|
 |
 |
 |
Bizans'ın içinden misiniz?
Chırac'ın "Hepimiz Bizans'ın çocuklarıyız" sözü uzmanlar arasında tartışma başlattı. Mehmet Altan "Kültürel bir ifade" Semavi Eyice ise "Bizans'ın mirasçısı değiliz" dedi.
Bizans'ı ikinci kez fethettik
Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac'ın "Hepimiz Bizans'ın çocuklarıyız" sözü, tarihçiler arasında tartışmaya yol açtı. Bazı tarihçiler bu görüşe hak verirken, kimi Chirac'ın 'siyaseten' konuştuğunu söylüyor.
Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac'ın, Türkiye'nin AB üyeliğine destek verirken sarf ettiği "Türklerin Avrupalı olmadığını söylemenin anlamı yok; hepimiz Bizans'ın çocuklarıyız" sözü, tarihçiler arasında tartışmaya yol açtı. Kimi bilim adamları Osmanlı'nın Bizans'ın mirasına sahip çıktığını, dolayısıyla Chirac'ın tezinin doğru olduğunu ileri sürerken, Osmanlı ve Türk kültürünün Bizans'ın temelindeki antik Yunan kültüründen fazla etkilenmediğini savunanlar da oldu. Örneğin İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Altan, Fransa Cumhurbaşkanı'nın söylediği "Bizans'ın çocuklarıyız" sözünü, kültürel bir ifade olarak algıladığını vurguluyor. İnsanlık kültürünü ve AB'yi oluşturan Roma- Bizans geleneğinin Osmanlı tarafından devralındığını belirten Altan, "Türkiye Avrupalıdır, değildir tartışmasına bu açıdan bakıldığında Chirac, bunun yersiz olduğunu söylüyor. Yani bir ırk açısından değil, kültürel açıdan söylüyor. Türkiye'nin anlamadığı şey, hepimiz bir şekilde insanlığın parçasıyız" diyor.
"FATİH DÖNEMİNDE AYNI"
AB artık ulus devletlerin, ırkların değil bireylerin ve bireylerin kültürlerinin şekillendirdiği bir süreç olduğunu kaydeden Altan, şöyle devam ediyor: "Türkiye bugün Bizans'ın üzerinde mal sahibi olarak oturduğu için, Bizans bir örnek olarak geliyor. Yani, insanlığa önemli katkıları bulunmuş bir gelenek... Osmanlı ile Bizans'ın arasında çok büyük değişiklikler yok. Osmanlı, Bizans'ın toprak düzenini olduğu gibi alıyor. 11'inci ve 14'üncü asırda Osmanlı, Fatih ile birlikte tıpatıp Bizans'a benzetiliyor. Çünkü Fatih, Roma İmparatoru olmak istiyordu" diyor.
"AVRUPA TARİHİNİN PARÇASIYIZ"
Her zaman Türkiye'nin coğrafik olarak Avrupa topraklarında olmadığının dile getirildiğini kaydeden Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nevra Necipoğlu ise, Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac'ın tarihi kullanarak bir yorumda bulunduğunu vurguluyor: Bizans'ın Avrupa tarihinin parçası olduğunun tartışılamayacağını ifade eden Necipoğlu, "Bugün Bizans toprakları üzerinde bulunan Türkiye'nin de Avrupa'nın doğal bir uzantısı olduğunu kabul etmek gerekir. Chirac'ın bu sözleri Avrupa tarihinin bir parçası olan Bizans İmparatorluğu topraklarında kurulan Türkiye'nin, Avrupa tarihinin bir parçası olduğunu pekiştiriyor" diyor.
"BÜYÜK ETKİSİ YOK"
Prof. Dr. Semavi Eyice ise, geniş anlamda bakıldığında Osmanlı Devleti ve Türkiye'nin, Bizans'ın mirasçısı olmadığını düşünüyor. "Elbette ki Bizans'tan bir takım şeyler Osmanlı'ya ve Türkiye'ye sızmış. Örneğin Bizans sarayındaki teşrifatlar aynen alınmış" diyen Eyice, şöyle devam ediyor: "Antik Yunan kültürünün bir takım bilgileri Bizans'a, oradan Araplara geçmiş. Oradan da tekrar Avrupa'ya... Ama antik kültürden Osmanlı'ya geçen fazlaca bir şey yok. Sadece İstanbul'un fethinden sonra bir takım yazarlar Avrupa'ya gitmiş, bu da Rönesans'a yardımcı olmuştur. Bunun dışında çok büyük etki yoktur."
SİYASETEN SÖYLENMİŞ
Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu ise, Chirac'ın bu sözlerle, ülkesindeki muhalefeti yumuşatmak istediğini söylüyor. Prof. Halaçoğlu düşüncelerini şöyle açıklıyor: "Osmanlı Devleti, Roma'dan tamamen ayrı bir devlet. Onun toprakları üzerinde kurulmuştur, doğru. Ama her hangi bir benzerliği yok. Tarihçi Fuat Köprülü bu konuda, Bizans medeniyetinin Osmanlı medeniyeti üzerine tesirleri hakkında yazdığı makalede, devlet yönetimindeki bir iki unsur haricinde ikisi arasında bir benzerlik bulunmadığını söylüyor. İkincisi, Osmanlı zaten Roma'nın devamı olsaydı, ne Rusya ne de diğer Avrupa ülkeleri ortaya çıkıp, Bizans'ın varisleri olduklarını söylemezlerdi. Bu tamamen siyasetten söylenmiş bir söz. Osmanlı aynı coğrafyada olmalarına rağmen hem devlet sistemi hem de kültür olarak her yönüyle Bizans'tan ayrı bir devlettir."
NEVZAT ATAL
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
