kapat
   
SABAH Gazetesi
 
    Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
  » Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Teknoloji
    Otomobil
    Sinema
    Hobi
    Çizerler
Bizimcity
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Kenan Onuk @ SABAH
 

Fazıl Say'ın Mozart yorumu

Mozart 35 yıllık kısacık ömrüne tam 623 eser sığdırmayı başarmış.

Mozart'la ilgili yazılacak o kadar çok anektod var ki... Değerli piyanistimiz Fazıl Say'ın "Uçak Notları" adlı kitabının, Mozart'la ilgili bir bölümünü aktarmak istiyorum, bu hafta...

Bilindiği gibi "alla turca" denen stil, 18. yüzyıl Avrupa'sında pek modaydı. 1683'teki bizim 2. Viyana Kuşatması öyle izler bırakmıştı ki, Viyanalısı, Avusturyalısı ve giderek Avrupalısı, mehter müziğinin heybetini, gümbürtüsünü unutamamıştı. Müzikle "yüreklere korku salmak" işte bu kadar olur! Viyana'da bugün bile çocuklara "yaramazlık etme, Türkler geliyor" denir.

18. yüzyılın başlarından beri, Avusturyalı, Alman, Fransız ve çoğu İtalyanlar'ın olmak üzere, "Türkler"i konu alan 150 dolayında opera ve bale eseri yazılmıştır. Bu eserlerin hep "ürkütücü" temalara yöneldiği sanılmasın. Olaylar soğuyup Avrupalı bu işe olgunlukla bakınca "Türk" figürü, merhametli, sevecen, bağışlayıcı, şefkatli bir karaktere dönüşmüştür. Özellikle Mozart'ın operalarında Asyalı ve Avrupalı, Doğulu ve Batılı, Müslüman ve Hıristiyan, kadın ve erkek, herkes, sadece kanlı canlı değil, duygulu ve duyarlı birer "insan"dır. Hatta Mozart, bu insanlar arasındaki eşitliği vurgulayabilmek için "Doğu insanı"nı yüceltmiştir. Bu anlayışın kaynağı, Lessing, Rousseau ve Montesquieu'ya kadar uzanır.

Çalgı müziğinde ise "alla turca" modasının rüzgarında Mozart'ın yaklaşımı, Avrupalı'ya çarpıcı gelen ritimleri ve Asya tınılarını kendi yaratıcılığına göre incelikle değerlendirmek olmuştur. Bir keman konçertosunda davullar ve ziller düşünebiliyor musunuz? Mozart bunu bile yapmıştır.

Ünlü piyano sonatının "Rondo Alla Turca" (Türk Marşı) bölümünde, mehter müziğini öznel, ama bence çok doğru bir esintiyle yansıtmıştır. Benim "Mozart" diskimde yer alan bu sonatı yorumlarken davul vuruşlarını özellikle duyurmak istedim. Bu ritim, sol elde sürekli aynı vurguları yineler. "Kuşatma"nın tantanasını birazcık yaşatmak iyi olur gibime geldi. Viyana kapılarındaki bunca mehter takımı, gece gündüz boşuna mı gümbürdedi? Burada bir ayrıntıya değineyim: Mozart'ın "Türk müziği"nden anladığı ile bizim halk müziğimizin ya da saray müziğimizin hiç ilgisi yoktur. Mozart için "Türk Müziği", mehter müziğinin yeri göğü inleten kasırgasıdır.

Birkaç yıl önce, Salzburg Festivali'nde "Saraydan Kız Kaçırma" operasının ilginç bir temsili yapılmıştır. Sanıyorum yönetmen Filistinli'ydi. Orkestrada bizim geleneksel çalgılarımız kullanılmış, bu değişik orkestranın yarattığı ses renkleri çok beğenilmişti. Opera dünyasında yankılar uyandırmıştı temsil. Ben de aynı görüşteyim: Gerçekten özgün bir yapımdı, başarılı bir deneyimdi. Çünkü eserin atmosferine uygun düşmüştü bu ses renkleri...

35 yıllık ömrüne, kısacık ömrüne tam 623 eser sığdırmıştır Mozart. Yaratıcılığı otuz yılı kapsar. Çünkü doğduğu günden beri değil, beş yaşında başlamıştır yaratmaya. On üç yaşına kadar yazdığı eserler (ilk 80 eser), "çocukluk dönemi" parçalarıdır. Demek oluyor ki asıl yaratıcı dönemi, yirmi iki yıllık bir zaman dilimini kapsıyor.

İnanılır gibi değil! 22 opera, 41 senfoni, missalar, konçertolar, serenatlar, oda müziği eserleri, sonatlar, lied'ler... Piyano için 26, keman için 5, flüt, klarnet, fagot, korno için 10 konçerto... dile kolay! Çeşitli çalgılar için 100'e yakın sonat ve "sonatin", tonlarca oda müziği eseri (duolar, triolar, kuartetler, kentetler, sekstetler), korolu parçalar, divertimentolar, çeşitlemeler, danslar, menuettolar, konser aryaları, dinsel eserler ve dev gibi bir "Requiem"! Saymakla bitecek gibi değil. Bütün bunlar yirmi küsür yılın işi!

Bir yerde okumuştum: Eğer bir nota yazımcı, haftanın beş günü ve günde sekiz saat Mozart'ın eserlerini yazmaya kalkacak olsa 25 yıl gerekirmiş!

Albert Schweitzer, onun için şöyle demişti:
"Bütün dahiler göklere uzanır. Mozart ise gökten inmiştir."

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Dev bir opera daha   / 20-03-2004
 En güzel hediye   / 13-03-2004
 Cazda iki yeni albüm   / 06-03-2004
 Genç bir piyanisti dinlerken   / 28-02-2004
 Bir büyük opera daha: Il Travatore   / 21-02-2004
 Giselle Balesi   / 14-02-2004
 Fazıl Say'ın Mozart yorumu   / 07-02-2004
    Cumartesi Yazarlar
    Güncel
  » Yaşama Dair
    Sinema
    Gurme
AYŞEGÜL ALDİNÇ
Sendromcuk dö la bahar
Size de oluyor mu? Bahardan mıdır...
KENAN ONUK
Goldberg Çeşitlemeleri'nin öyküsü
Yüzyıllar önce müziğin...
Küçük kızıyla tek başına kalan yalnız bir baba
Küçük kızıyla tek başına kalan yalnız bir baba
Film, sonuç olarak çok parlak değil. Ama özellikle sonlara doğru...
Bir ressamın dünyasından
Bir ressamın dünyasından
17.yüzyılda Hollanda'da geçen ve zengin-fakir arasındaki sınıfsal...
LaresPark'tan 5 yıldızlık hizmet
Türkiye'nin önde gelen kuruluşlarından Park Grubu, turizm ve...
Ayvalık tostu İstanbullu oldu
Özel ekmeğin içine bol malzemeyle hazırlanan ünlü Ayvalık tostu şimdi...
Ateş çevirerek rahatlıyorlar
Stresten arınma yöntemlerinden biri olarak kabul edilen Yeni...
Çocuklu mutlu hayat
Psikiyatrist Dr. Yankı Yazgan, son kitabı "Düşe Kalka Büyümek"te, çocuklu...
 
    Ana Sayfa | Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon
Spor | Hava Durumu | Sarı Sayfalar | Günaydın | Bizimcity | Kapak Güzeli | Astroloji | ON Magazin | Sağlık | Cumartesi | Aktüel Pazar | Teknoloji | Otomobil | Sinema | Hobi | Çizerler
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.