|
 |
 |
 |
 |
|
Sağlığınız için dedektiflik yapın hayatınızı uzatmaya başlayın!
Dedektif bir olayı çözebilmek için; nasıl ipuçlarını toplayıp kullanıyorsa, siz de sağlığınız için delil toplayıp soru sorun Cerrah seçerken neden anestezi uzmanıyla konuşmalısınız? Yazın neden üniversite hastanelerinden kaçmalısınız?
Prof. Dr. Mehmet Öz, akıllı bir hasta olabilmek için yapılması gerekenlerle ilgili merak edilen soruları yanıtladı.
* Neden 'Akıllı Hasta Kılavuzu'?
Hayatınızda önemli bir tıbbi komplikasyon olması şansı; 5'te 2'dir. Bu korkutucu ama aynı zamanda da doğru bir istatistiksel bilgi! Ve bunu en ileri teknolojiyi kullanan en iyi doktorların bile engellemesine imkan yok! Fakat yine de birçoğumuzun gerçekçi olmasa da böyle bir beklentisi var. Para hakkındaki bütün kararları, başkalarının onlar yerine almasına izin vermeyen veya bilinmedik bir seyahat acentesine seyahatlerinin her bir detayını ayarlaması için güvenmeyen onca insan; iş sağlığa gelince gönüllü olarak kendi kişisel güvenliklerinin bütün kontrolünü, sorgusuz sualsiz doktoruna bırakıyor. Biz doktorlar ve hemşireler, kalite ve güvenli bakım sağlamak için çok çalışıyoruz. Fakat bununla birlikte Tıp Enstitüsü'ne göre Amerika'da tıbbi hatalardan yılda nn bin ile 98 bin arasında ölüm gerçekleşiyor. Bunun ne kadar büyük bir problem olduğunu görüyorsunuz; tam olarak ölüm rakamını bile belirleyemiyoruz. Bu konudaki en iyimser rakamı bile ele alacak olursak, tıbbi hatalar, göğüs veya prostat kanserinden daha fazla ölüme neden olmaktadır. Öldürücü olmayan fakat zarar veren hatalar, tipik hastalar için sayı olarak yüzbinleri bulmaktadır. Halbuki bütün komplikasyonların yüzde 75'i önlenebilir niteliktedir. Teknolojide gerçekleşen şaşırtıcı gelişmelere rağmen huzursuz edici gerçek; 'sağlık sisteminin çok karmaşık hale gelmesi'dir. Artık sistemdeki herhangi bir insanın; bütün süreci güvendiği ve inandığı bir sağlık ortağı olmadığı sürece yürütmesine imkan yok.
* Akıllı hasta nasıl olunur?
En güvenli ve en iyi bakımı almanızı sağlayacak sadece tek bir kişi vardır. Ve bu da sizsiniz. Bunu dedektiflerin uyguladığı teknikler ve stratejilerden birçoğunu kullanarak gerçekleştirebilirsiniz. Dedektifler, bir vakayı çözmek için ipuçlarını ve olay yerindeki kişilerin bilgilerini nasıl kullanıyorlarsa, siz de sağlığınız için delil toplamalısınız. Sağlık sistemi içinde en iyi bakım ve tedaviyi nasıl alacağınızı araştırmalısınız. Bir kere doğru dahili bilgiye sahip olup, dedektiflik içgüdülerinizi geliştirdikten sonra elit bir güce sahip olacaksınız. Siz artık akıllı bir hastasınız. Bu sadece onursal bir paye değildir; akıllı bir hasta olmanız demek, 'zorlu bir sınavdan geçtiniz' demektir. Hastaların birçoğunun bilmediği şeyleri bileceksiniz. Niye bir kan bağı olmadığı halde, eşinizi sağlıkla ilgili geçmişinize dahil etmeniz gerektiğini ve neden her zaman doktorunuzun gün içindeki ilk hasta randevusunun size ait olması gerektiğini bileceksiniz. Bir cerrah seçmeden önce, hastanede kim ile muhakkak konuşmanız gerektiğini bileceksiniz (örneğin; anestezi uzmanı). Niye hastane odanızdaki televizyona ait uzaktan kumanda cihazına hiçbir zaman dokunmamanız gerektiğini de... Günümüzde akıllı bir hasta olmak önemlidir, hatta hayat kurtarır. Sağlık bakım kuruluşlarına ait ağlar, ameliyat programları ve karmaşık sigorta planlarıyla Dr. A'dan gelen röntgenlerin ameliyat C için Dr. B'ye zamanında ulaşacağını her zaman varsayamazsınız. Gerçekten de sağlık sisteminin karmaşıklığı içinde yolunu bulabilmenin en iyi şekli akıllı bir hasta olmaktır.
