YTL'nin önündeki risk: Reform yorgunluğu

YTL ile nihayet dün tanıştık. İçimiz hemen ısındı. Halkın buna alışmasının uzun süreceğini, Merkez Bankası'nın yeterince tanıtım yapmadığını öne sürenler var ancak bence bunlar sorun olmaz. Bu halk nelere alıştı, Yeni Türk Lirasına mı alışamayacak? Çok değil, en fazla iki ay içinde, yani 2005 Şubat sonuna kadar YTL'nin kurdu olur çıkar. Biz asıl "YTL'yi nasıl kalıcı hale getiririz?" onu düşünelim.
Bizden önce tam 49 ülke parasından sıfır atmış. Biz 50'nci olacağız. Bunların bir kısmı ilk deneyimlerinde başarılı olmuş. Mesela Almanya 1923'te parasından tam 12 sıfır birden atmış ve ikinci bir operasyona gerek kalmadan bugüne kadar gelebilmiş. Bu nedenle türünün en başarılı örneklerinden biri olarak gösterilir. Brezilya, Arjantin gibi bazı ülkeler ise ilkinde başarılı olamayıp, birden fazla sıfır atma operasyonu yapmışlar. Mesela Brezilya 1965'den bu yana tam beş defa parasının adını değiştirmiş, altı defa da sıfır atmış. Brezilya parasından toplam 18 kez sıfır atmış.
Başarının sırrı belli: Enflasyondaki düşüşün kalıcı hale gelmesi. Enflasyon denildi mi dünyada hemen akla gelen ülkelerden biriyiz. Ekonomi tarihinde çok özel bir yerimiz var. Diğer birçok ülke gibi hiperenflasyonu, yani yüzde binleri tatmadık ama tam 30 yıl gibi çok uzun bir süre yüksek enflasyonla yaşadık. Belki biz de diğerleri gibi hiperenflasyonu yaşamış olsaydık, tedbir almak zorunda kalırdik ve yüksek enflasyon bu kadar uzun süre devam etmezdi.
Her neyse, gecikmeyle de olsa Türkiye nihayet enflasyonu düşürme şansını yakalayabildi. Yüzde 80'lerden yüzde 10'a kadar çekilen enflasyon gelecek yıl sonunda yüzde 8'e inecek. Plan bu. Bunun için ise sıkı bir program izlemek gerekiyor. Merkez bankacılara "Enflasyonu yüzde 80'lerden yüzde 10'lara indirmek mi yoksa yüzde 10'lardan tek haneli rakamlara indirmek mi daha zor?" diye sorarsanız hiç düşünmeden "Tek haneli rakama indirmek ve orada tutabilmek" derler. Türkiye enflasyon ile mücadelede çok önemli başarılar elde etti ancak daha önünde çok zor bir süreç var. Gevşememek lazım. Belki de bu yüzden herkesin faiz indirimi beklediği bir dönemde Merkez Bankası aşırı ihtiyatlı davranıyor.
Daha önce de hükümetlere tavsiyelerde bulunuldu "reform yorgunu olmayın" diye. Hükümetleri bekleyen ciddi bir tehlikedir bu. Birkaç adım atılır ve sonra gevşeme başlar. Babacan'ın dün "IMF ile görüşmelere ara verildi, yapısal reformlarla ilgili bazı konularda henüz çalışmalarımızı tamamlamadık" şeklindeki açıklamasını duyunca "Acaba bu hükümet reform yorgunluğu işaretleri mi göstermeye başladı" diye düşündük. Öyle ya, Babacan'ın sözünü ettiği bankacılık, sosyal güvenlik, vergi reformu gibi konular üzerinde aylardır çalışılan konular. Çalışmalar tamamlanamadıysa hükümetin IMF ile arasında ya da kendi içinde aşamadığı bir görüş ayrılığı mı var?