Parfümün erotizmi

Parfüm, zamanı yavaşlatır çünkü erkeğe ve kadına gövdelerini ve ruhlarını güzelleştirme olanağı veren, geçici büyücülerdir. Yapı Kredi Vedat Nedim Tör Müzesi'ndeki "Kutsal Dumandan Sihirli Damlaya: Parfüm" sergisini gezerken aklımın labirentinde kimin söylediğini hatırlayamadığım bu cümle yolculuğa çıkmıştı. Sergiyi dolaştıktan sonra 10 yıl kadar önce okuduğum Andrea Hurton'un "güzel kokuların tarihi"ni anlatan "Parfümün Erotizmi" kitabının gölgesi düştü anılarımın aynasına... Hurton'un yazdığına göre tarihin başlangıcında parfüm kadınların değil, erkeklerin ilgi alanındaydı ve tanrılara adak sunuluyordu.

ARAPLARIN BAŞARISI
Parfüm sanatının asıl büyük devrimcileri ise Araplar... Ünlerini de paradoksal bir biçimde, Kuran'ın kesinlikle yasak saydığı bir maddeye, alkole borçlular. Alkolün çözücü gücü, Mısırlılar ve Bizanslılar tarafından kısmen bilinse de modern anlamda ilk parfümü, 10. yüzyılda yaşamış tıp doktoru İbna Sina üretiyor. Kokulu yağı çiçeklerden damıtarak gül suyunu elde eden ilk kişi de o... Hurton, "Parfümün Erotizmi" nde "Chanel No: 5'in üretim lisanslarından, yaşamının sonuna dek yaklaşık 15 milyon dolar kazanan ve böylece kendisine banknotlardan bir taç ören" Coco Chanel'in bir başarı öyküsünü de naklediyor. Coco Chanel, başarısını dolaylı olarak yakışıklı Rus göçmenlerine borçludur ve uzun süre Rus prensi Dimitri Trubetzkoy'un sevgilisi olmuştur. Bir gün "belirsiz zamanların güvencesi olacak bir parfüm" yaratmak düşüncesine kapılır. Sevgilisi Dimitri'nin aklına, Moskova'da parfümcülükte ustayken Bolşeviklerden kaçıp Cote d'Azur'a yerleşen Ernest Beaux adlı bir göçmen gelir. Ernest, Fransa'daki sürgün yerinde ziyaret edilir ve her durumda, 24 saat kullanılabilecek bir parfüm yapması istenir.

5 NO'LU ŞİŞE
Bir süre sonra Ernest, moda yaratıcısının Paris'teki atölyesine, beşer deneme şişesinden oluşan iki seri gönderecektir: Küçük şişeler birden beşe ve 20'den 24'e numaralandırılmıştır. Yıldız, ilk serinin beşinci şişesinden doğmuştur. Yasemin, sandal ağacı, vetiverden oluşan ve kendi dönemi için küstahlık derecesinde çok aldehid içeren bir kokudur bu... Üstelik 5, Coco Chanel'in uğurlu sayısıdır. Sonrasını Hurton şöyle anlatıyor: "Chanel, couture koleksiyonunu uğurlu yılı 1921'in 5. ayının 5. gününde tanıtmıştı. Ve parfümünün adını Dimitri, -herhalde sevdalılıktan, aklında başka bir ad yoktudeğil de, basitçe 'No: 5' koymakla çok iyi yapmıştı. Adların bu en basitinde karar kılınması, bu parfümün salt güzel bir kokudan daha öte bir şey olmasına katkıda bulundu. Chanel No: 5'in doğumunda yardımcı olanlar siyasal açıdan hep karşı devrimciler olsa da kendisi moda ve parfümeri tarihinde devrimci bir eylemdi." 30 Temmuz'a kadar epey uzun bir süreniz var. Gidip görün "Kutsal Dumandan Sihirli Damlaya: Parfüm" sergisini... Koku kapları ve parfüm şişeleri arasında geçmişten günümüze bir yolculuğa adayın kendinizi... Victor Hugo, "Parfüm, cennetten bir soluktur" buyurmuş... Bir soluk da olsa cennetinizin lezzetine varın...