|
 |
 |
 |
Amerika arka bahçesini kaybetti
Bush yönetimi Ortadoğu'yla 'ilgilenirken' Latin Amerika ülkelerinde iktidarı Irak savaşı, serbest ticaret anlaşması, ABD hegemonyası karşıtı solcu liderler ele geçirdi. Bush yanlısı yönetimler ise devrildi.
Amerika'nın gözü, 11 Eylül saldırılarından sonra Ortadoğu'ya çevrildi. "İslamcı terörizmin" çıkış noktası olarak gördüğü bölgede önce Afganistan, sonra Irak harekatları yaşandı. Bush yönetimi, 4 yıldır Ortadoğu'yla ilgilenirken, dibinde olup bitenlerin önüne geçemedi. Bir dönem Amerika'nın "arka bahçesi" olarak bilinen Latin Amerika (ve Orta Amerika) ülkelerinde ardı ardına solcu iktidarlar başa geçti. Her birinin liderliğini, Amerika karşıtı söylemleriyle kitleleri peşinden sürükleyen isimler kazandı. ABD, Ortadoğu'daki "düşmanlarıyla" uğraşırken burada yeni "Castrolar'ın" doğduğunu göremedi. Belki gördü ancak bütün yönetimin dikkatleri Irak, İran, Suriye, Kuzey Kore ve hatta Çin'le meşgul olduğu için bir şey yapamadı. Belki istese de bir şey yapamazdı.
'FİDELİSTA' VENEZUELA
Amerika'nın arka bahçesindeki en büyük "tehdit", yıllardır konuşulageldiği üzere Küba. Ancak bu konuda son yıllarda Küba lideri Fidel Castro'yu geride bırakan bir başka isim var: Venezuela lideri Hugo Chavez... Kendisine "fidelista" yani "Fidelci" diyor. Amerika'nın desteklediğini söylediği darbe girişimini bir günde atlatıp koltuğuna döndükten sonra ABD karşıtlığını artırdı. Bush yönetimi, Chavez'e karşı işe yaramayan darbeden sonra "sorunu", izolasyon yoluna giderek çözmeyi hedefliyor. Venezuela'nın komşularından ticari ve siyasi ilişkileri kesmelerini isteyeceği, hatta Dışişleri Bakanı Rice'ın birkaç gün önce çıktığı Latin Amerika turunun da bu amacı taşıdığı söyleniyor.
IRAK'A ASKER YOLLAMADI
Rice'ın ziyareti öncesi yaşanan bir gelişme, ABD cephesini daha da karıştırdı. Chavez, Amerika'yla 35 yıldır süren askeri işbirliğine son verdi. İlk işi Rusya'dan 40 adet MI-35 tipi askeri helikopter ve 100 bin adet AK-47 silah almak oldu. Venezuela konusunda Amerika'yı rahatsız eden nedenlerin en önemlisi bu ülkenin, ABD'nin en büyük petrol alım kaynağı olması. Dünyanın en büyük beşinci petrol ihracatçısı olan Venezuela'nın, Amerika'ya şu günlerde siyasi kriz yaşatan petrolü daha az vermeye başlayacağı, bunun yerine vanaları Çin için açacağı yorumları yapılıyor. Arka bahçede sol şeride geçen bir başka ülke Şili. İktidarda solcu bir koalisyon var. Yıl sonunda devlet başkanlığı seçimi yapılacak. Ancak seçimin en güçlü adayı ABD karşıtı bir kadın: Michelle Bachelet... Ülkenin ilk kadın devlet başkanı olması bekleniyor. İngiltere ve ABD'nin baskılarına rağmen Devlet Başkanı Ricardo Lagos, Irak'a asker göndermeyerek hangi kanatta yer aldığının mesajını verdi. Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva'nın Chavez'le yakın ilişki kurması, ABD Dışişleri Bakanı Rice'ın Latin Amerika turundaki ilk ziyaretin burası olmasını sağladı. Fakat ziyarette Rice pek umduğunu bulamadı. Çünkü (önce ABD Savunma Bakanı Rumsfeld'in) Rice'ın Venezuela'yla ilgili açıklamalarında Lula "solcu işçi kardeşinden" yana tavır aldı: Bunlar bir dostumuzu hedef alan karalama ve imalar. Venezuela'nın egemenliğine her zaman saygı duyulması gerekiyor...
EN BÜYÜK SORUN CAFTA
Uruguay da geçtiğimiz mart ayında ülke tarihinin ilk solcu başkanını seçti: Tabare Vazquez... Küba lideri Castro'yla arası çok iyi. Ancak o, Irak'a asker göndererek Amerika ile ilişkilerini de sıcak tutmayı başardı. Dış borcunun çok yüksek olması, IMF'le yeni bir anlaşma yapmaya hazırlanması fakir kesimin tepkisini çekiyor. Bu nedenle seçmen kitlesini kaybetmemek için bölgenin "sol ittifakıyla" yakınlaşabileceği konuşuluyor. Benzer şekilde Guatemala'da da ekonomik sıkıntının getirdiği protestolara hükümetin boyun eğmesi bekleniyor. Orta Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (Cafta), 13 milyon nüfuslu ülkede büyük gösterilere yol açtı. İşçi, küçük esnaf ve çiftçilerin başını çektiği protestocular, ülkelerine giren mallarda vergiyi ortadan kaldıracağı için Amerikalı üreticilerin işine yarayacağını söyleyerek anlaşmaya karşı çıkıyor. İçişleri Bakanı'nın istifasını, anlaşmanın da referanduma sunulmasını istiyorlar. Bolivya, Güney Amerika'nın en izole ülkesi. Kıtanın en fazla doğal gaz rezervine sahip. Bunun çıkarılması ve gelirin dağıtımı ülke siyasetinin temel direği. İki yıl önce iktidara gelen Devlet Başkanı Carlos Mesa da solcu. ABD ile araları pek de iyi değil. Ekvador da Amerika yanlısı iktidarın devrildiği ülkeler arasına önceki hafta katıldı! Bush yönetimiyle arası iyi olan Başkan Gutierrez, halk ayaklanması sonrası gelen kongre oylamasında görevinden alındı.
Cafta, Amerikan ürünlerini 44 milyon tüketiciye ulaştıracak bir anlaşma. Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Honduras, Nikaragua ve Dominik Cumhuriyeti'ne ABD mallarının vergisiz girmesini sağlayacak.
BURCU YAKAR
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
