|
 |
|
MEHMET ALTAN
Cumhuriyetçi ile demokrat farkı...
Amerika Birleşik Devletleri'nde birçok Amerika olduğunu söyleyip duruyoruz...
Bunlardan biri ABD'nin bugünkü yönetimini temsil eden Cumhuriyetçi Amerika... Diğeri ise şimdi muhalefette bulunan Demokrat Amerika...
Cumhuriyetçi Amerika'nın siyasal temsilcisi bugünkü Başkan Bush... Silah tekellerinin ve petrol kartellerinin çıkarlarını savunuyor. Onların sözcülüğünü yapıyor.
Demokrat Amerika'nın simgesi ise eski başkan Bill Clinton. İleri teknolojilerin, bilgisayarcıların anlayışını seslendiriyor.
Bu iki Amerika arasındaki üslup çok farklı... Son zamanlarda Demokratlar bu üslup farkının altını çok daha fazla çizmeye, eleştiri dozunu artırmaya başladılar.
Bu tartışmalar "cumhuriyetçi" ve "demokrat" arasındaki temel farkları da daha net ortaya koyuyor.
****
Amerika'nın ileriye bakan yüzünün teorisyenliğini yapan Clinton epeydir Bush'un hukuk ve kural tanımayan yaklaşımlarını yargılıyor. Fark, dün bunu daha usul yapıyordu, bugün daha yüksek sesle yapar oldu.
Clinton küreselleşme sürecinin sağlığını dünyanın "karşılıklı bağımlılıktan" kurtulup "bütünleşmiş ortaklığa" geçmesinde görüyor. Bu görüşlerini ilk kez geçen yıl 2 Ekim tarihinde, Blackpool'da yapılan İngiliz İşçi Partisi toplantısında dile getirmişti.
Clinton yeni yaklaşımlarının çerçevesini oluşturan bir yıl önceki bu konuşmanın içini, bir yıl sonra Yale Üniversitesi'ndeki konuşmasıyla biraz daha doldurdu. Yapılması gereken ilk üç hedefi belirledi
"Karşılıklı bağımlılığa dayanan dünya bugün istikrarsızlığa sürüklenmiş durumda, çünkü karşılıklı bağımlılığın olumlu sonuçlarının, olumsuz sonuçlarının önüne geçeceği bir küresel düzen kurulabilmiş değil. Küresel düzenin bu haliyle sürdürülmesi olanaksız.
21. yüzyılın büyük misyonu karşılıklı bağımlılıktan küresel bütünleşmeye geçmek ve gerçek anlamda bir küresel toplum yaratmaktır. Taşınan sorumlulukların ve sağlanan yararların paylaşıldığı, ortak değerlere sahip bir küresel toplum oluşturmalıyız.
Bu hedefe varmak için ilk olarak küresel güvenliği sağlayacak bir işbirliğini gerçekleştirmeli, Ortadoğu'da barışı sağlamalı ve teröre karşı ortak bir savaşı sürdürmeliyiz.
İkinci olarak küresel işbirliğini ve barışı sürekli kılacak küresel kurumları ve kuralları yaratmalıyız.
Üçüncü olarak küresel düzenin bekası için gerekli olan bu adımları atmadan düşman saydıklarını yok etmeye kalkışmasının çıkar yol olmadığını vurgulayarak şöyle diyor "Bütün düşman saydıklarınızı öldürmeye, hapse tıkmaya ya da ülkelerini işgal etmeye gücünüzün yeteceğini düşünmüyorsanız dünyada daha fazla düşman değil dost kazanmaya çalışmanız gerekir."
****
Zbigniew Brezinski Carter döneminde Ulusal Güvenlik Danışmanı idi. Daha da önemlisi ABD'nin Avrasya İmparatoru olması için neler yapması gerektiğini "Büyük Satranç Tahtası" adlı kitapta yazdı. Bugünkü gelişmeler onun belirlediği alanda gerçekleşiyor ama onun sertçe eleştirdiği bir şekilde...
Brezinski Bush'u şöyle eleştiriyor
"ABD dünyaya dar açıdan bakmaktan ve paranoyakça korkulardan kurtulmalı."
... "ABD'nin bugün merkezi rolü, terörizme karşı savaşla tarif ediliyor. Ben bu tarifi dünyanın ilk süper gücü ve samimiyetle idealist gelenekleri olan muazzam bir demokrasi açısından son derece dar ve aşırılıkçı bir dış politika vizyonunun ifadesi olarak görüyorum.
... Sadece yönetimi eleştiren Demokratlar olarak değil bu ülkenin vatandaşları olarak, bir dünya gücünün küresel liderliğini korku ve endişe temelinde sürdürüp sürdüremeyeceğini sormalıyız.
... Irak'ta başarmak zorundayız. Başarısızlık bir seçenek değil fakat kendimize bir kez olsun, başarının tarifinin ne olduğunu sormalıyız. Başarı, daha fazla ölüm, daha fazla baskı, asilere karşı daha etkili operasyonlar, direnişi kırmak için daha yeni teknolojik aygıtların kullanımı mı demek?"
****
Amerika'daki Cumhuriyetçilerle Demokratlar arasındaki üslup ve yöntem farklılıklarını içeren tartışmalar önem taşıyor.
Amerika'nın gelecekteki politikalarını şimdiden kestirebilmek için bu ülkenin "iki yüzünü" birden görmek gerekiyor. Ortadoğu'da olabileceklerin belirlenmesinde bu tartışmalar önemli rol oynayacak çünkü.
Haberleri gazete sayfası görüntüsünde okumak için
SABAH e-Medya"ya
tıklayın
|
|
|
|
