Borsanın yatırımcı sayısındaki azalma yarım milyona yaklaştı

Aracı Kurumlar Birliği'nin yeni yayımlanan Türkiye Sermaye Piyasası2005 Raporu'nda yer alan verilere göre, son beş yılda borsanın yatırımcı sayısındaki azalma 478 bin 537'ye vardı. 2001 krizinin hemen arifesinde 16 Şubat'ta yayımlanan İMKB Haftalık Bülteni'nde 13 Şubat 2001 itibariyle borsadaki bakiyeli yatırımcı sayısı 1 milyon 358 bin 841 olarak görülüyor. Kriz sırasında batan bankalar ve iştiraklerden dolayı önemli bir yatırımcı kiltesi 2001'de borsadan çekildi. Bu nedenle 2001 sonu itibariyle tabloda yer alan bakiyeli yatırımcı sayısı 1 milyon 30 bine inmiş. Son beş yıldaki toplam kaybın oranı ise yüzde 35.2. Yani borsa, yatırımcılarının ütçte birini yitirmiş.

*Aracı Kurumlar Birliği'nin daha önceleri Takasbank, son yıl da Merkez Kayıt Kuruluşu verilerinden yaptığı derlemeye göre, 2005'te bakiyeli bireysel yatırımcı sayısı 5 bin kişi daha azaldı. 880 bin 304'e inen bireysel yatırımcılar arasında en büyük 10 yatırımcının payı yüzde 7.8 düzeyinde. İlk 100 bin kişinin payına 7.94 milyar dolar düşerken, bu bireysel yatırımcıların toplam portföyünün yüzde 88'sine varıyor. Geriye kalan 780 bin kişinin payına ise 1.3 milyar dolar düşüyor.

*Yerli bireysel yatırımcı sayısının azaldığı 2005 yılında yabancıların İMKB'deki hisse senedi stoğundaki payları yüzde 54.9'dan yüzde 66.4'e çıktı. Yerliler giderek piyasadan çekilirken boşluğu yabancılar doldurdu.

*Buna karşılık Aracı Kurumlar Birliği, 2005'te yabancıların yüzde 54, yerlilerin yüzde 156 kazandığını hesaplamış. Hatta rakamlar son yedi yılın altısında yerli yatırımcıların yabancılardan fazla getiri sağladığını ortaya koymuş. Hesaplama yöntemlerini bilmiyorum ama bana bu durum mantıklı gelmiyor. Böyle bir kazanç varsa o zaman yerli yatırımcı sayısı neden azalıyor? Yerli yatırımcının borsa payı neden küçülüyor? İnsan kazandığı yerden kaçar mı? Böyle bir yatırımcı mantığı var mıdır? İnsan kaybettiği yerden kaçar.

*Üstelik yerlilerin yatırım vadesi çok daha kısa. Stoğun üçte ikisine sahip olmalarına karşılık borsadaki işlem hacminin yüzde 21'ini gerçekleştiren yabancıların ortalama yatırım vadesi 6.5 aydır. Normalde daha uzun vadeli yatırım yapanın, daha çok para koyanın daha fazla kazanması gerekir. Benim hesaplamalarım bu yönde. Yabancıların borsadan aldıkları payın bu düzeylere çıkmasını da buna bağlıyorum. Kazanıyorlar ki, geliyorlar.

*İller arasında Konya'nın hisse senedi yatırımı büyümüş. Kayserililer ve Rizeliler'in ortalama portföyleri ise yüksek. Varlıklı illerle varlıklı yatırımcıların bulunduğu iller ise farklı olabiliyor. Yurtiçi yerleşik yatırımcıların yüzde 70'i ilk 10 ilde ve bunlar bireysellere ait hisse senetlerinin yaklaşık yüzde 90'ına sahip. Bu da, hisse senedi pazarlama işinin Türkiye'de gereği gibi yapılmadığının bir göstergesidir.

*Sonuç- "Gömleğin ilk düğmesi yanlış iliklenince, öbürleri de yanlış gider" G. Bruno