20 yılın en düşüğüne geldik reel faizin kaymağını yedik Piyasaların zor haftası

20 yılın en düşüğüne geldik reel faizin kaymağını yedik

Enflasyonu tek haneye indiren Türkiye, reel faizi de 5.3'e düşürdü. Ancak hem faizin indiği düzey hem de iç ve dış koşullarda bozulmalar faiz düşüşünü zorlaştırıyor. Tıpkı enflasyonda olduğu gibi, faizde de patinaj dönemi yaşanabilir.

Bugün işleyeceğimiz konunun ilhamını Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın İstanbul Sanayi Odası'nda yaptığı konuşma verdi. Başbakan sanayicilere kızarken ve bugün gelinen ortamın iyiliğini anlatırken "Reel faizler yüzde 30'lardan yüzde 10'un altına düştü, taş çatlasa reel faiz yüzde 8'dir " sözü verdi. Başbakan hâlâ reel faizleri yüzde 10'ların üzerinde gösterenleri eleştirerek "Yüzde 13.5 nominal faiz var. Stopajı ve enflasyonu düşersen nasıl yine yüzde 10'un üzerinde reel faiz olur" diyordu.

Reel faiz yüzde 5.3
Bu konuda Başbakan haklı. Çünkü reel faiz yüzde 8 bile değil, son verilerle yüzde 5.3. Merkez Bankası'nın Mart ayı 2. Beklenti Anketi'nde yılsonu tüketici enflasyonu yüzde 5.78 tahmin edildi. Başbakan'ın belirttiği gibi, nominal Hazine faizini yüzde 13.5 alındığında, bunun yüzde 15'lik stopajının düşülmesi gerekiyor. Çünkü bu vergi herkesten kesiliyor. Dolayısıyla reel faizin hesaplanacağı baz yüzde 11.47'ye iniyor. Bunu yılsonu beklenen yüzde 5.78'lik enflasyondan arındırdığımızda reel faiz yüzde 5.3 çıkıyor. Bu oran son 20 yılın en düşük reel faizi. 1984'ten beri 5 yıl negatif faiz yaşanırken en düşük reel faiz 1985'te 3.8 ile görülmüştü.
Yüzde 5.3 reel faiz özlenen, bir kaç yıl öncesine göre hayal edilen bir oran. Bunu basına yansıyan açıklamalardan çıkartıyoruz. Örneğin bugünkü ekonominin mimarı Kemal Derviş 2 Mayıs 2002'de "Reel faiz yüzde 6 olmalı" açıklamasını yapmıştı.
Maliye Bakanı Kemal Unakıtan da 20 Temmuz 2004'te "İdeal reel faiz yüzde 7 olmalı" görüşünü ortaya koymuştu. Şu anda reel faizler hem eski hem de yeni bakanın ortaya koyduğu ideal oranın da altına inmiş durumda.

İç ve dış koşullar değişiyor
Ancak dış konjonktür değişmekte. Faizler yükseliyor ve küresel likidite azaltılıyor. Dış konjonktür faizleri düşürmeye eskisi gibi yardımcı olmayacak. Hatta artırılması yönünde Türkiye zorlayabilir de.
İç koşullarda da iyileşmelerin sonuna gelinmiş gibi.
Gerek fazilerin kısa dönem de de olsa Türkiye için ideal sayılan oranlara inmesi, gerekse iç ve dış koşullarda meydana gelen değişmeler, faiz düşüşünde sona yaklaşıldığına işaret ediyor. Enflasyon düşüşün hız kesmesi ve oradaki iyileşmenin sonuna gelinmesinden sonra şimdi de benzer durum reel faizlerin düşüşünde ortaya çıkıyor. Enflasyondan sonra reel faiz düşüşünün de kaymağını yedik. Yolun bundan sonraki bölümü daha zor.

Sonuç
"Tavukla münakaşa eden solucan yanılır " Amerikan Atasözü