20 milyar dolarlık sıcak para neyi ifade eder?

Bir ara kafalar karıştı. Sıcak para ne kadar diye? Merkez Bankası'nın yaptığı bir önceki araştırma 14 milyar doları gösterirken, Türkiye'deki 38 milyar dolarlık yabancı portföy yatırımlarının tümü de sıcak sermaye gibi gösterilmişti.
Dün Merkez Bankası yayımladığı 2005 yılı 1.Para Politikası Raporu, şubat sonu itibariyle Türkiye'deki sıcak paranın 19.8 milyar dolar olduğunu ortaya koydu.
Hisse senedi ve bono alımları ile bankalarda açılan kısa vadeli mevduatlardan oluşan yabancı kaynaklı sıcak para 10.8 milyar dolar. Bunun 10.3 milyar doları portföy yatırımı, 500 milyon doları kredi ve mevduat şeklinde gerçekleşti.
Kısa vadeli kredi işlemlerinden ve kayıtlarda tespit edilemediği için Ödemeler Dengesi'nin "Net Hata Noksan" kaleminde yer alan miktardan oluşan yerleşiklerin sıcak para hareketi 9 milyar doları buluyor. Bunun da 5.6 milyar doları "Net Hata Noksan" dan, 3.4 milyar doları da kredi ve mevduattan oluştu.
Bitişikte yer alan grafik Merkez Bankası'na ait. 1992-2004 arasındaki bir yıllık reel faiz ve son bir yıllık sıcak para hareketini gösteriyor. Grafiğin de gösterdiği gibi sıcak para hareketi 20 milyar dolarla doruk noktasında. Merkez Bankası Aralık 2004- Şubat 2005'i kapsayan üç aylık dönemdeki sıcak para girişinin 7 milyar doları bulduğunu belirtti.
Merkez Bankası'na göre sıcak paranın doruk noktasına çıkmasında, ekonomide sağlanan istikrar yanında IMF ile programa devam edilmesi, bankacılık sektörünün yeniden yapılanma ile güçlendirilmesi, AB çapasının devreye girmesi, döviz rezervlerinin güçlenmesi ve artan yatırımcı güveni rol oynuyor.
20 milyar dolar, 300 milyar dolarlık bir milli gelirin yüzde 6.6'sını oluşturuyor. Ciddi bir rakam. Ama sıcak paranın asıl etkisi, büyüklüğünden çok hızında. Bu açıdan değil 20 milyar, 5 milyar dolarlık çıkışın olması bile, büyük sorunlara yol açabilir. İlle de yurtdışına çıkış gerekmiyor, yurtiçinde TL'den dövize geçiş de benzer bir sonucu pekala yaratabilir.
Asıl sorunumuz da burada. Türkiye'nin vadesini uzatacak ortamı henüz yeterince oluşturamadık. Bunun için ekonomik ve siyasi istikrarı devam ettirmek yanında zihniyet değişikliği de şart. Çünkü 10 yıllardır yüksek enflasyonun, yüksek oynaklığın ve kısa vadeyle yaşamanın insanlar ve piyasalara belli etkileri göstermesi normal. Sıcak para olgusu da bunlardan biri.
Sonuç
"Alışmış kursak bulamacını ister"
Türk Atasözü