Kurdaki düşüş önlenebilir mi?

Kıbrıs görüşmelerinin olumlu seyretmesinin yarattığı hava ile döviz piyasasında görülen oynaklık kuru Pazartesi günü 1,300,000 liraya kadar çekince Merkez Bankası devreye girdi ve piyasadan yaklaşık bir milyar dolar alarak yılın ilk müdahalesini yaptı.
Bu Merkez Bankasının dalgalı kur rejimine geçtiği 2001 Şubat ayından bu yana yaptığı ilk müdahale değil. En sonuncusu 25 Eylülde olmak üzere daha önce yedi defa daha doğrudan müdahalede bulunmuş ve her defasından amacının kurun düzeyine değil piyasadaki oynaklığa müdahale olduğunu açıklamıştı.
Piyasada hala Merkez Bankasının kurun düzeyinden rahatsız olduğuna inananlar var. Nedeni her ne olursa olsun, bu müdahalelerin Merkez Bankasına bir maliyeti olduğu açık. Merkez Bankası piyasadan aldığı dövizlere karşı verdiği Türk lirasını sterilize etmek için piyasaya yüksek faiz ödüyor. Hem de bunu iki yıl gibi uzun bir süredir yapıyor. Merkez bankalarının kısa dönem için yaptıkları bu tür sterilizasyon uygulamaları alışılmış bir şey ancak aynı şeyi neredeyse iki yıldır yapmak ciddi bir yük. Bu yükün maliyetini yakında açıklanacak Merkez Bankası bilançosunda göreceğiz.
MB hata mı etti?
Bu duruma işaret eden bir üst düzey bankacıya göre, "Merkez Bankası hata etti ancak tek başına yapacağı çok fazla bir şey yoktu." Bankacı Merkez Bankasının müdahalesine gerek kalmadan piyasalarda yaşanan oynaklığın Hazine-Merkez Bankası koordinasyonu ile ortadan kaldırılabilmesinin mümkün olduğunu düşünüyor.
Aslında bu görüş diğer bazı bankacılar tarafından da sürekli olarak dile getiriliyor ve görüşün hareket noktasını Haziranda yapılacak olan üç katrilyon liralık dövize endeksli kağıt itfası oluşturuyor.
Hazine Haziranda vadesi gelecek olan ve iki yıl önce bankaların açık pozisyonlarını kapatmaları için verilen ünlü "takas" kağıtlarının karşılığında bankalara o günkü kurdan Türk lirası verecek. Bu durumda bankaların döviz pozisyonu ayarlamakta kullandıkları bu kağıtların yerine yeni bir döviz aktifi koymaları lazım. Hazine itfalar karşılığında yeni döviz cinsi ya da dövize endeksli kağıt ihraç etmezse pozisyon kapatmakta kullanılabilecek yeni hazine kağıdının yokluğunda bankaların döviz almaya yönelmeleri beklenir.
Müdahaleye gerek kalmaz
Eğer hazine haziranı beklemeden şimdiden harekete geçer ve bu kağıtların her ay belli miktardaki kısmını pozisyon kapatmakta kullanılamayacak yeni kağıtlarla değiştirmeyi önerirse, ileride ani bir dövize hücumu engelleyebileceği gibi kurlardaki düzeltme daha erken ve daha yumuşak bir biçimde gerçekleşebilir. Merkez Bankasının da para programını zora sokacak müdahalelere başvurmasına gerek kalmaz.
Dolayısıyla hazinenin yapması gereken bir program dahilinde her ay takas kağıtlarının belli bir bölümünü pozisyon kapatmakta kullanılamayacak nitelikteki kağıtlarla değiştirmeyi teklif etmektir. Böylece piyasa, döviz pozisyonunu ayarlamak için şimdiden harekete geçecek ve sorun Merkez bankası müdahalelerine gerek kalmadan sorunun çözülmesine katkıda bulunabilecek.
Ciddiye alınması gereken bir görüş değil mi?