  |
|
Her semtin duası ayrı
Din kültürü öğretmeni Hüseyin Akın, sokak sokak dolaşarak insanların nasıl dua ettiklerini araştırdı ve "Semtlere Göre Dualar" kitabında bir araya getirdi. Akın'ın iddiasına göre, Nişantaşılılar 'pürüzsüz cilt ve şıklık', Eyüplüler 'sabır', Ortaköylüler mutluluk istiyor.
Nişantaşılılar pürüzsüz cilt, Eyüplüler sabır istiyor
İnanan herkes sık sık ya da ara sıra dua eder... Ama insanların Tanrı'dan dilediklerinin yaşadığı semte göre değiştiğini, bugüne kadar kimse düşünmemiştir herhalde... "Semte Göre Dualar" adlı kitabı duaların ilden ile, hatta semtten semte farklı istekler içerdiğini anlatıyor. İlahiyat Fakültesi mezunu olan ve aynı zamanda din kültürü öğretmenliği yapan Hüseyin Akın, sadece folklorik bir çalışma yaptığını söylüyor. İnsanların sokaklarda, kahvelerde isteklerini, taleplerini, beklentilerini nasıl dile getirdiklerini inceleyen Akın, amacının şifahi kültürün hala yaşayıp yaşamadığını ortaya çıkarmak olduğunu anlatıyor. Birçok kişinin kendisine "Üsküdar'da, Nişantaşı'nda böyle dua edildiğini nereden biliyorsunuz?" diye sorduğunu söyleyen Akın, bu soruyu şöyle yanıtlıyor: "Zaten ben A'dan Z'ye herkes böyle dua ediyor demiyorum ki. Bu bir derlemedir. Ben sadece sokaktan da yararlanmadım, kitaplara baktım, Kültür Bakanlığı'nın sitesinde yer alan dualarımız ve beddualarımız bölümünden yararlandım." Bu araştırması sırasında insanların niye beddua ettiklerini, örneğin neden "Boyun devrilsin" dediklerini de araştıran Akın, bedduanın sosyolojik boyutunu incelediğini belirtiyor, "Bazıları bana 'Böyle sosyoloji mi olur?' diye soruyor. Fakat bu Auguste Comte sosyolojisi değil ki. Bu sokak sosyolojisi." Hüseyin Akın'a göre insanların gündelik ettiği dua ve beddualar "profan", yani kutsal olmayan dualar. Hatta Akın bunlara "piyasaya yönelik dualar" diyor. Bunların arkasında da halkın sözlü kültür üreterek deşarj olmaya çalışmasının, ulaşamadığı yerlere, yetkililere ulaşmak istemesinin yattığını anlatıyor. Hüseyin Akın'a göre Nişantaşı ve Etiler gibi lüks semtlerde oturanlar çoğunlukla deprem, yangın, sel gibi daha çok zor zamanlarda dua ediyorlar. Zaten Nazar boncuğu, cevşen gibi şeyler de en çok bu semtlerde satılıyor. Akın'a göre bunun nedeni bu semtlerde yaşayan insanların diledikleri şeyin hemen olmasını istemeleri, beklemeye tahammülü olmamaları. Ayrıca bu semt sakinleri, dualarında dünyada ve ahirette pürüzsüz bir cilt için dua ediyor. Fatih, Gaziosmanpaşa gibi muhafazakar semtlerde ise insanlar sürükli dua ediyor. Muhafazakar semtlerin dua konularını ise ağırlıklı olarak ahiret için yapılan istekler oluşturuyor. Akın, duaların semtler arasında gösterdiği farklılığa bir de örnek veriyor: "Muhafazakar semtlerde Allah ile olan rabıta daha fazla. Örneğin konuşmalar esnasında 'Allah razı olsun, Allah'a şükür' diyorlar. Ama özellikle liberal ilişkilerin yoğun olduğu semtlerde 'Allah kahretsin' demezler de sadece 'kahretsin' derler. Aslında bunu da kasıtlı yapmıyorlar ama iyi bir alışkanlık değil.
Eylem Bilgiç
|
