Zalimler, emperyalistler ve diğerleri

Bu aralar Saadet Partisi ve Necmettin Erbakan'ın 50-60 bin kişiyi toplayan mitingleri gözünüze çarptı mı? Geçen hafta İstanbul, dün de Bursa'daydı Hoca. Muhtemelen gazete okurlarının pek azı son dakika AB trafiğinden başını kaldırıp Hoca'nın ABD ve "emperyalizmi" kınama amaçlı "Zalimlere Lanet Mitingi"ne ilgi gösteriyor.
Ama Saadet Partisi'nin mitingleri, AK Parti'de yakından izleniyor. Bunun nedeni Saadet'in AKP'den oy çalacağı korkusu değil. Tam tersine partinin kamuoyu araştırmaları, hükümetin hâlâ popüler olduğunu gösteriyor. Parti yöneticileri, Hoca'nın her zaman "miting cazibesi" olduğunu, ama bunun oya dönüşmediğini biliyor.
Mitinglerin hükümet nezdinde ilgi çekiyor oluşu, bunların Türkiye'de "yükselen" Felluce/ ABD/Patrikhane tepkisini ve daha da önemlisi AKP tabanının reflekslerini yansıtıyor oluşu. İşte bazı saptamalar:
1. Meydanlardaki duygu, parti tabanındaki ve tepedeki havadan çok farklı değil. İslami kesim, genel hatlarıyla Felluce ve Patrikhane tartışmalarını, Hıristiyanlar'ın Müslümanlar'a zulmü ya da hasmane çabalar olarak değerlendiriyor. Hollanda olaylarıyla Avrupa'da da baş gösteren "medeniyetler çatışması" duygusu, İslami kesimde de hissediliyor.
2. Peki ya hükümetin söylemindeki sertleşme? Hükümetin birçok üyesi de, kişisel bazda benzer duygular içinde. En azından Felluce'ye ve Patrikhane'nin ABD ve Avrupa nezdinde sahip olduğu desteğe tepkililer. Bu durumda hem hükümet nezdinde (Başbakanlık Müsteşarı Ömer Dinçer'in ekümeniklik genelgesi gibi) hem de TBMM'de (Mehmet Elkatmış'ın "soykırım" sözleri, 112 AKP'li milletvekilinin ABD'yi protesto mektubu) benzer çıkışlar olmasına şaşırmamak lazım.
3. Başbakan'a yakın bir kaynak, "Biz eğer Felluce konusunda tavır almasaydık, çok daha büyük tepki, yüz binlerce kişinin katıldığı gösteriler olurdu" diyor. Yani hükümetin ABD'ye karşı eleştirilerini artırmasının bir diğer nedeni de, İslami kesimin "gazını almak." Gerçekten de bir diğer gözlemci Beyazıt'ta cuma namazı çıkışlarında binlerce kişinin bayrak yakmadığına, Saadet mitingleri dışında Felluce konusundaki toplumsal tepkinin "sınırlı" olduğuna dikkat çekiyor.
4. Bu anlamda ABD'ye yönelik tepkilerin Avrupa ve diğer Arap ülkelerinde olandan daha fazla olduğu doğru. Birçok gözlemci, Arap dünyası ve Avrupa'nın Felluce'ye yönelik sessiz kalmasını, kentin "direnişçiler"den ziyade elKaide ve "kafa kesen teröristlerle" özdeşleştirilmesine bağladı. Bu Avrupa kamuoyu için doğru olabilir ama Arap kamuoyundaki sessizlik, Arap ülkelerden hiçbirinde "özgür basın" olmayışı, gazete ve yayın organlarının ABD'yi destekleyen diktatörlükler tarafından yönetilişi ve genel anlamda "gösteri ve miting" eylemlerinin hoş karşılanmayışıyla ilgili. Amerikalılar açısından da Türkiye'deki paradoks bu: Toplum özgürleştikçe, Türkiye demokratikleştikçe, Amerika ile ilişkiler zayıflıyor.
5. Hükümetin Washington'la ilişkilerinin gerilmesi, "bazı çevrelerde" memnuniyetle karşılanıyor. Uzun vadede AKP'nin Batı'da daha "İslami" bir söylemle anılması, ABD ile ilişkileri zedelemekle suçlanması, bazı çevrelere göre AKP'den "kurtulmanın" yolu. Ama onlar ilerde konuşacak.
Tüm bunlar alt alta geldiğinde ortaya çıkan tablo şu: AK Parti, tezkere sürecinde olduğu gibi hassas "dengeler" üzerinde. Şu ana kadar, her şeye rağmen AvrupaABDiç politika dengelerini, kırıp dökmeden götürmeyi başardı. Bakalım bundan sonrası nasıl olacak?