Türk bankalarına yabancı ilgisi

Türkiye'deki 36 mevduat bankasının üçte biri yabancılardan oluşuyor. Sayı olarak bakıldığında sistemde ciddi bir yabancı payı olduğu sanılabilir ancak yabancı bankaların payı hiç de o kadar yüksek değil. 2003 sonu itibariyle yabancıların payı toplam aktifler içinde yüzde 2.8, kredilerde yüzde 4.1 ve mevduatta ise sadece yüzde 2. Bu rakamlara bakarak Türkiye'de yabancı bankaların aktif konumda olduğu söylenemez. Türk bankacılık sisteminde hakimiyetin ulusal bankalarda olması gerektiğini daha önce de yazmıştım ancak yabancı bankaların mevcut paylarının da çok düşük olduğunu düşünüyorum.
Dün CNBC-E'den Sarp Tınaz'ın sorularını yanıtlayan BDDK Başkanı Tevfik Bilgin, yabancı bankaların Türkiye'ye olan ilgilerinin artacağını düşündüğünü, çünkü Türk bankacılığının gelişme potansiyelinin yüksek olduğunu belirtti. Gerçekten de Türk bankacılık sistemindeki bazı büyüklüklerin gayrisafi yurtiçi hasılaya (GSYİH) olan oranı Avrupa ile karşılaştırıldığında bizim bankacılığımızın ne kadar sığ olduğu ortaya çıkıyor.



Bu rakamlar son yılları krizlerle boğuşarak geçen ve yaklaşık 30 sorunlu üyesini kaybederek ciddi bir seleksiyona uğrayan Türk bankacılık sisteminin daha gidecek çok yeri olduğunu gösteriyor. Bunu gören yabancıların zaman içinde Türkiye'ye olan ilgileri de artacaktır. Özellikle başta İtalyanlar olmak üzere Akdeniz ülkelerinden bankaların Türkiye ile ilgilendiklerini duyuyoruz. Koç-Unicredito ve çok yakında sonuçlanması beklenen Garanti-İntesa birleşmesinden sonra yeni bir İtalyan-Türk birleşmesi daha gündeme gelebilir.
Fransız bankalarının da Akdeniz havzası ile ilgilendiklerini görüyoruz. Mesela Fransız Credit Industriel et Commercial (CIC) Fas'ın önde gelen bankalarından BMCE'nin yüzde 10'luk payını satın aldı. Türkiye'de bu ilgiden payını alabilir. Yeter ki sektöre ilişkin belirsizlikler azalsın, makro ekonomik istikrar güçlensin ve bankacılık sistemimiz yüksek risk-düşük karlılık kıskacından çıksın. Bunun için 2003 yılında başlatılan aracılık maliyetlerinin azaltılması yönündeki çabaların sürmesi ve bankacılığa yatırım yapılmasının özendirilmesi gerekiyor.
Oysa son yıllardaki genel eğilim bankacılığa potansiyel suç alanı olarak yaklaşmak ve tüm mevzuatı buna göre şekillendirmek oldu. Halen üzerinde tartışılan yeni bankacılık tasarısında da bu yaklaşımın izlerini görmek mümkün. Bankacılara göre taslak bu haliyle geçerse yabancı girişini özendirmek bir yana, yerlileri bile sektörden uzak tutabilir. Ancak Bilgin'in dünkü açıklamalarından taslağın gelen eleştiriler doğrultusunda ciddi şekilde değiştirileceği izlenimini edindim.