Arınç'ın planı...

TBMM Başkanı Bülent Arınç, altı yıl önceki tartışmayı tekrar başlattı.
9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in görev süresini uzatmak için getirilen ve "5+5" olarak anılan formülü gündeme taşıdı.
Başkan Arınç ile sohbetimize şu soruyu yönelterek başladık:
"Bir ay önce 'Cumhurbaşkanı'nı bu Parlamento seçecek' demenize karşın, neden böyle bir formüle yöneldiniz?"
CHP lideri Deniz Baykal'ın, "Seçimler hep 4 yılda yapıldı, 5 yılı bulan olmadı" dediğini anımsatarak söze başlayıp, ekledi:
"Sayın Baykal doğruyu söylüyor..."
Meclis'in ve Cumhurbaşkanı'nın görev sürelerine ilişkin Anayasa'da yeni bir düzenleme ihtiyaç olduğunun ortaya çıkmaya başladığını vurguladı.
Şöyle devam etti:
"Bu dönem, Cumhurbaşkanı'nın ve Meclis'in görev süresine dokunamayacağımıza göre, gelecek dönemlerine ilişkin bir düzenleme yapılması sağlıklı olur..."
Önerdiği ilk formül; Meclis'in gelecek dönemden itibaren 4 yılda bir seçime gitmesi...
İkincisi ise;
- Anayasa değişiklinin, Nisan 2007'de yapılacak Cumhurbaşkanı seçimi öncesi gerçekleşmesi.
- Cumhurbaşkanı'nın halk tarafından seçilmesi ve görev süresinin 7 yıldan 5 yıla indirilmesi.
- Üst üste iki kez seçilme hakkını elde etmesi.
- Geçici bir madde ile Sezer ikinci kez aday olma hakkının tanınması.

Halk seçmeli
Arınç, Anayasa değişikliğinin bununla sınırlı kalmasını da istemediğini belirtip, diğer önerilerini şöyle sıraladı:
"Anayasa, 101'den başlayıp 105'inci maddesine kadar Cumhurbaşkanı'nın yetkilerini 4,5 sayfada sıralıyor. Birçoğu parlamentonun veya yürütmenin yapması gereken yetkiler. Bunlarda da düzenleme yapılmalı..."
Meclis Başkanı, cumhurbaşkanlarının halk tarafından seçildiği Avrupa ülkelerindeki sistemler üzerinde, araştırma yaptırdığını da bildirdi.
Bunları bire bir Türkiye'ye getirmek zorunda olmadıklarını belirtip devam etti:
"Bu doğrudan başkanlık sistemini getirmez. Türkiye'ye has bir model geliştirebiliriz..."

Nasip ise
Bu formüle neden ihtiyaç duyduğu sorusunu yinelediğimizde, "Sayın Sezer'e dönük algılanmasın" şartını koşup, şu yanıtı verdi:
"Başka ülkelerde cumhurbaşkanları daha az yetkili. Eğer çok yetki verilmişse, bunun karşılığında sorumluluk da yükleniyor. Oysa bizde Cumhurbaşkanı çok fazla yetkilerle donatılmış ve sıfır sorumluluk sahibi. Bir tek vatana ihanet halinde görevinden alınabiliyor. Bunun da olması mümkün değil..."
Anayasa değişikliğinin gerçekleşmesi halinde, Cumhurbaşkanlığı seçiminin sıkıntısız atlatılacağına inandığını kayda geçirdi.
Böyle bir sisteme gidilmesi halinde aday olup olmayacağı sorusuna ise "nasip..." yanıtı vermekle yetindi.

Muhalefetin görüşü
Arınç'ın önerisine muhalefetin bakışına gelince;
Anavatan Partisi lideri Erkan Mumcu, Arınç'tan bir gün önce, NTV'de Murat Birsel'in sunduğu "Basın Odası"nda, bire bir örtüşen formülü ilk dile getiren oldu.
CHP lideri Deniz Baykal ise öneriye kapalı:
"Bir model değişikliği olmaz. Bu böyle gidecek. Onun, bunun sözüyle olmaz. Cumhurbaşkanı, toplumun her kesiminin Cumhurbaşkanı, değişimi toplum kabul etmeli. Toplum da bu aşamada model değişikliği tartışması yok."
Baykal, Cumhurbaşkanı seçimi öncesi bir erken seçim konusunda ise geçmişteki kadar ısrarcı gözükmüyor.
DYP lideri Mehmet Ağar da kesin karşı:
"Anayasa değişikliğini bu yorgun parlamento yapamaz. Önce seçim olur, sonrasına bakılır..."
Öyle görülüyor ki, iktidarda dahi birçok aday ismin ortaya atıldığı Cumhurbaşkanlığı seçimi üzerindeki tartışmalar artarak sürecek.