kapat
   
SABAH Gazetesi
 
    Son Dakika
  » Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Arşiv
    Etkinlikler
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Otomobil
    İşte İnsan
    Sinema
    Turizm Rehberi
    Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Emre Akoz @ SABAH
Fax:
0212 354 36 19
 
Tüyler ürperten anılar
Konferans

Tüyler ürperten anılar

Siyasi kararların sıradan insanları nasıl etkilediğini her zaman merak etmişimdir. Mesela bugünlerde 'Ermeni Tehciri' konusu hararetli biçimde tartışılıyor. Acaba 1915'te zorunlu göçe tabi tutulan bir kişi neler yaşadı? Başından neler geçti?
Bu sorunun cevabını kısmen de olsa Prof. Baskın Oran'ın piyasaya yeni çıkan, "M.K. Adlı Çocuğun Tehcir Anıları: 1915 ve Sonrası" adlı kitabında buldum.
Adanalı Manuel Kırkyaşaryan, 1915'te 9 yaşındadır. Derken 'toplayın tası tarağı gidiyorsunuz' emri gelir. Manuel annesi ve babasıyla yollara düşer. Tabii başka aileler de vardır. Tehcir sırasında annesi intihar eder. Babası ölür. Manuel donuna kadar soyulur.
Manuel daha sonra Kıbrıs'a gider. Çalışır. Evlenir. Çocukları olur. Bu arada tehcirden önce evlenip başka ülkelere yerleşen ablalarını bulur. Ardından da Avustralya'ya, çocuklarının yanına yerleşir. Burada bir teybe anılarını doldurur. Hem de Türkçe! 91 yaşında ölür.
Baskın Oran hem bu anıları derlemiş, hem de dipnotlarla anlatıyı zenginleştirmiş, düzeltmiş, açıklamış.
Kitabın en çarpıcı bölümü Manuel'in annesinin intihar etmesi. Bakın nasıl anlatıyor (diline dokunmadan, aynen alıyorum):
"Annem yürüyemez bir hale geldi, ayakları şişdi, yanımıza da ırmak akar, Murat (Fırat) Irmağı. Annem dedi babama: 'Beni bu ırmağan kenarına basahktan (sabah vakti) götür, kendimi ırmağa atacağım. Zira kalırsam Araplar beni öldürür.' Nihayet, babam götürmedi; götürmek istemedi. Ben ise çocuğudum, zira arkasına alıp götürecekti. Nihayet annem dedi: 'Beddua okurum.' Bir hemşehri var ıdı, iki evladı var ıdı, bir oğlan bir kız. Oğlan benim mektep arkadaşım ıdı. İsmi Yeznik, hatırlarım. Bu adam annemi arkasına aldı, ben de beraber ırmağın yanına gittik. Yüzümü bu tarafa döndüm, annem kendisini suya attı. Bir döndüm baktım ki annem! Irmak götürüyor."
Kırkyaşaryan anılarında bu olayı tekrar ediyor: "Babam arkasına alıp götürmek istemedi. Benim bir mektep arkadaşım var ıdı. Onun babası arkasına alıp, ben de beraber, götürmeye karar verdik. Derhayrı (Ermenice: din adamı) çağardık. Hağortutyun (Ermenice: kutsama) aldı. Ve annemi o adam arkasına alıp ırmağan kenarına götürdük. Irmak yakın ıdı. Yani Murad Irmağa. Yüzümü döndüm, görmeyim dedim annemin suya atıldığını. Bir döndüm baktım ki annem ırmakta çabalıyor ve ırmak kendini boğmaya başlıyor..."
Kırkyaşaryan anılarında cinsellikle ilgili en küçük bir imada bulunmuyor ama anlatımdan annesinin asıl korkusunun öldürülmek değil tecavüze uğramak olduğunu anlıyoruz.


Tehcirden sağ kurtulan birçok Ermeni'nin anılarını kaleme aldığını biliyoruz. Buna karşılık aynı dönemde Müslüman-Türkler'e yapılanların pek az kaydı var. Halbuki onların da korkunç olaylar yaşadığını biliyoruz: Köy ve cami baskınları, tecavüzler, işkenceler, toplu mezarlar...
Osmanlı-Türk devlet geleneğinde hiç de fena olmayan bir kayıt tutma çabası vardır. Ne var ki Müslüman- Türkler kendi anılarına pek iltifat etmemiştir. Bunun tek nedeni okuma yazma oranının düşük olması değil herhalde. Acaba o devirde sıradan insanın hayatı önemsenmiyor muydu?

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Sarı-lacivertli fıkra   / 24-05-2005
 Entelektüel kırgınlık   / 23-05-2005
 Kansere karşı nano-denizaltı   / 22-05-2005
 Bu konferans ortalığı karıştırır!   / 20-05-2005
 Gerginliğin maliyeti   / 17-05-2005
 Sarı rakı içer misiniz?   / 16-05-2005
 Taktım bu lafa!   / 15-05-2005
 Huntington geliyor   / 14-05-2005
 Vuruşarak çekiliyorlar   / 13-05-2005
 Edip Cansever tartışması   / 11-05-2005
EMRE AKÖZ
Tüyler ürperten anılar
Siyasi kararların sıradan...
MEHMET BARLAS
"Eli ve Beli Silahlı Kuvvetler" toplumu...
Şampiyonlar...
İLKER SARIER
Erdoğan ile Çiçek küs mü?
Bakan Cemil Çiçek, "Bunlar...
MAHMUT ÖVÜR
SSK'nın 'kadrolu' hırsızları
Hırsızlık ve kapkaçla...
SAVAŞ AY
27 Mayıs denince aklıma!..
Bedri Rahmi harika dizelerle...
REFİK DURBAŞ
Sağlık meslek lisesi öğretmenleri
Sağlık Meslek...
HINCAL ULUÇ
Asla yalnız yürümeyeceksin!..
Seyirci farkını fark...
2012 oyum sizin
2012 oyum sizin
Atatürk Olimpiyat Stadı'ndaki süper organizasyonun büyülediği UEFA...
Eşine Rolex kaybetti
Eşine Rolex kaybetti
Liverpool Teknik Direktörü Benitez, yarı finaldeki Chelsea...
Gambiya'dan KKTC sürprizi
30 yıldır "tanınma" mücadelesi veren Kıbrıslı Türkler'in sesini...
Kazakistan da jest yaptı
Kazakistan'ın Başbakanı Ahmetov, Erdoğan'ın ziyareti öncesinde...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar | Arşiv | Ana Sayfa
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
Üretim ve Tasarım   Merkez Bilgi Grubu