 |
| Trier daha iyisini yapabilirdi
|
|
Sevdiğıniz, savunduğunuz, hatta nerdeyse taptığınız bir yönetmenin her filmini beğenmek zorunda mısınız? Sanatta sevgi ve hatta tutku düzeyinde de olsa duyulan bir hayranlık, ille de kayıtsız-şartsız kabullenme mi demek?Kendi hesabıma öyle olmadığını biliyorum. Yalnızca son bir-iki yılda, John Boorman, Angelopoulos, Haneke gibi yönetmenlerin beni ne denli üzdüğünü yazdım, çizdim. Ve şimdi aynı şey Danimarkalı usta, dogma ekolünün kurucu ve öncüsü Lars von Trier'de başıma geliyor. "Avrupa", "Dalgalara Karşı", "Karanlıkta Dans" ve "Dogville" gibi filmlerini çok sevdiğim yönetenun bu son eseri, kolay yenilir-yutulur şey değil. "Dogville"deki talihsiz kız Grace, babasıyla birlikte derin Amerika'ya doğru yola çıkmıştır ve 1933 yılının yoksul ve bezgin ABD'sinde yolları güneye düşer. Grace burada beyazlar tarafından alabildiğine sömürülen bir zenci komünü keşfeder. Ve kabaran adalet duygularıyla, bu işe el koyar. Sevgili Lars...Vaktiyle Cannes'da "Dogville"den sonra milliyetçi duyguları iyice azan ve seni ilkel bir ABD düşmanlığıya suçlayan Amerikalı eleştirmenlerin karşısında dikilen uluslararası yazarlar arasında ben de vardım. Çünkü filmini, öncelikle biçim olarak çok sevmiştim ve özünün de antiamerikanizm olduğunu hiç düşünmemiştim. Ama bu yeni film karşısında, ben de onlara katılır gibi oldum. Filmdeki ilkel ırkçılık suçlamalarının çok daha iyisini yapan onlarca, yüzlerce film çekildi bugüne dek... Üstelik çoğu da Amerikan filmiydi bunların. Hangi birini sayayım? Benim, bizim ABD'deki ırkçılığı öğrenmek için senin filmlerine ihtiyacımız yok. Bu konu bundan çok daha iyi işlendi üstelik. Bu filmde "Dogville"deki o Brecht'çi anlatımı, o arı tiyatro estetiğini aynen kullanıyorsun. Peki ama fark nerede, yenilik nerde? Bir filmde cesur ve yenileyici gözüken bir estetik, bir başka filmde aynen kullanılırsa, bundan heyecan duymak, zevk almak mümkün mü? Üstelik bu kez Nicole Kidman, Ben Gazzara, James Caan vd. sayısız ünlü oyuncu da yok, destek alacağın...Tüm o güzel filmlerle yarattığın ünü ve saygınlığı, ilkel bir Amerikan karşıtlığı uğruna cömertçe harcıyorsun. Ve kendi kendini tekrar ediyorsun. Yazık!..
MANDERLAY
Yönetim ve senaryo: Lars Von Trier
Görüntü: Anthony Dod Mantle
Oyuncular: Bryce Dallas Howard, İsaach de Bakkole, Danny Glover, Willem Dafoe
Danimarka yapımı.
|
