|
 |
 |
 |
 |
|
 Seçime katılan 8 adayın biyografileri
İran'da reformcu Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi'nin 23 Mayıs 1997 tarihinde başladığı görevi sona yaklaşırken, ülkenin 9'uncu cumhurbaşkanını seçmek için halk bugün sandık başına gidiyor.
Seçime katılan 8 adayın biyografileri şöyle:
ESKİ CUMHURBAŞKANI ALİ EKBER HAŞİMİ RAFSANCANİ
İran'da 1989 ve 1997 yılları arasında cumhurbaşkanlığı yapan 70 yaşındaki ılımlı muhafazakar Rafsancani, seçime katılacak 8 aday arasında seçimi kazanacağına neredeyse kesin gözüyle bakılan ve muhafazakarların cumhurbaşkanlığını almasını önleyebilecek
en güçlü kişi olarak görülüyor.
Halen meclis ile Anayasayı Koruyucular Konseyi (AKK) arasındaki anlaşmazlıkların çözüm mercii olan Düzenin Yararını Teşhis Heyeti (DYTH) başkanlığı ve dini lideri seçen Uzmanlar Meclisi başkan yardımcılığı görevlerini yürüten Rafsancani, bazen sertlik yanlılarını destekleyen, bazen ılımlı çizgi izleyerek, İran'ın Batı ile ilişkilerini kurmaya çalışarak, sık sık tavır değiştiren ''kurt siyasetçi'' olarak biliniyor.
Bir dönem ''itici güç'' olarak görülen, ancak Hatemi'nin seçilmesinden itibaren muhafazakar kanada yakınlaşan Rafsancani, aynı zamanda birçok ticari alanda faaliyet gösteren ülkenin en büyük ticaret imparatorluğuna başkanlık ediyor.
İran İslam devriminden sonra Cumhuri İslami Partisi kurucuları arasında yer alarak güçlü bir sima haline gelen Rafsancani, 1980-1989 yıllarında meclis başkanlığı yaptı ve 1980-1988 yıllarındaki İran-Irak savaşı sırasında devrimin lideri Ayetullah Ruhullah Humeyni tarafından silahlı kuvvetler başkomutanlığına vekaleten atandı.
Humeyni'nin İran-Irak savaşını sona erdiren BM Güvenlik Konseyi kararını kabul etmesinde etkili olduğu bilinen Rafsancani'nin, dini lider Ayetullah Ali Hamaney'in bazı siyasi yaklaşımlarına karşı çıkabilecek güce sahip tek kişi olduğuna inanılıyor.
Cumhurbaşkanlığı döneminde Batı ile yakınlaşmaya önem veren, İran'ın bölgesel güç olması için çabalayan ve Lübnan üzerindeki etkisi sonucu 1990 yılının başında Batılı rehinelerin serbest bırakılmasına yardımcı olan Rafsancani, içeride sert şeriat yasalarının uygulanmasına muhalefet ediyor ve kadınlar için daha iyi iş olanakları yaratılmasına özen gösteriyor.
Irak savaşından bu yana cuma namazlarında verdiği hutbelerde ABD'yi ''bölgede komplolar yapmakla'' suçlayan Rafsancani, bu hutbelerden birinde, ''İran'a elini uzatacak herkesin eli kesilir'' ifadesini kullanmıştı.
Reform sürecinden memnuniyetsizliklerini sokaklara çıkararak gösteren öğrencilere hitaben yaptığı konuşmada da ABD'yi ''öğrencilerin umutlarını yok etmekle'' suçlayan Rafsancani, ''Öğrenciler, Amerikalıların kötü niyetli şebekelerince kandırılmamak için dikkatli olmalı'' demişti.
MUHAMMED BAGIR GALİBAF
Eski ulusal polis komutanı 44 yaşındaki aşırı muhafazakar Muhammed Bagır Galibaf, Rafsancani karşısındaki en ciddi rakip olarak görülüyor. Eski Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) komutanı ve 2000 yılında polis komutanı olan Galibaf'ın, kendini ''gelenekçi, ancak bağımsız muhafazakar biri'' olarak tanıtsa da Hamaney yanlılarının desteğini aldığı düşünülüyor.
