Çin frene basınca

Çin hükümeti geçen yıl yüzde 9.3 büyüyen ekonomisini soğutma kararı aldı. Söz konusu olan dünyanın en büyük altıncı ekonomisi olunca bu karar bir çok ülkede paniğe yol açtı. Çin'in bu kararı bizi nasıl etkiler?
Çin pazarına girmek hemen her işadamının rüyasıdır. Milyarlık nüfusu ile Çin inanılmaz ölçüde cazip bir pazar ancak bu pazarın keyfini daha çok Asyalılar ve bazı batılı ülkeler sürüyor. Çin Türkiye'nin henüz yeterince girebildiği pazarlar arasında yer almıyor. Çin'e sattığımızın beş katı kadarını satın alıyoruz. Geçen yıl Çin'e ihracatımız 500 milyon dolar gibi düşük seviyede kalırken, ithalat 2.6 milyar olmuş. Aslında Çin'den ithalatın bu rakamın çok üzerinde olduğunu ancak ödeme şekli nedeniyle bazı ithalatın rakamlara yansımadığı söyleniyor. Türkiye'de sokakların ucuz ve kalitesiz Çin mallarıyla dolu olduğunu görünce gerçek ithalatın resmi rakamın üzerinde olduğu görüşüne hak vermemek elde değil.
Çin'in bize etkisi dolaylı
Sonuçta ithalat rakamı ne kadar gerçeği yansıtmasa da Çin'in bizim için bir ihraç pazarı olmaktan çok Türk mallarına ciddi rekabet yaratan ucuz malların geldiği bir ithal pazarı olduğu ortada. Bu nedenle Çin'in ekonomisini, dolayısıyla dış alımlarını, daraltacak olması bizim üzerimizde doğrudan bir olumsuz etki yaratmayabilir. Hatta olumlu etkiler bile gözlenebilir. Çin'in üretimini kısması bazı önemli üretim girdilerine olan talebi azaltacağı için bu girdilerin fiyatları düşer. Aynı girdileri kullanan bizim gibi ülkeler için bu olsa olsa iyi haberdir. Mesela Çin geçen yıl ABD'nin ardından dünyanın en büyük ikinci petrol tüketicisiydi. Dünyadaki petrol tüketiminin yüzde 7'si Çinliler tarafından gerçekleştiriliyor. Bu nedenle petrol fiyatları Çin'in yavaşlama kararını açıklamasına ilk tepki olarak geriledi.
Çin malları fiyat avantajını da kullanarak bizim ihracatçıların da ilgilendiği pek çok pazarda ciddi rekabet yaratıyor. Çin'in kredileri kısması ve faizleri artırması ülkedeki üretim maliyetini de artıracağı için sahip olduğu fiyat avantajı zayıflayabilir.
Olayın bir de diğer boyutu var. Çin ekonomisindeki olası bir daralma gelişmiş batı ve komşu Asya ekonomilerini olumsuz etkileyecektir. Daha önce de pek çok defa olduğu gibi Türkiye bu cephede meydana gelecek herhangi bir olumsuzluktan dolaylı da olsa payını alabilir.
Ancak bu noktada Çin'in ne yapmak istediğine bakmak lazım.
Çin'in amacı ekonomisindeki şişkinliğin bir kısmını gidermek. Yani ekonomistlerin deyimiyle sert bir iniş yerine yumuşak iniş yapmak. Üstelik ekonomistler, Çin ekonomisindeki büyüme potansiyelinin kolaylıkla yavaşlatılamayacak kadar yüksek olduğunu ve bu nedenle bir anda bıçakla kesilir gibi durdurulamayacağını düşünüyorlar. Yüzde dokuzun üzerinde seyreden büyüme hızının bir-iki puan düşmesi ise diğer ülkeleri sarsmayabilir.