kapat
   
SABAH Gazetesi
 
  » Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Sinema
    Çizerler
    Teknoloji
Günaydın
ATV
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Yavuz Semerci @ SABAH
 

Faiz dışı fazla iyi de borç ne durumda?

Aile ya da devlet bütçesi arasında nasıl bir fark var? Fark, aslında özde değil büyüklük ve etki alanında. Parametreler aynı.
Bir tarafta gelirleriniz, diğer tarafta giderleriniz var.
Giderleriniz, gelirlerinizin üzerindeyse anlayın ki, işler kötü gitmeye başlamıştır. Kısa sürede gelirleri artırma şansınız yok ise geriye iki yol kalır.
Birincisi giderlerinizi kısarsınız, ikincisi borçlanır giderlerinizi karşılarsınız. Borçlanmak ciddi bir karardır. Ve yönetilmesi gerekir. Çünkü geleceğiniz ipotek altına alınabilir. Ödeyemediğiniz zaman borçlar kar topu misali büyür ve oluşan çığın altında kalırsınız.
İster aile, ister devlet her ikisinde de zorunlu harcamalar var.
Aile bireyleri yiyecek, içecek, giyecek, çocuklar okutulacak. Otomobile benzin alınacak. Kira ödenecek. Ayrıca borçlar düzenli olarak ödenecek.
Devlet için de benzer yaklaşım söz konusu. Devlet, kendisi için çalışan insanların maaşını ödeyecek. Toplumun beklentisine uygun hizmet götürecek. Sağlık, eğitim yatırımlarını yapacak. Güvenlik ve sosyal desteklerini gerçekleştirecek. Ayrıca borçlarını düzenli ödeyecek.
Türkiye gelir-gider dengesi bozuk bir ülke. Gelirleri, zorunlu harcamalarını karşılamaktan uzak.
Türkiye ağır borç yükü altında. Popülist yaklaşımlarla beslenen geçmişin hesapsız harcamaları yüzünden bu noktaya geldik. Şimdi borç verenler (başta IMF) bütçe disiplinini şart koşuyor.
Özetle diyorlar ki, "Borç yükünüzü hafifletmeniz gerekiyor. Bunun için faiz dışı fazla vermeniz lazım. Yani sermaye üretmeniz lazım. Bu sermaye ile her yıl daha az borçlanacak ve toplam borç stokunuzun GSHM'ye oranını düşüreceksiniz. Ayrıca siyasal istikrarı sağlayarak, geleceğe ilişkin olumlu beklentileri canlandıracaksınız. Böylece toplum size hem borç verecek, hem de borçların vadesini uzatmanıza razı olacak"
Özeti bu.
Bu nedenle devlet birkaç yıldır bütçe disiplini uyguluyor. Ne yapıyorlar? Devlet yol yapmıyor. Eğitime daha az pay ayırıyor. Sağlık için gerekli yatırımı yapmıyor.
Peki sonuç ne oldu?
Türkiye bütçesinden 2 yılda, faiz dışı fazla olarak yaklaşık 31 milyar dolar biriktirdi. Bu yıl da faiz dışı fazla 23 milyar dolar olacak.
Sanırsınız ki, borç stokumuz azalıyor. Hayır.
Dün Hazine Müşteşarlığı "Kamu Borç Yönetim Raporunu" açıkladı. Buna göre, borç stoku, yılın ilk üç ayında yüzde 8 artarak 283 katrilyon lira oldu.
Bunun anlamı şu: Devlet geçen yıla göre daha ağır borç yükü altına girmiş. Yani faiz dışı fazlaya rağmen, yükün azalmamış artmış.
Kimi ekonomistler borç miktarının GSHM'ye oranını dikkate alıyor. Onlara göre, eğer ekonomik büyüyorsa, borç yükünün GSHM'ye oranı düşüyorsa sonun yok. Bunun teorik anlamı şu; milli gelir artıyorsa, devlet daha fazla gelir elde eder, bu nedenle borcun ödenebilirliği artar.
Ancak Türkiye'de vergi oranları çok yüksek. Bu nedenle büyüme dönemlerinde bile vergi oranları yeteri kadar artmıyor. Aksine kayıtdışı ekonomi büyüyor.
Ancak borcun ödenebilirliğini gösteren iç borçların toplam konsolide bütçe borç stoku içindeki payı artıyor. İç borç stokunun bütce içerisindeki payı 2002'de yüzde 61.8'den 2003'te yüzde 68.7'ye çıkmış. Oysa Türkiye 2003 yılında da büyüdü.
Bir aile düşünün. 100 birim geliri var. Borç stoku ise 1000 birim. Ailenin yıllık borç ana para ve faiz ödemesi de dahil 140 birim harcaması var. Aile bireyleri oturup, harcamaları kısmaya karar veriyor. O yıl ödemeleri gereken faiz ve ana borç miktarını ödeyecek bunun dışındaki harcamaları kısacak. Daha az yiyecek, daha az giyenecek, daha çok yürüyüp gerekirse otomobili satacak.
Bir yıl sonra harcamaları kısmalarına rağmen, bakıyorlar ki, borç stoku düşürülememiş. Borcu borçla ödeme kapasiteleri giderek düşmüş.
Teorik olarak ekonominin büyümesi, gelirlerin artacağı anlamına gelir. Türkiye büyüyor, gelirleriniz de reel olarak artıyor ve istenen faiz dışı fazla da veriliyorsa borç yükünün bütçeye oranı niye artıyor?
Bu bir tehlike işareti sayılmaz mı?
Ekonomistlerin konuyu tartışmasında fayda var.