Polis gücünü daha saygın ve tarafsız hale getirerek görüntüsünü değiştiren ve modernize eden Galibaf, 2002 ve 2003 yıllarındaki öğrenci hareketlerinde yumuşak yaklaşımı ve seleflerinin ''demir yumruk'' taktiklerine başvurmaması nedeniyle halkın takdirini kazandı.
MUSTAFA MOİN
Reformcu kanadın en tanınmış adayı eski Eğitim Bakanı 54 yaşındaki Mustafa Moin, 2003 yılında istifa edene kadar öğrenci haklarının yılmaz savunucusuydu.
AKK tarafından önce adaylığı reddedilen, ancak Hamaney'in müdahalesiyle adaylığı onaylanan Moin, insan hakları ihlallerinin önüne geçmek için bir cumhurbaşkanı yardımcısı atayacağı, ABD ile görüşmelere yeniden başlayacağı ve seçilmemiş din adamlarının gücünü gözden geçireceği sözünü verdi. En güçlü reformcu aday olmasına rağmen Moin, Hatemi'nin parlak karizması ve halk desteğine sahip değil.
ALİ LARİNCANİ
Eski İran Radyo ve Televizyonu Başkanı Ali Larincani, 10 yıl bu görevi yaptıktan sonra, geçen yıl istifa ederek Hamaney'in güvenlik danışmanı oldu. 48 yaşındaki Larincani, demokratik reformların eleştirilmesinde radyo ve televizyonu kullanarak, Hatemi'nin reformlarına karşı olan sertlik yanlılarının en güçlü silahı görevini üstlendi.
Eski DMO üyesi Laricani, sertlik yanlılarına zarar verecek haberlerin yayımlanmasını da engelledi. İran'ın nükleer programı konusunda Avrupa'ya karşı sert tutum izlenmesini isteyen Laricani, geleneksel muhafazakar partiler koalisyonunun resmi adayı olsa da seçilme şansına sahip gözükmüyor.
MAHMUD AHMEDİNECAD
2003 yılında Tahran belediye başkanı seçilinceye kadar pek fazla tanınmayan Mahmud Ahmedinecad, Hamaney'e bağlı yeni nesil muhafazakar siyasetçilerin başında geliyor. Eski DMO üyesi 49 yaşındaki Ahmedinecad, sade giyimi ve gösterişsiz tarzıyla tanınıyor.
MEHDİ KERRUBİ
Son yıllarda Hamaney'e desteği nedeniyle reformcuların desteğini kaybeden 68 yaşındaki Mehdi Kerrubi, 2000-2004 yıllarında meclis başkanlığı yaptı. Geçen yıl yapılan meclis seçiminde milletvekili seçilemeyen din adamı Kerrubi, 2002 yılında gözaltına alınan bir reformcu milletvekilinin serbest bırakılmaması halinde meclisi kapatma tehdidinde bulunarak reformculara desteğini göstermişti.
Ancak reformcuların Hamaney'i eleştirmesine karşı çıkan ve demokratik değişimlere muhalefet eden Kerrubi, 18 yaşın üzerindeki bütün İranlılara ayda 56 dolar maaş ödeme sözü verdi.
MUHSİN MEHRALİZADE
İran'ın doğusundaki Horasan eyaletinde 1996 ve 2000 yılları arasında valilik yapan reformcu Muhsin Mehralizade, ciddi bir aday olarak değerlendirilmiyor. 2000 yılından itibaren spordan sorumlu cumhurbaşkanı yardımcılığı görevini yürüten 50 yaşındaki Mehralizade'nin önemli siyasi desteği bulunmuyor.
İran'da bugün yapılan seçimde adayların cumhurbaşkanı seçilebilmesi için, kullanılacak oyların yüzde 50'sinin bir fazlasını alması gerekiyor. Adaylardan hiçbiri yeterli oyu alamazsa gelecek Cuma günü ikinci tur yapılacak ve ilk turda en fazla oyu alan iki aday yarışacak.
(AA)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
