|
 |
 |
 |
 |
|
Kök hücre uygulamalarım bir deney değil tedavidir
Felçli hastalar üzerinde geliştirdiği kök hücre uygulamasıyla son günlerin tartışmalı ismi olan Prof. Dr. Haluk Deda, çalınabileceğini düşündüğünden elde ettiği verileri açıklamak istemiyor. Prof. Deda; tedavi sonuçlarını mart ayında, Amerika'daki bir toplantıda sunacağını söylüyor
Özel Akay Hastanesi Nöroşirurji Klinik Şefi Prof. Dr. Haluk Deda, omurilik hastaları için geliştirdiği kök hücre tedavisiyle ilgili soruları yanıtladı:
Dünyada kök hücre tedavisi insanlar üzerinde uygulanabiliyor mu, başarılı sonuçlar var mı? Güney Kore'den K-S Kang omurilik yaralanmaları olan hastalarda bu tedavinin çok iyi sonuç verdiğini, İtalya'dan V. Silani nörodejeneratif hastalıklarda hücre yerine koyma tedavisinin etkin olduğunu ve ALS'de kök hücre tedavisinin uygulandığını, Rusya'dan S.S. Robinovich beyin damar tıkanıklığında kök hücre tedavisinin güvenli ve etkin bir tedavi metodu olduğunu ve Çek Cumhuriyeti'nden E. Havrdora MS hastalığında kök hücre tedavisinin uygun olduğunu 85 vakasının sonucuna göre bildirmektedir. Güney Kore'den O.Y. Bang, beyin damarı tıkanıklığında kök hücre tedavisinin güvenli ve kabul edilen bir tedavi yöntemi olduğunu bildirmektedir.
LEĞEN KEMİĞİNDEN ALINIYOR
Bu yöntem bir deney mi yoksa tedavi mi? Bu örnekleri çoğaltmak mümkündür. Görüldüğü üzere kök hücre uygulamaları, deney safhasından çıkmış, tedavi safhasına geçmiştir ve yöntem giderek de yaygınlaşmaktadır. Benim kök hücre uygulamalarım da bir deney değil tedavidir.
Embriyonik kök hücre yani ceninden alınan kök hücre sizin çalışmalarınızdan sonra mı yasaklandı, çalışmalarınızda hangi tip kök hücre kullanıyorsunuz?
Hangi tip hücrelerin uygulanacağı konusunda etik tartışmalar tüm dünyada devam ediyor. Bunun nedeni kök hücrelerin embriyodan (ceninden) veya kişinin kendisinden elde edilebilmesidir. Embriyodan elde edilecek kök hücreler ile ilgili etik tartışmalar devam etmektedir. Fakat kişinin kendisinden elde edilecek kök hücreler üzerinde yapılan çalışmalara; hem bilimsel çevreler ve hem de hükümetler daha olumlu bakmaktadır. Embriyonik kök hücrelerde tam olarak çözülemeyen nokta; her bir kök hücresinin nasıl olup da beyin gibi, karaciğer gibi ya da deri gibi farklı dokulara dönüştüğüdür. Bu konuda henüz anlaşılamayan noktalar olduğundan, embriyonik hücreler için hayvan deneylerinden, insan tedavisine geçiş söz konusu değildir. Bu nedenlerle Sağlık Bakanlığı, bir genelge yayınlayarak embriyonik kök hücre çalışmalarını durdurmuştur. Sağlık Bakanlığı'nca yayınlanan en son genelgeyle de insanın kendisinden alınan hücreler ile bu tedavinin yapılabileceği açıklanmıştır. Normal insanda vücudun birçok dokusunda hastalık durumunda harekete geçebilecek az sayıda da olsa kök hücre vardır. Bu hücrelerin dezavantajı; her birinin her zaman istenilen tamiratı yapabilecek hücrelere dönüşememeleridir. Bu nedenle uygun hücrelerin bulunması ve hazırlanması gerekmektedir. Bunun için de çok yüksek bir teknoloji olmalıdır.
Kök hücre tam olarak nedir? Kök hücrelerin tanımını 'görevi tanımlanmamış ana hücre' olarak verebiliriz. Dolayısıyla kök hücreler, hücrelere dönüşebilir ve kendilerini yenileyebilirler. Böyle bir dönüşümü gerçekleştirebilmeleri için gerekli sinyalleri almaları gerekmektedir. Bu şekilde kök hücreler, diğer hücreler için tükenmez bir kaynak olmaktadırlar.
İnsanın kendisinde bulunan
kök hücreden kök hücre elde edip, bunda başarılı olmak mümkün oluyor mu? Erişkin kök hücreler her yaştaki insanda bulunmakta ve ihtiyaç duyulduğunda bulundukları dokudaki değişik hücre türlerine dönüşebilmektedirler. Bu hücreler, bulunduğu dokuda görev yapamayan veya ölen hücrelerin yerine geçmektedir. Yani bir tür yedek parça görevi görmektedir. Erişkin kök hücreler; kemik iliği, sinir dokusu, karaciğer, kas ve deri gibi dokularda bulunmaktadır. En fazla kök hücre bulunan doku ise; kemik iliğidir. Embriyodan kök hücresi elde etmek daha kolaydır. Buna karşılık kişinin kendisindeki erişkin kök hücresini tespit etmek ve hazırlamak da kolay değildir, çok ileri bir teknoloji gerektirir. Özellikle son 1 yıl içinde bu tür hücreleri elde etmede büyük ilerlemeler olmuştur.
Omurilik tamiri için gerekli olan kök hücreyi nereden elde ediyorsunuz? Kök hücre; hastanın kendisinden, leğen kemiğindeki kemik iliğinden elde ediliyor.
KÖK HÜCRE BİR DEVRİMDİR
Yönteminize yönelik bazı bilim çevrelerinden tepkiler geliyor sizce neden eleştiriliyor?
Her devrimde olduğu gibi taraftarlar ve karşıtların olması kaçınılmazdır. Fakat hasta sağlığı söz konusu olduğu zaman her türlü verinin açık olması ve ilgili kurumların bilgilendirilmesinin gerekliliği açıktır. Bu nedenle özellikle bu tedaviye taraf olmayan hekimlerden gelebilecek itirazları cevaplayabilmek için, bu tedavi ile ilgili her türlü veri Sağlık Bakanlığı'na bildirilmektedir.
Sizin çalışmalarınız hastalığı durduruyor mu tedavi mi ediyor?
Zamanımızda sinir sistemi ve beyni etkileyen hastalıkların tedavisinde uygulanan tedavi yöntemleri ile her zaman hastalığı bertaraf etmeye yönelik yüzde 100 başarılı sonuçlar alınamamaktadır. Ameliyat veya ilaçlarla yapılan tedavilerin yerine hastalığın temeline inip, genetik yapıdaki bozukluğu düzeltmek en büyük tedavi stratejisi olmalıdır. Tüm hücrelerimiz genetik şifrelerimiz ile oluşturulmakta, kontrol edilmekte ve tüm bu hücrelerde kök hücrelerinden oluşmaktadır. Bu nedenle gerek genetik şifrelerin çözülmesi ve gerekse kök hücrelerin nasıl çalıştığının anlaşılması hastalıkların tedavisinde bir devrimdir.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
