar ve kullandıkları sembollerin anlamları, kendilerine özgüdür. Çoğu zaman gerçek değildir. Çocuklar, bu dönemde kompleks kavramları ve ilişkileri anlayamazlar. Örneğin, çocuğa "su çok fazla, dökeceksin" dediğinizde, çocuk "çok fazla" gibi kavramları anlayamadığından suyu dökecektir. 2-4 yaşlarında çocuk, gözünün önünde bulunmayan ya da mevcut olmayan nesne, olay, kişi, varlığı temsil eden semboller geliştirmeye başlar. Örneğin bir çubuğu at, cetveli tabanca gibi kullanabilir. Bu yaşta sembolik oyun sıkça gözlenir. Sezgisel Dönem 4-7 yaş arasını kapsar. Çocuklar bu dönemde, mantık kurallarına uygun düşünme yerine, sezgilerine dayalı olarak akıl yürütürler ve problemleri çözmeye çalışırlar. Dil, hızla gelişmekte, yaşantılar yoluyla kazanılan davranışların sembolleştirilmesine yardım etmektedir. Somut işlemler dönemi (7-11 yaş), ilkokul yıllarındaki çocuklar, bilişsel yeterlilik bakımından çok hızlı değişme gösterirler. İlkokul dönemindeki çocukların düşünmesi okul öncesi çocukların düşünm e s i n - den çok farklıdır. Artık, tersine çevirebilme kavramı kazandıklarından korunum ilkesi ile ilgili bir sorunları da yoktur. Nesnelerin fiziksel yapılarında ya da mekandaki konumlarında değişmelerle, miktar, hacim, sayı vb. özelliklerinde değişme meydana gelmeyeceğini anlarlar.

ERGENLİK DÖNÜM NOKTASI
Soyut işlemler dönemi (11 yaş üstü), ergenlik döneminin başlangıcından itibaren çocukların düşünme biçimleri, yetişkinlere benzer hale gelir. Bu dönemde artık soyut düşünme başlar. Bir problemin çözümü, somut yollarla sınırlanmaz. Problemde bulunan değişkenler arası ilişkileri bulur. Çocuk doğduğu andan itibaren bilişsel gelişimi başlar ve devam eder. Bu gelişimi etkileyen ana bileşenler, beslenme, çevre ve eğitimdir. Beyin gelişimi, yaşamın ilk birkaç yılında hızlı olmakla birlikte, doğumdan başlayıp geç ergenlik dönemine değin devam etmektedir. Sanıldığı gibi yaşamın ilk 2-3 yılında tamamlanmaz. Okul dönemi başta olmak üzere, erişkin döneme kadar gelişim sürer. Çevre ve eğitim kadar, aslında kolay sağlanarak çocuğun beyin gelişimini ve başarısını arttıracak olan besin maddeleridir. Bu gelişimler için çeşitli besinler önem kazanır. Anahtar besinler, iyot, demir ve folik asittir. Ayrıca çinko ve B12 önemlidir. Bunların dışında, beyinde ve retinada yoğun bulunan DHA (dokozahekzaenoik asit) ve PUFA'nın (çoklu doymamış yağ asitleri) önemi son yıllarda belirginleşmiştir. Anne sütünde bu maddelerin bulunması, anne sütü alan çocukların daha iyi gelişim göstermeleri de değerlendirildiğinde besinlere katkı gündeme gelir. Demir eksikliği olan çocuklarda, dikkat bozukluğu, dil gelişim sorunları, IQ düşüklüğü, algı ve duyuşsal davranış bozuklukları saptanmıştır. Anemi olmaksızın olan demir eksikliği de, okul başarısızlığına neden olmaktadır. İyot eksikliği, doğumsal olarak zeka geriliği nedenidir. Hipotiroidi olmaksızın olan iyot eksikliği beyin gelişim sorunlarına yol açmaktadır. Dünya sağlık örgütü tarafından, en yaygın beyin zedelenmesi nedeni kabul edilir. Çinko düzeylerinin tamamlanması, özellikle okul dönemi çocuklarında okul başarısını ve nöropsikolojik fonksiyonları arttırmaktadır. Doğru beslenme önemlidir. Çocukların beyin gelişimi için toplumun ve özellikle annelerin eğitimi önemlidir. Ancak koşullar nedeniyle, gerekli maddeleri yetersiz alabilmektedirler. Bu durumda, çocukların alabildikleri ve severek tükettikleri besinlerin zenginleştirilmesi önem kazanmaktadır. Çocukların sağlıklı beslenmesi için gerekli yemekleri sevecekleri şekilde sunmak önemli. Bu konuda bir önerim olabilir. Zümrüt Özkan Anjuere kendi deneyimlerini bir kitapta toplamış. Alfa yayınlarından çıkan kitabın adı: "Yiyorum Büyüyorum."

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Yaşına göre hediye alın   / 27-05-2006
 Mutsuz mu depresyonda mı?   / 20-05-2006
 Okul değil, öğretmen seçin   / 13-05-2006
 Birlikte büyütelim   / 06-05-2006
 Aileler artık ruh sağlığı konusunda daha bilinçli   / 29-04-2006
 Yedikleri çocuğun gelişimini etkiler   / 22-04-2006
 Yanlış gazete haberleri aileleri etkiliyor   / 15-04-2006
 Evlatlık olduğunu saklamak doğru değil   / 08-04-2006
 Prematüre bebek kabusunuz olmasın   / 01-04-2006
 Kitap okumak boş zaman eylemi değil ki   / 25-03-2006
    Cumartesi Yazarlar
    Güncel
  » Yaşama Dair
    Sinema
    Gurme
ALİ POYRAZOĞLU
Sihirli kalem
Geçen hafta eve gidemedim. Elde bavul,...
FİLİZ AKIN
Neler oluyor bu dünyaya?
Danıştay'a saldırı bütün ülkeyi...
PROF. DR. BENGİ SEMERCİ
Sevginizi sınav başarısına bağlamayın
Önümüzdeki iki...
PROF. DR. ERDEM YEŞİLADA
Zayıflama zamanı - 3
Çağdaş yaşam şartlarının ortaya...
Afrika'da genç ölümler
Afrika'da genç ölümler
Müthiş bir enerji, parlak bir mekân tasviri ve iyi şeçilmiş...
Filmleri sevip sevmemek veya Sil Baştan sendromu
Filmleri sevip sevmemek veya Sil Baştan sendromu
Geçen hafta, hemen herkesin bir kült film olduğunda birleştiği...
Manzara mükemmel mönü esprili
İstiklal Caddesi'ndeki Mısır apartmanında yer alan 360'ın mükemmel...
Bir oyuncak olmadığını bilmeli
Çocuğunuza bir evcil hayvan almadan önce dikkat etmeniz gerekenler var.
Göçmen kuşlar size de güle güle!
Küresel ısınmadan kaynaklanan iklim değişiklikleri dünyanın birçok bölgesinde...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.