  |
|
Vergi, sıcak parayı çözmez
 Geçen haftanın önemli tartışma konularından birisi sıcak paraydı. Hani şu ısıtılıp ısıtılıp önümüze kaynamış bir biçimde konan sıcak para. Maliye Bakanı'na ilaveten, Türkiye'yi ziyarete gelen George Soros da bu konuda çeşitlemeler yaptı. Tanımı konusunda hemfikir olmadığım Merkez Bankası verilerine göre, son bir yılda Türkiye'ye 20 milyar dolar sıcak para girmiş. Enflasyonun düştüğü, faizlerin dramatik şekilde azaldığı ve finansal istikrarın sağlandığı bir dönemde sıcak para girişinde belirgin bir hızlanma var. İşler iyiye gittikçe sıcak para hızla artıyor.
Faizler Azaldıkça Geliyorlar
Maliye Bakanı, faizler yüksek olduğu sürece sıcak paranın gelmeye ve bizi "gagalamaya" devam edeceğini söylüyor. Çözüm önerisi ise reel faizlerin % 7'ye inmesi.
Son dört yıldaki reel faizlere bir bakalım. IMF verileri ile, kamu borçlanma senetlerinin reel faizleri, 2001'de % 35,5, 2002'de % 38,2, 2003'te % 34,8 ve 2004'te ise % 16,6 olmuş. Bu yıl için ise, halen % 8'lerde dolaşan reel faizlerin yıl ortalamasının % 9 olacağı tahmin ediliyor. Bu gerçeklere baktığımızda Maliye Bakanı'nın görüşünün tersine, reel faizler düştükçe sıcak para miktarının arttığını gözlüyoruz.. Reel faizler % 7'ye inse, daha çok sıcak para gelecek gibi.
"Peki neden geliyorlar?" sorusuna yanıtlar değişik. Sıcak para yöneticileri sadece reel faize bakmıyor. Aynı derecede döviz kurlarının düzeyi ile de ilgililer. Özellikle tam dalgalı kur rejimlerinde, ilk başlardaki karışıklık atlatıldıktan ve belirlilik yaratıldıktan sonra, sıcak paracılar hem faizden hem de kurdan çift taraflı "gagalama"ya başlıyorlar. Çin'de bile 2004 yılı sonunda 100 milyar doları aşan sıcak paradan söz ediliyor. 2004 yılında reel faizler % 1-2 düzeyindeyken ve döviz üzerinde en sıkı kontroller mevcutken, sıcak para girişleri fazlalaşmış . Onların sorunu ve nedeni değişik. Sıcak paracılar, Çin'in ulusal parası Renminbi'nin değer kazanmasını bekliyorlar . Demek ki, reel faiz oranlarını düşük tutmak işi çözmüyor.
Soros'un "Basit" Çözümleri
George Soros da, herkes gibi, sıcak paranın kesinlikle önlenmesi fikrinde. Önerisi, "vergi dahil basit önlemlerle" sıcak paraya kısıtlamalar koymak. Vergi koymanın bir işe yaramayacağı defalarca tekrarlandı. Sıcak paracıların konulan vergiyi faizlere yansıtmak konusunda güçlü olduğu belirtildi. Faizlere yansıyan vergiyi sonunda bizlerin ödeyeceğinin altı çizildi. Hele bunu duyan sıcak para yöneticileri bir anda ülkeyi terk etmeye kalkarlarsa, başımıza nelerin geleceği açık bir dille anlatıldı. Bunları bilmesine rağmen, Soros'un vergide neden ısrarcı olduğunu anlamak zor.
Sıcak para konusunda bir ülkenin sadece kendi başına önlem alması da işe yaramıyor. Riskin önemli bir kısmı sizin dışınızda ve diğer ülkelerdeki gelişmelerden de kaynaklanabiliyor. Başka bir ülkede ortaya çıkacak siyasi, ekonomik ya da finansal gelişmeler tetikleme etkisi yapabiliyor. Bunun ucu size de dokunabiliyor. Dolayısıyla, önlemleri uluslararası düzeyde düşünmek gerekiyor.
Sıcak parayı önlemek güç. Onunla yaşamak da riskli. Ancak o hala acı bir gerçek olarak karşımızda duruyor.
|
