  |
|
Muntazam bir içici dört sene içinde alkol bağımlısı oluyor
Uzmanlar uyarıyor: Alınan alkolün cinsi, süresi, miktarı ne olursa olsun, alkol yaşamına zarar verdiği halde kişi içmeye devam ediyorsa, ortada bir sorun var demektir Akşamcılar dört-beş sene içinde alkol bağımlısı oluyor. Kurtulmaları için profesyonel yardım şart. Tedavide birkaç kez başarısız olmak ise, umutsuzluğa yol açmamalı
İçki içmeyi seviyor, ancak alkolü kaçırdığınız her gecenin sabahında hatırlamak istemediğiniz ya da zaten hiç hatırlayamadığınız sorunlarla uyanıyorsanız, bu yazı dizisi sizin için. Doktorlar alkolün ne zaman sorun olduğunu ve bu sorundan kurtulma yöntemlerini anlatıyor. Alkolün size zarar vermeden, yalnızca hoş bir tat olarak kalmasını istiyorsanız neler yapmalısınız? Kadınlar nasıl alkolik oluyor? Gençler için alkol bağımlılığı aslında hangi sorunun göstergesi? Alkol tedavisinde dünyadaki en yeni yöntemler neler? Peki,evde kendi yöntemlerinizle alkolden nasıl kurtulursunuz? İşte bu soruların yanıtlarını psikiyatri uzmanları Prof. Dr. Mansur Beyazyürek, Dr. Özkan Pektaş, Doç. Dr. Kemal Sayar ve Prof. Dr. Hakan Coşkunol veriyor. Alkolün hayatınızı sarhoş etmesini istemiyorsanız, hemen harekete geçin!
Alkol bağımlılığı kişinin aile hayatını bozmakla kalmıyor; işteki başarısını, sağlığını, sosyal ilişkilerini de zedeliyor. Prof. Dr. Mansur Beyazyürek, alkolün hangi aşamada sorun olduğuna yönelik sorularımızı yanıtladı...
Alkol ne zaman sorun olmaya başlar?
Alınan alkolün cinsi, süresi, miktarı ne olursa olsun, alkol kişinin beden yapısına, psikolojik yapısına veya sosyal yapısına zarar verdiği halde o kişi içmeye devam ediyorsa, bir problem var demektir ve bu durum yardım gerektirir. İçilen içkinin cinsi hiç önemli değildir; rakı, şarap ya da ispirto olabilir. Kişinin alkol kullandığı süre de hiç önemli değildir; üç yıl, üç ay ya da bir ay olabilir. Alkol hayatını etkiliyorsa, o kişinin sorunu var demektir. Altı ayda bir kez rakı içiyor, ancak içtiğinde büyük kavgalar kopuyor ve hatta karısına şiddet uyguluyorsa, o kişinin de alkolle sorunu var demektir. Türkiye'de "Ben alkolik değilim, Ramazan'da içmiyorum" diye bir kanı vardır. Ramazan'da içmeyebilir ama geri kalan hayatı alkol nedeniyle etkileniyorsa, o zaman onun da sorunu vardır. Alkol alan kişi, bunun kendine bir zararı olmadığını, gayet rahat içebileceğini düşünebilir. Genellikle bu kişilerde kendilerini değerlendirme noksanlığı vardır.
Alkol bağımlısı demek için hangi belirtiler bulunmalı?
İstediği etkiyi yakalamak için dozu artırmaya başlar. İkinci veya üçüncü kadehten sonra kendini tutamaz, devam eder. Alkolün etkisi geçince tekrar alma isteğini hisseder. Hep kendini bir kısır döngüye bağlı gibi görür. Bu durum nedeniyle acı çeker, kendini umutsuz hisseder. Zaman zaman da delicesine alkol alma arzusu vardır. Alkol bağımlılığı oluştuktan sonra artık içki içmek zevk vermez. Artık sadece ayakta durmak için içer. Kaçamak içmeler olur. Kendine ve başkasına bu durumu inkâr eder. "Bir doktora git" denildiğinde, reddeder. Aslında bir utanç duygusu içindedir. Kendisine ve başkasına düşmanlık hissi besler, heyecan kaybı başlamıştır. Yakınları ile iletişim kaybı vardır. Ne çocuğunun okuluyla ilgilenir, ne de kendi işiyle. Duygusal-sosyal kopma ve bozulmalar söz konusudur. Uykusuzluk çeker. Yaşam kalitesinde kötüleşme ve hoşgörüde, anlayışta gerilemeler görülebilir. Bazı kişilerde suça yönelim, saldırgan davranışlar artar.
