|
 |
 |
 |
İstanbul'un sokak tabelaları konuşuyor
Her gün gelip geçtiğiniz sokakların isimlerine kafanızı kaldırıp hiç baktınız mı? Eğer kıyıda köşede kalmış mavi tabelalara dikkat ederseniz, İstanbul sokaklarına isim verenlerin ne kadar yaratıcı olduğunu görürsünüz. Çoğunlukla halkın, yaşanılan bazı olaylar doğrultusunda koyduğu bu isimler, biraz düşünüldüğünde insanı gerçekten şaşırtıyor. Örneğin Haliç'teki Atgeçmez Sokağı. Sokağın fazlaca dar olmasından dolayı bu adı aldığı sanılıyor. Zaten isimler konusunda pek çok rivayet var; bu nedenle kesin hikayeyi bulmak zor. Bu türden çeşitli hikayeleri olan sokaklardan biri Çukurcuma'da "Tak Tak"olarak da bilinen "Taktaki Sokağı". Kimilerine göre bundan 30-40 yıl önce burada bir ayakkabıcı yaşıyormuş. Onun çıkardığı gürültüler sokağa isim olmuş. Bir başka söylentiye göre ise sokak, adını burada toplandığı iddia edilen "Taktaki" adlı bir tarikattan almış. İstanbul'da ünlü kişilerin adlarını alan pek çok sokak var. Bunlardan bir bölümü Atatürk veya Mehmet Akif gibi Türkiye'nin her yerinde rastlanabilecek isimlere sahip. Bazıları ise tarihin sayfaları arasında kalan devlet adamları, şehitler ya da sanatçıların isimlerini taşıyor. Ayrıca çoğunluğun tanımadığı kişilerin isimleri de kullanılmış bazı sokaklarda. Bunların en ilginçlerinden biri Beşiktaş'taki Şair Leyla Sokağı. Şair Leyla Hanım o ünlü "Yaslı gittim şen geldim" marşının güftesini yazmış. 20 yıldan fazla sarayda yaşamış olan şair 1928 yılında yazdığı "Solmuş Çiçekler" başlıklı kitabıyla biliniyor. 1942'de hayatını kaybeden şair Rüştü Onur'un bu sokağın adını taşıyan bir şiiri bulunuyor. Kadıköy'deki Misak-ı Milli Sokağı Ziya Osman'ın, Fatih'teki Meymenet Sokağı da Turgut Uyar'ın mısralarında anılıyor. Bunun yanı sıra ünlü kişilerle anılan sokaklar da var. Örneğin Beşiktaş'taki Serencebey Yokuşu Cemal Reşit Rey ile özdeşleşmiştir. Uzun yıllar boyunca bu sokakta yaşamış olan Rey, ünlü "Piyano Konçertosu" nu sokaktan geçen bir yoğurtçunun çıngırağından esinlenerek yazmış.
KÜÇÜKÇEKMECE'NİN KUŞLARI
Birçok sokağa da bitki ve hayvan isimleri verilmiş. Bunların arasında bir mahalle var ki tüm sokakları kuş isimleri taşıyor. Küçükçekmece'nin Kanarya Mahallesi'nde bazı sokakların isimleri şöyle: Papağan Kuşu, Balıkçıl Kuşu, Tavus Kuşu, Penguen Sokak... Bu mahallenin bir diğer özelliği ise birbirini kesen tüm sokak ve caddelerin yukarıdan bakıldığında bir kafes görüntüsü oluşturması. Cihangir'deki Tavukuçmaz Sokak da hayvan adı verilen ilginç sokaklardan biri. Cemal Süreyya'nın oturduğu ve adını hiç sevmediği bu sokağın hikayesi bir muamma. Esentepe'deki Geyik Sokak ve Beyoğlu'ndaki Maymun Sokak da diğer ilgi çekici isimlere sahip olanlardan. Bazı sokaklar da dik yokuşları nedeniyle sıra dışı isimlere sahip. Kasımpaşa'daki Yaşmak Sıyıran Sokak'ın adı, bu yokuşta sıcak havalarda bunalan kadınların etraflarını önemsemeden baş örtülerini sıyırmalarından geliyormuş. Avcılar'daki Deve Bağırtan Yokuşu da ismini aynı sebepten, dikliğinden almış. Bir zamanlar bahçelerin ve tarlaların hüküm sürdüğü İstanbul'un sokaklarının bazılarına çiçek ve meyve isimlerinin verilmesi de kaçınılmaz tabii. Kalamış'taki Erguvan Sokak, Kızıltoprak'taki Sarı Lale Sokak ve Bahçelievler'deki Vişne Sokak bunların arasında. Bu sokakların pek çoğunda artık o ağaçları, meyveleri, çiçekleri görmek mümkün değil. Öyle ki Kadıköy'de Kurbağalıdere'nin yanında bulunan Misk-i Amber Sokak şimdilerde derenin nahoş kokusuyla yaşıyor. İsmiyle tezat oluşturan bir başka sokak olan Oyuncakçılar Sokağı, Eyüp'te bulunuyor. Eskiden oyuncakçılarıyla tanınan ve bu yüzden bu adı alan sokak, Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'ne bile konu olmuş. Şimdilerde ise bu sokakta sadece bir tane oyuncakçı var. O da Çin malı satıyor! Türkiye'de sokak isimleri konusunda dikkati çeken en önemli noktalardan biri kadın isimlerinin çok az kullanılmış olması. İstanbul'a olan sevgisiyle tanınan Şair Sunay Akın, gezdiği şehirlerdeki sokakların sadece yüzde 10'unun kadın ismine sahip olduğunu söylüyor. Bunlardan biri Teşvikiye'deki Hostes Rona Altınay Sokak. 1973'te Paris'te düşen Türk Hava Yolları'nın uçağında hosteslik yapan Rona Altınay'ın annesi hala bu sokakta oturuyor. Ayrıca İstanbul'un isimleriyle dikkat çeken bazı sokakları son derece ünlü: Galata'daki Zürafa Sokak, Beyoğlu'ndaki Büyükparmakkapı ve Küçükparmakkapı Sokak, İmam Adnan Sokağı, Kadıköy'deki Kadife Sokak ve Büyükada'daki Peşkeş Sokak bunların birkaçı.
Ece Koçal
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