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 THY: Derdimizi size anlatamadık   / 16-03-2004
 THY'nin kârı tehlikedeymiş!   / 15-03-2004
 Bakkalı, kasabı kandırıyorlar...   / 14-03-2004
 Mil devalüasyonu...   / 12-03-2004
 THY kazıkta ısrar ederse Shop&Miles çöpe gider...   / 11-03-2004
 Fazla gaz, yerin altına basılacak   / 10-03-2004
 AKP Milletvekili Özmen 22 bin aileye ışık yaktı   / 07-03-2004
 Koç, Romanya'da 'Nash Teorisi'ne uygun kazanıyor   / 06-03-2004
 Alan SPK, satan TMSF ikisi birden kazıklanmış!   / 04-03-2004
 Faiz dışı fazla iyi de borç ne durumda?   / 03-03-2004
YAVUZ SEMERCİ
Miller iç oldu geçmiş olsun...
Dün THY, Miles&Miles ve...
İLKER SARIER
Gel de sen düşür
Fotoğrafa dikkatle baktım. Dünya...
ŞELALE KADAK
Washington'dan ASD'ye önemli randevular!
Coca Cola,...
ABDURRAHMAN YILDIRIM
Yatırım ortamı mı, faiz dışı fazla mı?
Dünyanın büyük...
GÜNTAY ŞİMŞEK
Coşkun boşuna coşuyor
Bu ülkede kağıt üzerinde kalan...
Batı bunları yayınlıyor
Sanayi ve Ticaret Bakanı Ali Coşkun Fransız kozmetik firması...
Trafik canavarını takip edip yakalattı
İzmir'de duyarlı bir vatandaşın ısrarlı takibi, bisikletli bir...
Böyle de mutlular!
Böyle de mutlular!
Ünimeks Holding'in patronu Kerem Üstünkaya'nın kendisinden 7...
Hep trendi
Hep trendi
Akfil'in ortağı Ender Mermerci'nin küçük kızı Derin, modayı...
IMKB
E: 19,295 D:% -0.14
DOLAR
S: 1,325,000 D:% 0.30
EURO
S: 1,622,000 D:% -0.55
 
    Ana Sayfa | Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon
Spor | Hava Durumu | Sarı Sayfalar | Günaydın | Bizimcity | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Cumartesi | Aktüel Pazar | Sinema | Çizerler | Teknoloji | On
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.