Alkol ne gibi ruhsal sorunlara neden olur?
Alkol var olan bir ruhsal sorunun ortaya çıkmasını kolaylaştırdığı gibi, birçok ruhsal hastalığa da neden olur. Sıkıntı, depresyon, cinsel bozukluklar, sapıklık görülebilir. Şüphecilik ve bunama belirir. Paranoya oluşabilir.
Alkol bağımlılığı ne kadar zamanda oluşur?
Bu da kişilik yapısına göre değişir ama denebilir ki; muntazam bir içicide dört-beş sene sonra bağımlılık oluşur. Bağımlılık herkeste aynı sorunları yaratır. Sıkıntı, terleme, huzursuzluk ilk belirtilerdir. Bağımlılık daha da kuvvetliyse, 'delirium tremens' denilen tablo ortaya çıkar. Belirtilere ek olarak; bulantı, kusma, hayal görme ve 'sara'ya benzer bir kriz geçirme söz konusu olur. Hasta, nerede olduğunu bilemez, kendisini tanımlayamaz. Bu krizin mutlaka hastane ortamında tedavi edilmesi gerekli. Kendini bilmediği için düşüp kafasını vurabilir. Bu şekilde ölen pek çok kişi vardır. Alkol kullanan kişiye başka bağımlılıklar da eşlik eder; sigara içerler, uyuşturucu kullanabilirler, kumar oynarlar. Tedavide hangisinin öncelik alacağı sorun yaratabilir.
Alkolizm tedavisinde başarı oranları yüksek mi?
Alkol bağımlılığı tedavi edilebilir bir hastalıktır. Genellikle nüks, yani tekrar başlama görülebilir. Ama birkaç kere tekrar başlama da olsa, biz doktor olarak hiçbir zaman umudumuzu kırmayız. Birçok hastamız birkaç kez başladıktan sonra tamamen bırakmıştır. Ancak, şu unutulmamalı: Alkole karşı bağımlılık oluşmuşsa, o kişi ömür boyu bağımlıdır. Bunun için ömür boyu dikkat etmeli, hiç alkol almamalıdır.
Hastanede tedavi nasıl yapılıyor?
Hastane tedavisi iki hafta ile bir ay arasında değişir. Ama hastaneden çıktıktan sonra, bağımlıların en az beş yıl doktor kontrolünde olmasında fayda vardır. Hastane tedavisinde detoksifikasyon dediğimiz bir uygulama ile alkolün vücutta yaptığı etkilerden hastayı arındırıyoruz. Aynı zamanda, bağımlılığın altında yatan psikolojik ve sosyal faktörleri araştırıp buna göre bireysel, grup ve aile terapileri yapıyoruz. Hastane sonrasında da grup terapilerine ve kontrollerine beş yıl kadar devam ediyoruz. Aile desteği kuvvetli olan, belli bir işi olan, üretkenliğine devam eden ve eğitimli kişiler, tedaviye daha iyi yanıt veriyorlar.
Genetik alkolizmde önemli mi?
Son yıllarda yapılan çalışmalar genetik faktörlerin çok önemli olduğunu gösteriyor; ama yine de tek başına alkol bağımlılığını izah etmekten uzaktır. Mutlaka başka faktörlerin de eklenmesi gerekiyor.
Sosyal içicilikle alkolizm arasıda nasıl bir sınır vardır?
Halk içinde alkol kullananlara pek çok etiket veriliyor. Alkolik, alkol bağımlısı, aşırı içici, sosyal içici, tehdit altındaki içici, ayyaş gibi adlandırmalar var. Ama ben bunlar içinde hakikaten yardım gerektiren kişiyi 'alkolle problemi olan kişi' olarak adlandırırım. Sosyal içici kavramını ise hiç kullanmam. Çünkü bu kavram asıl problemi gizlemeye yardımcı olur. Alkol bağımlısının problemini inkâr etmesini kolaylaştıran bir kavram. Erkekler zaten sosyal ortamlarda içiyorlar. Karaciğer mahvolmuş ama "Ben sosyal içiciyim" diyor.
Sizce alkolik olmamak için hiç mi alkol alınmamalı?
Hayır öyle bir şey diyemem. Ama nasıl bir insanın domatese alerjisi varsa ve domates yediğinde kabarıyorsa, bu durumda yapması gereken domates yememektir. "Herkes yiyor ama" deyip domates yemeyi sürdürürse, sağlığı bozulur. Alkolizm de böyledir. Alkol bir şekilde problem yaratıyorsa, o zaman içilmemelidir.
|
