|
 |
 |
 |
 BM, GK'da üçe bölündü
BM Genel Kurulu, dün öğleden sonra yaptığı toplantıda, G-4 olarak adlandırılan Japonya, Almanya, Brezilyave Hindistan'ın BM reform planları çerçevesinde Güvenlik Konseyi'nin genişletilmesine dair sunduğu karar tasarısını tartıştı.
BM üyesi 21 ülke temsilcisinin tasarı hakkında görüşlerini dile getirdiği toplantı, Güvenlik Konseyi'nin genişletilmesi konusunda BM üyeleri arasındaki görüş ayrılıklarını ve bölünmüşlüğü de gözler önüneserdi. Oturumda söz alan konuşmacılar, Güvenlik Konseyi'nin genişletilmesinin yanı sıra veto hakkı ve Konsey'de eşit coğrafi temsil gibi konulara değindi.
Güvenlik Konseyi'nin üye sayısının, altı daimi, dört geçici üye eklenmek suretiyle, 15'ten 25'e çıkarılmasını öngören G-4'lerin hazırladığı karar tasarısı Genel Kurul'a Brezilya tarafından sunulurken, Brezilya'nın BM Daimi Temsilcisi Ronaldo Mota Sordanberg konuşmasında, 1945'in güçler dengesinin geçerliliğini çoktan yitirdiğini belirterek, Güvenlik Konseyi'nin reform ihtiyacına vurgu yaptı.
Sundukları tasarının BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın hazırladığı ''Daha Geniş Özgürlük'' başlıklı rapora dayandığını ileri süren Sordanberg, Güvenlik Konseyi'ni sadece geçici üyeliklerinin sayısını artırarak genişletmenin, statükonun devam etmesine yol açmakla kalmayıp güç dengesindeki uçurumun artmasına da sebep olacağını iddia etti. Sordanberg, başarılı bir şekilde reforme edilmesinin Güvenlik Konseyi'nin meşruiyetini ve temsiliyetini artıracağı gibi BM'yi de güçlendireceğini ifade etti.
'YENİ İMTİYAZLAR'
G-4 ülkelerini ima ederek, küçük bir ülkeler grubunun BM reform sürecini çaldığını savunan bazı konuşmacılar ise, bu ülkeleri genişletilmiş bir Güvenlik Konseyi'nde kendilerine adil olmayan imtiyazlar edinme arayışında olmakla suçladılar.
Bu bağlamda konuşan Pakistan'ın BM Daimi Temsilcisi Münir Ekrem, bu ülkeleri kendileri için yeni imtiyazlar aramalarına rağmen, hareketlerini Güvenlik Konseyi'ni daha temsili ve daha adil bir yapıyakavuşturmak amacını güttükleri gibi sunduklarını ifade etti.
Pakistan'ın yanı sıra Türkiye'nin de aralarında bulunduğu ''Uzlaşma İçin Birlik'' grubundaki ülkeler, 11 ülkeye daimi üyelik verip, geriye kalan 180 ülkeyi ise geçici üyelikler için birbiriyle rekabete itecek olan G-4 önerisine şiddetle karşı çıkıyor. Bu ülkeler,G-4 önerisinin Güvenlik Konseyi'nde demokrasi ve hesap verebilirlik prensiplerini daha da aşındıracağını savunuyor ve bu tasarıyla sadece ''imtiyazlılar kulübü''nün genişleyeceğini ifade ediyor.
Daimi üyelikler ile geçici üyelikler arasındaki oranın 1'e 2'den, 1'e 4'e çıkarılmasını savunan 'Uzlaşma İçin Birlik' grubu üyeleri, geçici üyeler periyodik seçimlerle göreve geleceği için konseyin hesapverirliliğinin de gelişeceğini kaydediyor. Bu ülkeler, ayrıca geçici üyeliklerinin sayısının artırılması yoluyla Güvenlik Konseyi'nin genişletilmesinin, konseyin daimi üyeleri de dahil olmak üzere, bütün ülkelerin çıkarlarını daha iyi koruyacağını savunuyor.
AFRİKA GRUBUNUN ÖNERİSİ
Afrika ülkeleri adına konuşan Cezayir'in BM Daimi Temsilcisi Abdullah Baali ise, dile getirilen her iki önerinin de eşit derecede tatmin edici olmaktan uzak bulunduğunu ifade etti. Baali, Afrikalı liderlerin konseyin genişletilmesine dair kendi tekliflerini sunmaya karar verdiğini ve bu teklifin mevcut tekliflerden çok daha demokratikve uluslararası gerçeklere çok daha uygun olacağını söyledi.
Afrika Grubu ülkelerin sunmaya karar verdiği önerinin, Güvenlik Konseyi'nin üye sayısının 26'ya çıkarılmasını ve iki Afrika ülkesine mevcut daimi üyelerle aynı yetkilere sahip daimi üyelikler verilmesiniöngördüğü kaydedildi.
Baali, Afrika ülkelerinin Güvenlik Konseyi'ndeki daimi üyelerin veto yetkisini adaletsiz bir durum olarak kabul etmesine rağmen, mevcut daimi üyelerin bu imtiyazı kullanırken yeni seçilecek daimi üyelerin bu haktan mahrum bırakılmasının kabul edilemez olduğunu savundu.
Baali, veto yetkisi bulunmayacak yeni daimi üyelerin, olayların gidişatında ve güçler dengesinin değişmesinde arzu ettikleri derecede etkileri olamayacağını da ileri sürdü. Güvenlik Konseyi'nin genişletilmesi konusunda farklı teklifler ileri sürülürken, diğer konuşmacılar bu konuda sunulan, ancak BM üyelerinin çoğunluk desteğini alamayan karar tasarılarına dair bu aşamada oylama yapmanın akıllıca olmayacağı uyarısında bulundu.
Güvenlik Konseyi'nin genişletilmesine dair sunulan tasarılardan herhangi birinin BM Genel Kurulu'nda kabul edilebilmesi için, en az 128 ülkenin destek vermesi gerekiyor. BM Genel Kurulu, bugün yerel saatle öğleden sonra yeniden toplanarak Güvenlik Konseyi'nin genişletilmesine dair reform önerilerini görüşmeye devam edecek.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
