Yeni paranın vitrine çıkartıldığı günde döviz tevdiat hesapları 50 milyar dolar

2005'ten itibaren kullanmaya başlayacağımız Yeni Türk Lirası dün Başbakan'ın da katıldığı bir törenle tanıtıldı. 30 yıllık yüksek enflasyon döneminden sonra fiyat artışlarının yeniden tek haneye indiği bir dönemde liradan altı sıfır atmak alınan mesafenin bir ödülü ve enflasyonla mücadelede kararlılık göstergesi.
Yüksek enflasyon Türk Lirası'nın değerini aşındırıp paraya güveni azaltırken; tasarruf etme, kıyaslama özelliğini de azalttı. Bu nedenle tasarruflar giderek yabancı para üzerinden yapıldı. Türk Lirası ile tasarruf etmek, devlete borç almak için zaman zaman dünyanın en yüksek reel faizi verildi.

Ciddi çözülme yok
Bitişikteki tabloda dolar bazında GSMH, yurtiçi yerleşiklerin döviz tevdiat hesapları, bu hesapların milli gelire oranı ve reel faizler yer alıyor. Döviz taşıma ve döviz hesabı açmanın serbest bırakıldığı 1994 yılında 1.1 milyar dolarla tasarruf dünyasına merhaba diyen döviz tevdiat hesapları nihayet 8 Ekim 2004'te 50 milyar doları geçti. Üstelik dalgalı kur rejiminde dövizin düşmesine rağmen.

Sorunların aynası
Bu arada dolar ile euro paritesinde meydana gelen değişiklik Türkiye'de döviz hesaplarının miktarında oynama yaratıyor. Özellikle euro'nun değer artışı DTH'ları artırıyor. Çünkü 50 milyar
dolarlık DTH'ların 30.2 milyar doları ABD Doları cinsinden. 15 milyar euro'luk DTH'nın ABD Doları karşılığı da 18.5 dolara geliyor.
DTH'ların bir büyümesi de faiz artışından.Oranlar düşmesine karşılık vadeli olarak tutulan DTH'lardan yüzde 3 ortalama faiz alınsa yılda 1 milyar dolara yakın faiz geliri demek.
Milli gelirin beşte biri veya yıl sonunda 300 milyar dolar civarında gerçekleşmeye göre altıda biri düzeyinde bir döviz stoku, geçmiş dönemin bir sonucu, sorunların aynası. Üstüste yığılan sorunların döviz stokuna dönüşmüş hali.

Yeni TL, yeni dönem
Yeni TL'nin başarılı olabilmesi ve enflasyonun yeniden hortlamaması için yandaki tablonun tersine çevrilmesi gerekiyor. Tasarruflar artık giderek daha çok oranda TL üzerinden yapılmak durumunda. Döviz hesaplarının milli gelir içindeki payının önemsiz düzeylere inmesi, finansal birikimlerin yerli para cinsinden yapılması, aynı zamanda ülkenin geleceğine, siyasi ve ekonomik istikrarına, yatırım ortamına, devletin yönetim biçimine ve bankacılık sistemine güven teyit edecektir.
Ancak döviz mevduatının yerini yerli para cinsinden mevduatlar alırsa, yeni TL ile ekonomide yeni bir dönemi başlatmış olacağız.

Sonuç
"Ne göreceğimiz, ne aradığımıza bağlıdır"
J. Lubbock