|
 |
 |
 |
 |
|
Koku almayanın anıları silinir
Her türlü koku, özel bir kodlamayla koku belleğinde arşivleniyor. İlk defa duyumsadığınız ve hafızanızda bilgileri bulunmayan bir koku da diğer kokulara benzetilerek yorumlanır Kokular, kendileriyle bağlantılı olarak geçmişte yaşanan bazı olayları da akla getiriyor. Koku, bir insanda güzel hisler uyandırırken bir başkasında hoşa gitmeyen duygular oluşturabilir
İnternational Hospital Kulak Burun Boğaz Uzmanı Doçent Doktor Erhun Şerbetçi, kokuyla ilgili merak ettiğiniz soruları yanıtladı.
Koku ile hafıza birbirine bağlantılı mıdır?
Koku alma duyusu ile hafıza birbirlerine sıkı sıkıya bağlıdır. Çevremizdeki kokuları yabancılık çekmeden tanımamızın nedeni bir koku hafızasına sahip olmamızdır. Her türlü koku, özel bir kodlamayla koku belleğinde arşivlenir. Bir kokuyla karşılaştığımız anda, bu arşive başvurularak koku tahlil edilir. İlk defa duyumsadığımız, hafızamızda bilgileri bulunmayan bir koku da diğer kokulara benzetilerek yorumlanır. Böyle bir belleğimiz olmasaydı, bir kokuyu tanımlamak imkansız hale gelecekti. Koku ile hafızanın ilişkisi bu kadarla da sınırlı kalmaz. Çünkü kokular, kendileriyle bağlantılı olarak geçmişte yaşanan bazı olayları da aklımıza getirirler. Yolda yürürken rastladığımız tanıdık bir parfüm kokusu, bize o parfümü kullanan arkadaşımızı hatırlatır. Bir yemek kokusu, seneler öncesine ait eski bir olayı zihnimizde canlandırabilir. Aynı koku bir insanda güzel hisler uyandırırken, bir başkasında hoşa gitmeyen duygular oluşturabilir.
ANILARI CANLANDIRIR
Beynimizdeki koku bilgi bankası nerede?
Kokulara ilişkin bilgilerin beyindeki 'hipokampus' ve 'amigdala' bölgelerinde toplandığı düşünülmektedir. Bu konuda yapılan araştırmaların ortaya koyduğu; koku belleğini görsel ve işitsel hafızadan ayıran önemli bir nokta vardır. Bir kokuyu algılamanızla birlikte birçok anınızın da canlanması işte bu nedenledir. Bu koku bir çiçekten, bir baharattan hatta bir insandan kaynaklanıyor olabilir. Yapılan araştırmalar göstermiştir ki, her insanın kokusu, parmak izi gibi, tamamıyla kendine özgüdür. Sadece tek yumurta ikizleri bu duruma bir istisnadır.) Özel eğitimli köpekler suçluyu ararken, onun ten kokusunun izini sürerler; kişiye özel koku nedeniyle de suçluyu diğerlerinden ayırt edebilirler.
Koku almayanın hafızası silinir mi?
Bazı araştırmaların, koku alamayan insanların anılarının da silindiğini ortaya koymuştur. Her zaman farkında olunmasa bile, kokular insan hayatında önemli rol oynar. Bu duyunun yaşamsal önemi yoktur, ancak yaşam kalitesi yönünden büyük önem taşımaktadır. Tat ve koku alma duyuları birbirleriyle etkileşim içinde olduklarından, koku alma yetisini kaybeden biri, artık yemek yemekten zevk almaz. Koku almamaya neden olan durumlar erken tedavi edildiğinde, bu duyu geri dönebiliyor.
SİGARA İÇİMİNE DİKKAT!
Koku duyusu ile ilgili sorunlara çok ender mi rastlanır?
Hayır, aksine koku duyusu ile ilgili sorunlar sık görülür. Ancak çoğu hasta tam bir koku kaybı ile karşılaştığında bu duyusunun değerini anlar ve doktora başvurmaz.
Sigara içimi koku duyusunu etkiliyor mu?
Koku duyusunu olumsuz etkileyen sebepler arasında sigara içimi başta geliyor. Kokunun azalması günlük içilen sigara miktarı ile orantılı. Bu durum sigara bırakıldığında düzeliyor.
KİLİT-ANAHTAR İLİŞKİSİ
Burun tıkanıklığı koku alma duyusunu nasıl etkiliyor?
Burun tıkanıklığı içinde koku moleküllerinin bulunduğu hava geçişini engellediği için koku alma yeteneği de bozuluyor. Havanın sadece burundan geçmesi de yeterli değil, burun boşluğu tavanındaki ince mesafelerde bulunan koku bölgesinden de geçmesi gerekiyor. Bu da neden burnu çok tıkalı olmayanların koku kaybı olabileceğini açıklıyor. Yani sadece koku bölgesinin kapalı olduğu durumlarda da koku kaybı olabiliyor. Koku alma bir kilit anahtar ilişkisine benzetilebilir. Burundaki koku bölgesi alıcıları kilittir ve sadece kendisine uyan şekilde bir koku molekülü tarafından açılabilir.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
