Ergenlik çağında beslenmenin önemi göz ardı ediliyor
Dünya nüfusunun yüzde 19'unu oluşturan ergenlik çağındaki bir milyar iki yüz milyon genç, sadece büyüme ve gelişmelerini değil, yetişkinliklerini de etkileyecek, bir dizi ciddi beslenme problemi ile yüz yüze kalıyor. Ergenlik, ulaşılması ve değerlendirilmesi zor bir dönem olduğundan, özellikle kızların ihtiyaçları göz ardı ediliyor. Ergenlik döneminde fiziksel, psikolojik ve bilişsel gelişme o kadar yoğundur ki, yetişkinlikteki kilonun yüzde 50'si, boyun yüzde 20'si ve kemiklerin yüzde 50'si bu zaman diliminde kazanılır. Kalori ile protein ihtiyacı en yüksek seviyededir. Ergenlik sırasındaki doğal değişiklikler ve bedenin büyüme yolunda çok hızlı bir hamle içinde olması, değişen beslenme ihtiyaçlarının temelini oluşturur. Vücut büyüklüğünün matematiksel artışının ötesinde, orantısal olarak yeni bir şekillenme de dikkati çeker. İç organlar büyürken, vücudun yağ dağılımı değişir; kızlarda bel incelir, kalçalar genişler, erkeklerde kas kitlesi ve yapısı yetişkinlerinkine benzemeye başlar. Kızlarda en hızlı büyüme 10 - 13 yaşları arasında, erkeklerde ise bundan iki yıl sonra, 12 - 15 yaşları arasında görülür.
FARKLI GELİŞİYORLAR
Her iki cins de bu dönemde hızla büyümelerine rağmen, cinsler arasında farklı eğilimler de göze çarpmaktadır. Bu dönemde erkekler daha hızlı ve daha fazla ağırlık kazanır ve kemikleri daha uzun süre uzamaya devam ederken, kızlar vücutlarında oransal olarak daha fazla yağ depolar. Her iki cins arasında beslenme ihtiyaçlarındaki farklılık buradan kaynaklanır. Artmış fiziksel aktivite ve kötü beslenme alışkanlıkları ile araya giren adet görme ve hamilelik gibi etkenler ergenlerde beslenme bozukluğu riskine zemin hazırlar. Özetle; dünya çapında ergen toplumu etkileyen en önemli beslenme bozuklukları,
* Zayıf ve ince olabilmek adına eksik beslenme,
* Demir eksikliği ve anemi
* İyot eksikliği
* A vitamini eksikliği
* Kalsiyum eksikliği
* Çinko, folik asit gibi spesifik gıdaların eksikliği
* Şişmanlık olarak sıralanabilir. Sağlıklı bir büyüme ve gelişme için ergenlik döneminde karşılanması gereken enerji ihtiyacını saptamakta kullanılan en uygun yöntem, boy uzunluğu üzerinden yapılan hesaplamadır. Bu dönemde kişisel büyüme farklılıklarının, sadece yaş göz önüne alındığında, çok olması, hesaplamada boy uzunluğunun kullanılmasını zorunlu kılar. Aşağıdaki tabloda ortalama ihtiyaçlar santimetre başına ve toplam olarak, kızlar ve erkekler için ayrı ayrı Tablo 1'de gösterilmiştir. Kızların en yüksek enerji ihtiyacı, 12 yaşlarında adet görmeye başladıkları dönemlerdedir ve yaklaşık 2550 kkalori civarına çıkar. Bu dönem erkeklerde 16 yaş ve 3400 kkalori civarındadır. Uzun süreli olarak, ihtiyaçtan az enerji almak büyüme gelişme geriliklerine sebep olup, adet başlamasını 2 yıl kadar geciktirebilirken, fazla enerji alımı da yıllar sürebilecek bir sorunun, şişmanlığın başlıca sebebidir. Diğer temel gıdalardan bahsetmeye devam edeceğiz. Sağlıkla kalın.
|
