Kıstas sadece enflasyonsa faizi düşürmek gerçekten zor

Bu yazı yazılırken Merkez Bankası Para Politikası Kurulu faiz kararı için toplantıdaydı. Toplantıya bağlı olarak Merkez Bankası Başkanı'nın alacağı faiz kararı bu sabah açıklanacak. Ancak bu yazıda yapılan belirlemeler sadece bu ayki faiz kararını değil, gelecek aylardaki faiz kararlarını da kapsayabilir.
Neden mi?
En son ekim ayında yayımlanan enflasyon verilerinin ileriye yönelik verdiği sinyallerden dolayı.

Beklentiler ne?
Merkez Bankası, IMF ile gözden geçirmelerin tamamlanmasında anlaşmaya varılması, Türk Telekom'un özelleştirmesine Danıştay'ın devam kararı vermesi veya 2006 Bütçesi'nde mali disiplinin sürdürülmesini ödüllendirmek isteyebilir. Bunun için bir faiz düşüşü daha yapabilir.
Piyasalar zaten böyle bir faiz düşüşünü bekliyor. Hatta gelecek ayki toplantı için de faizlerin düşürüleceği yönünde tahminleri var.
Hükümetin ve düşük kurdan dolayı ihracatçıların da Merkez Bankası'na faizi indirme yönünde baskıları bulunuyor.

Başkan'ın tutumu ne?
Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti'nin görev süresi de mart ayında doluyor. Pekâla yeni bir görev beklentisiyle faizleri düşürebilir de. Süreyya Bey'i tanıdığımız kadarıyla buna ihtimal vermiyoruz. Yeni bir görev beklentisi olmasa bile, ayrılmasına yakın bir merkez bankası başkanının risk almama ve tepki çekmeme eğilimi göstermesi ve faizleri düşürmesi beklenir. Kolay ve herkesi memnun edecek yol bu. Süreyya Bey'in böyle yapıp yapmayacağını bilmiyoruz, ama yaparsa da şimdilik yadırganmayacak.

Çarpıcı tablo
Fakat yukarıda belirttiğimiz gibi, eğer Merkez Bankası sadece gelecekteki enflasyona bakacaksa ve kararını buna göre verecekse, faizi düşürmesi çok zor. Düşürse bile bunun devamının gelmesi çok zor olacak.
Dünyada faiz artışları çok önemli bir etken.
Ama ondan önce enflasyonun eğilimi geliyor. Bu verileri dün de yorumladık. Ancak son üç aylık çekirdek enflasyon rakamlarının ortalamalarını alıp, bunu yıllıklandırma aklımıza gelmedi. TEB Başekonomisti Emin Öztürk bu hesaplamayı yapınca ortaya çapıcı bir tablo çıktı. TEB'in Haftalık Ekonomi Bülteni'nde yer alan veriler bitişikte yer alıyor.

* DİE, 7 ayrı kategoride tüketici fiyatlarında çekirdek enflasyon açıklaması yapıyor. Ağustos, eylül ve ekim aylarının tüketici enflasyonu ortalaması yüzde 1.22. Bunun yıllık bileşiği, yani diğer aylarda da aynen devam ederse bir yılda varacağı düzey yüzde 15.66. Halbuki gelecek yılın enflasyon hedefi bunun tam üçte biri olan yüzde 5 düzeyinde.

* Merkez Bankası çekirdek enflasyon kalemlerinden en çok (F) ve (G) gruplarına önem veriyor. Buradaki üç aylık enflasyonun aritmetik ortalamasının yıllıklandırılmış oranı yüzde 12.95 ve 9.55. Bu oranlar da gelecek yılki enflasyon hedefinin iki katı düzeyinde. Zaten çekirdek enflasyon kalemleri içinde en düşük olanı da yüzde 9.55 ile (G) grubu. Yani, hangi çekirdek enflasyonu alırsanız alın sizi çift haneli bir rakama götürüyor.

* Denilebilir ki, son üç ayın enflasyonu mevsimsel koşullar nedeniyle yüksek. Ancak çekirdek enflsayon kalemleri arasında (A) grubu fiyatları "mevsimsel ürünler" hariç olarak ölçüyor. Bu grubun da üç aylık ortalaması yüzde 0.93 ve yıllıklandırıldığında yüzde 11.75'lik bir rakama çıkıyor. Bu da gelecek yılki enflasyon hedefinin iki katından fazla.

İndirim ters teper mi?
Emin Öztürk haftalık bültendeki değerlendirmesinde "Sadece enflasyon verilerine bakarak hereket eden bir Merkez Bankası'nın bu tablo ışığında faiz indirimlerini sürdürmesi beklenemez.... Bu noktada yapılacak bir faiz indiriminin gerek kredibilite gerekse gelecekteki enflasyon açısından olumsuz olacağı düşüncesindeyiz" diyor.
Ben de aynı görüşe katıldığım için bu saptamaları aktardım.

Sonuç
"Doğru olduğundan emin ol sonra ilerle"
David Crockett