Türkiye 28 yıl sonra en düşük enflasyon rakamlarını yaşıyor.Biz de mutfak enflasyonu için 2003 yılı ocak ayında yapılan bir market faturasını aldık. Aynı ürünleri bir yıl sonra satın aldığımızda ortaya yüzde 14'lük fiyat artışı çıktı.
Türkiyeson 28 yılın en düşük enflasyonunu yaşarken, herkesin merak ettiği bu rakamların mutafağa, market sepetine nasıl yansıdığı idi. Devlet İstatistik Enstitüsü'nün (DİE) rakamlarına göre 2003 yılında tüketici fiyat endeksi yüzde 18.4, toptan eşya fiyat endeksi de yüzde 13.9 gerçekleşti. 'Böyle bir ortamda orta gelirli bir ailenin evi için yaptığı market harcamaları ne oldu?' sorusundan hareketle yaptığımız çalışmada market enflasyonun yüzde 14'lerde kaldığını gördük. Bu sırada vatandaşların KDV'den yararlanmak için bir yıl boyunca topladığı satış fişleri işimize yaradı. Bir arkadaşımızın 2003 ocak ayında yaptığı bir market alış veriş fişini aldık. Ardından aynı marketten aynı ürünleri bugün aldığımızda ne kadar ödeyeceğimizi bulduk. Bu sırada alışveriş fişini seçerken, sütten, şekere, çaydan ete, sabundan, deterjana, domatesten, portakala kadar bir çok ailenin normal alışveriş listesinde yer alan ürünlerin olmasına dikkat ettik.
BİR ÇOK KİŞİ İÇİN İLK İki rakamı karşılaştırırken gördük ki, bir yıl içinde fiyatı değişmeyen ürünler olduğu gibi, temizlik malzemeleri gibi fiyatı düşen ürünler bile vardı. Aslında bu yaşı 30'un altındaki vatandaşlarımız için oldukça yeni bir olay. Çünkü kronik enflasyon ortamında yaşamaya alışmış bu kitle için fiyatların yüzde 100-200 artması değil, düşmesi garip. Tabii DİE'nin rakamlarında da 2003 yılının zam şampiyonu olan kuru soğan gibi fiyatları ciddi oranda artanlar da alışveriş listemizde yer alıyor. Ancak bu noktada alışveriş listesini ikiye ayırmakta yarar var. Mevsimsel etkilerin ağırlıklı olduğu sebze ve meyve fiyatları ile şeker, pirinç, çay, et, peçete gibi ürünlerin bulunduğu rakamları farklı değerlendirdiğimizde market arabımızda ikili bir sonuca ulaşmak mümkün. Örneğin arasında kuru soğanın olmasının da etkisi ile meyve ve sebze sepetindeki bir yıllık enflasyon rakamının yüzde 20.7 olduğunu görüyoruz. Diğer bölümdeki enflasyon oranı ise yüzde 13.7 oluyor. Çünkü sepetimizin bu bölümde fiyatı düşen ürünler ağırlıkta.
KESİN BİR RAKAM DEĞİL Genel toplam üzerinden hareket edildiğinde ise, örnek olarak aldığımız market sepetindeki ortalama enflasyonun yüzde 14.3 düzeyinde olduğunu görüyoruz. Yine de bu sepetteki rakamlar ve sonuç kesin bir yargıyı ifade etmiyor. Çünkü, sonuçta Devlet İstatistik Enstitüsü'nün açıkladığı enflasyon rakamlarında sadece gıda ve bazı temizlik maddesi ürünleri bulunmuyor. DİE enflasyonu takip ederken, beyaz eşyadan elektrik fiyatına, ulaşımdan sağlık harcamalarına kadar birçok kalemi değişik ağırlıklarla alıyor. Bizim burada yapmak istediğimiz, 2003 yılı tüketici fiyat endeksindeki yüzde 18'lik artışın küçük bir market alışverişinde de ortaya çıkıp çıkmayacağı idi....
