Seçimden sonra ekonomi

Piyasalar yarınki seçimin olası sonuçlarını büyük ölçüde satın alarak fiyatlara yansıttı. Bu nedenle Pazartesi günü seçimlerden kaynaklanan çok dramatik hareketler beklenmiyor. Piyasaların asıl beklediği Kıbrıs ile ilgili gelişmeler. Buradan gelecek haberler para ve sermaye piyasalarında kısa vadeli keskin hareketlere neden olabilir.
Seçim piyasaları çok fazla etkilemese de yeni dönemde ekonomi üzerinde etkileri olacaktır. Şimdiden sorulmaya başlandı "Seçim zaferi hükümetin şımarmasına ve gevşemesine neden olur mu?" diye. Normal olarak hükümetlerin seçim öncesi biraz yumuşak gittiğini, seçimlerin ardından ise vidaları biraz daha sıktıklarını biliyoruz. Bu, dünyanın her yerinde aşağı yukarı böyle. Gerçi burası Türkiye. Burada işler bazen normal mantık kurallarına göre gitmez ama biz yine de mevcut hükümetin de aynı refleksi göstermesini bekliyoruz. Bundan sonraki en yakın seçim üç yıl sonra yapılacak. Dolayısıyla normal şartlarda hükümetin önünde seçimsiz bir üç yıl var. Bu ona kamuoyunun hoşuna gitmeyecek bazı adımları atması için imkan verecektir.
Ama o önceki hükümet döneminde başlatılan reformları sürdürmek yerine kadrolaşmaya ve halka şirin görünecek ancak Türkiye'ye ciddi yükler getirecek adımları atmaya yönelirse (ki olasılık dışı değil) hem kendisi hem de Türkiye yara alır.
Bu çerçevede seçimden sonra neler olabilir?
Öncelikle kabinede bazı değişiklikler görebiliriz. Başbakan Erdoğan, yeni döneme taze kanla devam etmek isteyebilir. Kimlerin gidip kimlerin kalacağı konusunda sayısız spekülasyon var ama görüldüğü kadarıyla bu değişiklikler kapsamında Hazineden Sorumlu Devlet Bakanı Ali Babacan'ın değiştirilmesi beklenmiyor. IMF ile kritik bir noktaya yaklaşırken Babacan'ı değiştirmek doğru da olmaz.
Seçimden sonra IMF'nin de yakından izlediği vergi idaresinin yeniden yapılandırılması gibi bazı düzenlemelerin ve çalışmaların hızlanması gerekiyor. Aksi takdirde IMF ile sorun çıkabilir ve hükümet yeni dönemde böyle bir sorunla karşılaşmak istemez. Bence hükümet 2004 sonrasında da yola IMF ile devam etme niyetinde. Bunu seçim öncesi açıklamak siyaseten hata mı değil mi bilemiyorum ama hükümetin bu niyetini seçim sonrası açık etmesi sürpriz sayılmamalı.

Tahkim mi geliyor?
Devlet Bakanı Ali Babacan'ın kamu kuruluşlarının birbirlerine olan borçları ile ilgili çalışma başlatıldığı yönünde Perşembe günü bir açıklaması oldu. Bu ilk değil, daha önce de benzer bir açıklaması olmuştu ve o zaman da bu sözlerin bize tahkimi anımsattığını yazmıştım. Babacan o zaman olduğu gibi şimdi de bu çalışmaların tahkim ile bir alakasının olmadığını vurguladı ama detayları bilmediğimiz için hala ikna olmuş değilim.
Türkiye 1960 ila 1993 arasında 13 kez kamu kuruluşlarının birbirlerine olan borçlarına yönelik tahkim yaptı. En son gerçekleştirilen 1993 tahkiminde iç borç stokunun yarısı kadar bir tutar tahkime tabi tutularak silindi ve bu uygulamalar gösterdi ki tahkim bir işe yaramıyor. Aksine 1993 tahkiminin hemen ardından ciddi bir krizle karşılaştık. Krizi tetikleyen ise tahkimin yükünü Merkez Bankası ile birlikte sırtlayan Hazine'nin piyasadan borçlanamaması olmuştu. Daha önce de yazmıştık "Kamu kuruluşları arasındaki "mahsuplaşma" basit bir muhasebe işlemi olarak görülebilir ancak aslında derin etkilere yol açabilecek bir uygulamadır. Eğer tahkim gibi bir niyet varsa bunun hazineye getireceği yükün karşılanması için bütçeye yeterli ödenek konulmalıdır" diye.