 |  |
Neden Beethoven çaldılar?
Bir önceki gece yarısından başlayıp, tüm gün süren Avrupa Birliği'nin genişleme kutlamaları, akşam üstü dönem başkanı İrlanda'nın başkenti Dublin'deki, Avrupa'nın en büyük parklarından biri olan Phoenix Park'taki resmi törenle tamamlandı.
Türkiye Fenerbahçe maçına kilitlenmişti, ben o resmi törene kapıldım.
Yirmi beş ülkenin bayrağının göndere çekilme merasimi sırasında, Beethoven'in "insanlık senfonisi" çaldı.
***
Bu tür tarihsel anlardaki detayların her birinin gizlenmiş incelikleri vardır.
Belki de, maç yerine, AB'nin resmi genişleme törenini izlemeye talip olmam bununla ilgiliydi.
NATO'nun 50. kuruluş yıldönümünde, Bill Clinton konuklarını Beyaz Saray'da Gerschwin çalarak ağırlamıştı. Kendisine bu tercihi neden yaptığını sorduklarında, NATO'nun elli yıl önce kuruluşunda da Gerschwin çalındığını söylemişti.
***
Akıp giden insanlık serüveninin hiç şüphesiz önemli virajlarından biri olacak olan AB'nin genişlemesi için bir çok yorum yapılabilir.
1789 Fransız Devrimi'nin bir anlamda bir rövanşı da denilebilir, 1945 sonrası dönemin geri gelmemek üzere ölmesi de, Berlin Duvarı'nın yıkılması sonrası Avrupa'nın yeni resmi de... Hatta bu yorum daha gerilerden de başlatılabilir...
Feodal Beylikler... Mutlak Monarşiler... Ulus-Devletler...Ve ulus-ötesi örgütlenmeler...
***
İnsanlık Serüveni'nin iz bırakacak bir anında, Beethoven'in "insanlık senfonisi"nin çalınması, tüm siyaset biliminin anlatacaklarından daha çarpıcı bir yorum vermek için mi acaba?
İnsanoğlunun çok farklı zeka türlerine sahip olduğunu öne süren "çoklu zeka" kavramının yaratıcısı Howard Gardner, iki bin yıllık geçmişimizin en önemli yaratıcılığının klasik müzik olduğunu söyler... Ama, o müziğin sadece güzel ses olmadığını ispatlayan Beethoven'in bu törende tercih edilmiş olması, herhalde sadece bu özelliğinden değildi...
***
Bonn'da doğmuş, Viyana'da ölmüş olması yanında, Fransız Devrimi'ni sahiplenmesi, aristokrasiye karşı burjuvazinin yükselmesini desteklemesi, Bonaparte Efsanesi'ne tutkun olması, ancak Napaleon'lar hegemonyasına karşı çıkması da tercihlerde önemli rol oynamış olabilir...
Sebepler bunlardan da ibaret olmasa gerek...
***
Beethoven tercihi, onun "yeni hümanizmayı" ve insanı duygularıyla tanımlamasından geliyor. İnsan duygularının böylesine derinlemesine ifade edilmesi...
O duygunun, müzik tarihinde görülmemiş eşsiz bir anlatımla notaya dökülmesi... Hümanist düşüncenin müziksel devriminin Beethoven tarafından insanlık tarihinin parçası haline gelmesi... Beethoven, aristokrasiyi, soyluluğu, burjuvaziyi aşan büyük harfle "insan"ın duygularını çok diplerden alıp getirirken, hayatın en büyük gerçeğinin insan olduğunu da tarihin kulağına fısıldıyor.
***
Dünkü tören sadece AB'nin genişleme töreni değildi... İnsanlık aleminin yolculuğunda önemli bir ara duraktı... Sınırların, bayrakların, düşmanlıkların, bir önceki tabuların, bir önceki kavramların bitip, yaşadığımız gezegende insanın insan olarak tek ve en önemli gerçek olarak kaldığı bir zihniyete doğru yol alınan bir ara durak...
Bu ara durağa en yakışan besteci de hem ruhu, hem zihniyeti, hem de tanrısal yaratıcılığı ile Beethoven olarak seçilmişti...
***
Cumartesi günü, bizde Fener maçı oynanırken, Dublin'de insanlık serüveni yeni bir evreyi geride bırakıyordu... Bence o yeni evrenin en ince mesajı çalınan müzikte idi...
İnsanlık Senfonisi Beethoven ile yoluna devam ediyor...
|
