Merkez Bankası, yıprandığı için her yıl piyasadan çektiği 4.5 katrilyon lirayı "yakıt küpleri"ne dönüştürüp okullara dağıtıyor
Türkiye'de dolaşımda bulunan 13 katrilyon liralık kâğıt paranın her yıl yüzde 35'i kullanılmaz hale geliyor. "Kirlilik limiti"ni aştığı için piyasadan çekilen banknotlar Merkez Bankası'nın imha makinelerine gönderiliyor.
KÖMÜR GİBİ YAKILIYOR TONLARCA para ince ince kıyıldıktan sonra yüksek basınçla sıkıştırılıp "küp blok" haline getiriliyor. Bloklar kömür gibi ısınmada kullanılmak üzere banka personeli ve okullara dağıtılıyor.
BİR BLOKTA 11 MİLYAR HER yıl, her biri ortalama 11 milyar lira değerinde 400 bin küp bu şekilde dağıtılıyor. Banka yetkilileri bu kadar paranın imha edilmesinin nedenini "Cüzdan alışkanlığımız yok" diye açıklıyor.
***
Yenisi cebi, eskisi evi ısıtıyor
Kötü para kullanma alışkanlığı sonucu her yıl 4.5 katrilyon liralık banknot yıpranıyor. Merkez Bankası'nın piyasadan topladığı yıpranmış banknotlar, yakacak olarak kullanılıyor. Piyasada bulunan 12 katrilyon 966 trilyon 149 milyar Türk Lirası'nın yüzde 99'unu kağıt para oluşturuyor ve her yıl bu paranın yüzde 35'i tutarındaki 4.5 katrilyon civarıda banknot yıpranıyor. Kullanılmaz hale gelen ve Merkez Bankası'nca piyasadan toplanan bu banknotlar, yüksek basınç altında sıkıştırılarak, yakacak haline getiriliyor. Bu banknotlardan ortalama yılda 40 bin tane sıkıştırılmış blok üretiliyor. Banknot Matbaası'nda çalışan personelin evini ve okulları ısıtan bloklardan her biri ortalama 11 milyar liralık banknottan oluşuyor. Kağıt paraların yakıt haline dönüşmesi süreci şöyle gelişiyor: Para sayma makinelerinde 'Kirlilik oranı sınır dereceyi aşmıştır' yazısı çıkan paralar, bankada alıkonuluyor. 'Fersude' adı verilen bu tür paralar imha edilmek üzere, Merkez Bankası Banknot Matbaası'na gönderiliyor. Önce seri numarası alınan banknot, Banknot Matbaası'ndaki para imha makinelerinde veya şubelerdeki imha makinelerinde ince ince kıyılıyor. Ardından da sıkıştırma makinelerine basınçla küp blok haline getiriliyor ve okullar ile maddi durumu diğerlerine göre daha kötü olan personele dağıtılıyor. Onlar da bu küp blok haline getirilmiş paraları kömür yerine yakarak ısınıyorlar. Sıkıştırılmış bloklardan yılda ortalama 40 bin civarında elde ediliyor. Bu bloklardan her biri ortalama 11 milyar liralık banknottan oluşuyor. Bu özellikleriyle 'dünyanın en pahalı yakıtı' olma özelliğini taşıyan blokların, içerdikleri banknotun büyüklüğüne göre değerleri düşüp artabiliyor.
