 |  |
Başka bir yerde yok...
Perşembe günkü Sabah'ta, demokratik hiçbir ülkede rastlayamayacağımız türden bir olayın haberi vardı. Sadece Sabah'ta gördüğüm haberin başlığı "Denetçiler kışla dışında kaldı" diyordu... Başlığın yanında "MSB ile Sayıştay restleşiyor" spotu yer almıştı.
Başlığın alt cümlesi ise şöyleydi: "Sayıştay, AB'ye uyum ile askeri malların denetimine hazırlanırken MSB bunu engelleyen bir yönetmelik çıkardı."
AB, yurttaşın verdiği verginin nereye ve nasıl harcandığının kuruşuna kadar saydam olmasına dayalı bir anlayışın üzerinde yükseliyor.
Vergi veren, verdiği paranın nereye gittiğini bilecek. Türkiye de AB'ye uyum sürecinde bu anlayışa uygun düzenlemeler yapıyor. Türkiye Cumhuriyeti, vatandaşlarının verdiği vergilerin denetlenmesini sağlayan bir saydamlığı sisteme enjekte ediyor.
Türkiye'de vergilerin nereye harcandığı pek denetlenmez. Fiili olarak denetlenen kısım, tüm harcamaların yüzde 2'si civarındadır. Üstelik bu harcamalar da, çok yakın zamana kadar, mevzuata uygunluk açısından kontrol edilir, verimlilik söz konusu edilmezdi. Neyse ki sonunda bir performans kriteri de denetime dahil edildi. Denetlenmeyen harcamaların içinde, en denetlenemeyenler ise "askeri harcamalar"dır...
12 Eylül askeri darbesi, harcamaların denetimini Sayıştay'ın yetkisi dışına çıkarmıştı. Sonra galiba bu düzeltildi... Ama bugün de bu denetim, askeri yetkililerin hazırladığı dosyaya "olur" vermekten ibaret... AB "denetlenemeyen harcama" kavramını asla anlayamayacağı için Türkiye'nin de buna uymasını şart koşuyor. Bu nedenle, Sayıştay'ın "askeri malların denetimini" de yapabileceği bir düzenlemeye gidildi. Sayıştay Yasası'na eklenen bir madde ile askeri malların sayımını da yapma olanağı doğdu.
Uzun süredir, MSB'nin bu ek maddeye uygun olarak çıkaracağı yönetmelik bekleniyordu...
***
Bakanlık, askeri malların denetimi konusunda beklenen yönetmeliği çıkardı... Ama yönetmelikte Sayıştay'ın adına yer vermediği gibi kurumu denetim adresi olarak da göstermedi. Kısacası ek maddeyi yok saydı... Sayıştay, bu yönetmeliği, hem mevcut yasaya, hem de AB'nin isteği ile yasaya yeni eklenen 12. maddeye aykırı buldu. Ve yönetmeliği MSB'ye iade etti...
Türkiye'nin "demokratikleşmesi" açısından daha alınacak çok mesafe var...
Düşünün ki, Sayıştay, kamu harcamalarını "parlamento" adına denetleyen bir kurum... Ve o kurum, 12 Eylül darbesinin yaptığı değişiklik nedeniyle askeri harcamaları denetleyemiyordu... Sonra da şeklen denetler oldu... Şimdi de "askeri malların" denetlenmesi sorun haline geliyor. Türk halkının vergilerinin nereye gittiği, sağlıklı ve saydam bir ortak uzlaşının konusu olamıyor...
"Askeri malların sayımının yapılmasını engelleyen" genelgeyi hazırlayan bakanlığın başında, eski Sayıştay Başkanı Vecdi Gönül var... Gönül devlet harcamalarının denetimi konusunda en esaslı uzmanlardan biri... Askeri harcamaların denetimi konusundaki zaafları da çok iyi bildiği kesin. Ama bugün Milli Savunma Bakanı. Ve bakanlığının hazırladığı yeni yönetmelik, AB normlarıyla çelişiyor. Üstelik Sabah'ın haberindeki başlıkta belirtildiği gibi "denetçileri kışla dışında bırakıyor." Allahtan şu AB var... Yoksa Türkiye'nin vatandaşları, onların vergileriyle ayakta duran kurumların harcamalarını sittin sene denetleyemeyeceklerdi. Şu anda da, bu hakkı tam elde etmiş değiller...
Cumhuriyet önemli ama görüldüğü üzere demokrasi olmayınca, alnının teriyle kazandığın paranın nereye harcandığını bile bilmiyorsun...
|