* Doktor nasıl seçilmeli?
Akıllı bir hasta olarak; birincil bakımı sağlayacak doktorunuzu akıllıca seçebilirsiniz ve aynı zamanda bilirsiniz ki bu vereceğiniz en önemli kararlardan bir tanesidir. Amerika'da doktorların sayısı gerekenden az olmasına rağmen, hala 700 bin doktor içinden seçim yapabilmek gerekiyor. Doktorların farklı geçmişlerini, bakıma yaklaşımlarını, uzmanlıklarını ve beceri seviyelerini hastanın değerlendirebilmesi gereklidir. Bunun için bir takım kriterler vardır. Hayatınızı kolaylaştıracak ve uzatacak pırlanta gibi bir doktor bulabilirsiniz. Ancak en çok bilinen bir isim bile, her zaman en iyi seçim olmayabilir. Bir doktorda neye bakmalı, nelere dikkat etmeli ve ona ne gibi sorular sormanız gerektiğini bilmelisiniz. İkinci ve bazen üçüncü kişilerden görüş almanın, ne kadar önemli olduğunu bilmeniz gerekir. Bütün vakaların üçte biri tedavi planını ikinci bir fikirden sonra değiştirmektedir.
* İlaç tedavisini nasıl sorgularsınız?
Tahmin edilenlere göre her yıl ilaç tedavisindeki hatalardan dolayı n0 bin kişi ölüyor. Ve 1.3 milyon insan ise ciddi bir şekilde zarar görüyor. Akıllı hastalar, mümkün olan her yerde eczacılarına dört elle sarılırlar. Bilirler ki; bu insan ile ilişki oluşturmak, üstün bir birincil bakım doktoru bulmak demektir. Bir ilaç tedavisi verildiği zaman doktorunuza ve eczacınıza soru sormaktan çekinmeyin. Doğru ilaç tedavisini ve dozu aldığınızdan emin olun. İlaç reçetelerinizde nasıl para tasarrufu yapabilirsiniz bunu da araştırın. Yan etkilerini de iyice öğrenin.
* Alternatif tedavi yöntemlerini kullanmalı mı?
Amerikalılar, eczanede satılan vitaminlerden, omurga masajı ile tedavilere, akupunkturculara, şifalı bitki ile tedavilere, masaj tedavisi ve hipnoza kadar yılda 50 milyar doları tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemleri üzerine harcıyor. Her dört hastadan üçü, alternatif tedavi yöntemlerinin bir şeklini kullanmaktadır. Fakat sadece 5 kişiden bir tanesi bundan doktoruna bahsetmektedir; bu çok yanlıştır. Doktorların sizin yuttuğunuz, iğne olduğunuz, içinize çektiğiniz ve fiziksel bir unsur içeren şekilde tedavisini gördüğünüz her şeyden haberdar olmaları gerekir. Hastalar, alternatif terapileri güvenli ve etkin bir şekilde entegre edebilmek için, doktorları ile beraber nasıl çalışabileceklerini öğrenmelidir.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
