Borsada para yok fakat oyun çok

Buna benzer bir yazıyı ilki geçen yıl 22 Mayıs'ta yazmıştık. Aradan bir yıl daha geçti. Fakat durum değişmedi. Borsada para yok, oyuk çok. Borsa 2000 yılı sonuna kadar toplam 23.5 milyar dolarlık kaynak yaratırken, daha sonra bu kesildi. 2001 yılında 243 bin dolarlık, 2002'de 56 milyon 467 bin dolarlık, 2003'te 11 milyon 252 bin dolarlık halka arz yapılabildi.
Aktif hesap yani yatırımcı sayısı ise 2003 yılında 1 milyon 304 binden 1 milyon 106 bine indi, yaklaşık 100 bin geriledi.
Ancak borsanın işlem hacmi günlük ortalamada 281 milyon dolardan 407 milyon dolara yükseldi. Kaynak yaratamayan ve yatırımcı sayısı azalan borsanın işlem hacmi dolar bazında yüzde 45 arttı. Azalan yatırımcı sayısına karşılık artan işlem hacmi ise ancak borsada mevcut yatırımcıların daha çok hisse senedi almasıyla ve al-sat yapmasıyla mümkün.
*Al-satçılık hızlandı- Borsadaki likiditenin, spekülasyonun ve al-sat'ın en iyi göstergesi "işlem görme oranı" dır. Yani
Takasbank'taki toplam hisse senetlerinin ne kadarının alınıp satıldığıdır. Bitişikte de yer alıyor. Bu oran şimdiye kadarki en üst düzeyine yükseldi. Borsada, halka açık hisse senetleri 2003 yılında tam 9.3 kez alınıp satıldı. İMKB'nin verilerine göre, işlem görme oranı yüzde 935 ile şimdiye kadarki en yüksek düzeyine çıktı. Bundan önceki en yüksek oran yüzde 807 ile 2001 yılına aitti. Elimizdeki veriler 1994 yılına kadar gidiyor. O zaman yüzde 300'lerde olan bu oranın 1995'te bir anda iki katından fazla artmasının iki ana nedeni vardı. Biri tüm hisse senetlerinin bilgisayarlı işleme geçmesi, yani çok daha hızlı yapılır hale gelmesi. Ondan da önemlisi, 1995'te İMKB'nin çifte seansa geçmesiydi. Bu, işlem hacmini ve al-sat işlemlerini patlatmıştı.
*26 iş gününde devridaim- Yüzde 935'lik işlem görme oranı, 245 gün açık olan borsada hisse senetlerinin tümünün 26.2 iş gününde el değiştirmesi demek. Bir ayı biraz aşkın bir sürede tüm hisse senetleri alınıyor ve satılıyor. Ne başdöndürücü bir olay.
Hatta işlem görme oranı en yüksek 10 hisse senedinde bu oran 4.8 güne kadar iniyor. Yani bir haftada bu hisse senetlerinin halka açık kısmının tümü el değiştirmiş. Bu hisseler yıl boyunca 44-66 kez arasında devridaim olmuş, el değiştirmiş. Bu haliyle İMKB belki de dünyanın en likit borsası olarak görünüyor. Ancak bu görünüşe aldanmamak gerekiyor. Gerçek bir satıcı veya alıcı geldiğinde durum tam tersine dönüşüyor.
Böyle bir ortamda sağlıklı karar vermek, sağlıklı işlem yapmak ne ölçüde mümkün olabilir? Geniş kitleler böyle bir oyuna katılabilir mi? Elbetteki hayır. Onun için de, fiytların yükseldiği bir yılda, oyuna katılmamışlar, dışarıdan seyretmişler.
*Sonuç- "Problem, yönetimdir" Roger Milliken