  |
|
Seyahate çıkmadan önce aşılarınızı tamamlayın
YAZ aylarında ortaya çıkan hastalıkların başında, seyahat hastalıkları geliyor. Uzmanlar, seyahate gitmeden önce o ülkenin sağlık koşullarını öğrenmeyi ve aşıları yaptırmayı öneriyor
Anadolu Sağlık Merkezi'nden Dahiliye Uzmanı Prof. Dr. Semra Çalangu ve Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Elif Hakko enfeksiyon hastalıklarıyla ilgili soruları yanıtladı:
* Seyahatle ilişkili enfeksiyon çok sık görülen bir durum mu?
Her yıl gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere 80 milyon kişi seyahat etmektedir. Turistlerin yüzde 22-64'ünde seyahatle ilgili hastalık oluşmaktadır. Turistlerin ortalama yüzde 10'u seyahat sırasında veya sonrasında doktora başvurur ancak yüzde 1'inde hastaneye yatış gerekli olur. En sık ölüm, sıtma nedeniyle olmaktadır. Diğer ölüm nedenleri kalp hastalıkları, trafik kazaları, boğulmalardır.
* Seyahatle ilişkili enfeksiyon en çok kimlerde görülür?
İş adamları, siyasetçiler, gezi amaçlı seyahat eden turistler, yardım kuruluşlarında çalışan gönüllü eğitmen, çevreciler, sağlık çalışanları, kurtarma ekipleri, eğitim amaçlı seyahat eden öğrenci ve öğretmenler gibi kişilerde daha sık görülür.
ÖNCE BİR DOKTORA GÖRÜNÜN
* Seyahate gidecek kişi seyahat öncesi kime başvurmalıdır?
Seyahat öncesi kişi bu konuda uzman doktorlara başvurmalıdır. Bu konunun uzmanları, enfeksiyon hastalıkları uzmanlarıdır. Hekim kişiye koruyucu önerileri, aşılamayı ve gereğinde kullanacağı ilaçları açık ve anlaşılır olarak anlatır. Hangi aşıların yapılacağını, sıtmaya karşı nasıl bir koruma sağlanacağını, turist ishali olursa neler yapılması gerektiği, kendisini diğer tehlikelerden nasıl koruması gerektiği tek tek ele alır.
* Seyahatler sırasında en sık karşılaşılan enfeksiyonlar nelerdir?
Enfeksiyonlar seyahat edilen bölgeye göre değişiklik göstermesine rağmen, seyahatle ilişkili enfeksiyon deyince akla gelen en sık enfeksiyonlar turist ishali, sıtma, sarı humma, kolera, hepatit A ve B, tifo, zatürree, griptir.
* Seyahat öncesi hangi aşılar yapılmalıdır?
Aşıların seçilmesi seyahat edilecek ülkeye, kişinin bağışıklık durumuna, daha önce yapılmış aşılarına, eğer enfeksiyon edinilirse ciddiyetine, aşının kendisinin yapacağı yan etkilere göre yapılır. Tetanoz/difteri (10 yılda 1), kızamık aşısı ise olmayanlara yapılır. Diğer aşılar ise hepatit A, hepatit B, tifo, grip, sarı hummadır. Hastalığın yerleşik olduğu ülkelere girerken yapılması yasal olarak zorunlu olan sadece iki aşı vardır: Sarı humma ve meningokok aşıları. Hiçbir ülke için kolera aşısı gerekli değildir. Sarı humma Ekvator Afrikası'nda ve Güney Amerika'da yerleşiktir; Hindistan ve Kuzey Afrika için de bir ölçüde risk vardır. Meningokok aşısı, menenjit etkeni olan mikrobun A,C,Y ve W135 alt gruplarına etkilidir. Sahra altı Afrika ülkelerinde uzun süre kalacak olanlara önerilir. Meningokok hastalığının yerleşik olduğu bu bölge dışında, Nepal, Kenya, Tanzanya gibi daha önce salgınların bildirildiği ülkelere gidecek olanlara da yapılması önerilir. Suudi Arabistan'a hacca gidecek olanlara da meningokok aşısı yapılmalıdır.
* Çocuklar için ne gibi aşılar öneriyorsunuz?
Çocukların normal aşı takvimine göre aşılanmaları aksatılmamalıdır. Erişkinler de her 10 yılda bir tetanos aşısını tekrarlatmalıdır. Böylece seyahat sırasında olabilecek yaralanmalarda güvenli bir korunma sağlanabilir. Hindistan ve Kuzey Afrika ülkeleri gibi tifonun yaygın olduğu ülkelerde 3 haftadan daha uzun süre kalacak olanlara tifo aşısı da önerilir. Veba, kolera, kene ensefaliti, Japon ensefaliti gibi daha nadir hastalıklara karşı aşılama, ancak kırsal bölgelere ve sanitasyon koşullarının yetersiz olduğu koşullarda yapılacak yolculuklarda, konunun uzmanı olan hekimlere danışılarak yapılmalıdır.
KORUNMASIZ SEKSE HAYIR
* Seyahat sırasında kan yoluyla bulaşan hastalıklar nelerdir ve nelere dikkat edilmelidir?
Hepatit B, C AIDS gibi hastalıklar kanla bulaşan hastalıklardır. Kan ve kan ürünleri, iğneler, tıbbi aletler, diş aletleri, kazalar ve travmalar kan yoluyla bulaşan hastalıklar açısından risktir. Dövme, akupunktur, piercing de benzer riskler taşır. Bunların tek kullanımlık iğnelerle yapılması gereklidir. Güvenli olmayan yerlerde yapılmamalıdır.
* Seyahatlerde cinsel temasla bulaşan hastalıklara karşı nasıl korunma sağlanır?
Cinsel temasla bulaşan hastalıkların en önemlisi AIDS'tir. Ayrıca bel soğukluğu, hepatit B ve frengi de sayılabilir. Bunlar içinde aşı ile korunma sadece hepatit B'de sağlanabilir. Tek korunma yöntemi ise prezervatif kullanımı olmasına rağmen kullanım oranı yüzde 25'tir. Seks çalışanları ile cinsel temas AIDS ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar açısından risklidir. Bu nedenle prezervatif kullanılmalıdır, ancak bununla bile yüzde 3-5 yırtılma ve dökülme nedeniyle risk vardır. Alkol kullanımı kontrolü kaybettirdiğinden mutlaka sınırlı olmalıdır.
|
