|
 |
 |
 |
Yazan ve yöneten Pentagon
Amerikalı gazeteci David L. Robb "Hollywood Operasyonları" adlı kitabında Pentagon'un savaş filmlerine sansür uyguladığını, senaryolara müdahale edildiğini iddia ediyor. Top Gun ve Armageddon bu filmler arasında.
Sinema Pentagon'un gölgesinde
Amerikalı gazeteci David L. Robb "Hollywood Operasyonları" adlı kitabında, Pentagon'un savaş filmlerine sansür uyguladığını iddia ediyor.
Amerikan filmlerinin devletin müdahalesinden bağımsız olduğunu sanıyor olabiliriz ama gerçekte Pentagon, uzun yıllardan beri film yapımcılarına neyi söyleyip neyi söylemeyeceklerini dikte ediyor. Hollywood'un küçük sırlarının en kirlisi bu" diye yazıyor David L. Robb, "Hollywood Operasyonları" adlı kitabında. Peki ama gerçekten senaryo yazarları istedikleri her şeyi yazabiliyor mu? Gazeteci David L. Robb, ABD Savunma Bakanlığı dokümanlarını tarayarak, film yapımcıları ve askeri yetkililerle görüşerek yaptığı araştırmaların sonucunda elde ettiği verileri bir kitapta toplamış. Robb, dünyanın  en güçlü ordusunun, en etkili iletişim araçlarından biri olan sinemayı yıllardır propaganda amaçlı olarak kullandığını iddia ediyor. Türkçe'ye Sinan Okan tarafından çevrilen kitap Güncel Yayıncılık tarafından çıkarıldı. David L. Robb kitabında yapımcılar ve ordu arasındaki bağlantıyı şöyle anlatıyor: "Ordu destek vermeyi kabul ederse, yapımcılar filmin bütçesinden milyonlarca dolarlık tasarruf edebiliyorlar. Yapımcının bunun için yapması gereken, senaryoyu onay için Pentagon'a göndermek, filmi Pentagon'un onayladığı şekilde çekmek ve halktan önce Pentagon yetkilileri için bir  ön gösterim yapmak." Yazarın iddiasına göre elli yıldan uzun bir süredir savaş filmlerinin yapımcıları, bu yolla milyarlarca dolarlık askeri ekipmana çok düşük bir ücretle veya ücretsiz ulaşıyor. Bunlar hangi filmler diye merak ediyorsanız, liste bir hayli uzun... Robb'un iddialarına göre "Top Gun" filminden Lassie dizisine kadar birçok sinema ve TV filmi, orduyu sempatik kılmak için senaryo aşamasında değiştirildi. Kimi zaman Pentagon'un sansürüne takılmayı reddeden yönetmen ve yapımcılar da çıkmıyor değil. Vietnam dönemi  filmleri Platoon (Müfreze) ve Born on the Fourth of July (Doğumgünü Dört Temmuz) filmleri için ordunun desteğini kabul etmeyen yönetmen Oliver Stone bunlardan biri. Kitapta ayrıca kurgusal hikayelere müdahale edilmesi bir yana, tarihi gerçekleri konu alan filmlerin de engellerle karşılaşabildiği öne sürülüyor. Kitapta verilen örneğe göre Pentagon yöneticisi Phil Strub, Kevin Costner'ın yapımcılığını ve başrolünü üstlendiği, 1962'deki Küba Krizi'ni anlatan Thirteen Days (On Üçüncü Gün) filmindeki tarihi gerçeklerin değiştirilmesi için devreye girdi.  Film dönemin Hava Kuvvetleri Komutanı Curtis Le May'in olumsuz resmettiği için kara listeye alınmıştı. Costner ise gerçekleri değiştirmeyi reddederek Pentagon sansürüne karşı bir duruş sergilemişti. Kitapta anlatılan bir başka filmin öyküsü de kısaca şöyle: "John Woo'nun yönettiği 'Windtalkers' (Rüzgarla Konuşanlar) isimli film de gerçek bir olaya dayanıyordu ve 2. Dünya Savaşı yıllarında kendilerine has bir dilleri olan yerlilerin telsiz şifrecisi olarak kullanılmalarını anlatıyordu. Ama, Phil Strub bu kez başka bir Amerikan deniz  piyadesinin bir Japon askerin altın dişini çektiği sahne olmak üzere birçok sahnenin değiştirilmesini istedi ve senaryo hemen hemen tamamen değiştirildi."
TOP GUN'DAN LASSIE'YE
Robb'a göre "Armageddon", "Black Hawk Down" (Kara Şahin Düştü) ve "Pearl Harbour" gibi filmlerin yapımcısı Jery Bruckheimer, Pentagon'un taleplerine öteki yapımcılardan daha sık razı olmasıyla dikkat çekiyor. Pentagon'un hoşlanmadığı filmler arasında bulunan James Bond serisinin "Clear and Present Danger (Açık Tehlike) filminde Amerikalı komandoların Kolombiya'ya yasadışı operasyonlar düzenlemesi ve Amerikan  başkanının yakın bir dostunun uyuşturucu taciri çıkması, "Independence Day" (Kurtuluş Günü) de tek başına dünyayı uzaylılardan kurtaran karakterin sivil olması, "Forrets Gump" filminde orduda kıt zekalı askerler bulunduğu iması gibi konuların yetkililerin itirazıyla karşılaştığı ve yapımcılara senaryo değişikliği dayatıldığı iddiaları da kitapta genişçe yer alıyor. Üç kez Pulitzer Ödülü'ne aday gösterilen bağımsız gazeteci David L. Robb'un yazıları The New York Times, Los Angeles Daily News, Nation, L.A. Weekly ve Brills Content'te yayımlandı.
Neslihan Tunç
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
