|
 |
|
Turban tartismasi hukukculari boldu
Yargitay 4'uncu Ceza Dairesi'ndeki davada sanik olan Hatice Sahin'in turbanlioldugu gerekcesiyle Hakim Inan tarafindan salondan cikarilmasi yeni bir tartisma baslatti. Ancak hakimin bu karari hukukculari da ikiye ayirdi. Kimi hukukcular karari 'yanlis ve haksiz' olarak degerlendirirken, kimileri ise 'karar hukuki olarak dogrudur' diyor
Yargitay 4'uncu Ceza Dairesinde gorulen Belkom davasi, yeni bir turban tartismasi baslatti. Sanik Hatice Hasdemir Sahin'in mahkeme salonuna turbanla gelmesi, ve Hakim Fadil Inan'in Sahin'i turbanli oldugu gerekcesiyle salondan cikarmasi, hukukculari ikiye boldu. Istanbul Universitesi Kamu Hukuku Anabilim Dali Baskani Prof. Dr. Semih Gemalmaz, krizin Avrupa Insan Haklari Mahkemesi'ne (AIHM) kadar cikarilabilecegini vurguluyarak, "Bu uygulama adil yargi hakkini ihlal ediyor. Sadece bu sebepten oturu bile Avrupa Insan Haklari Sozlesmesi'nin 6'nci maddesine aykiri oldugu sonucu ortaya cikabilir ve sanik tarafindan dava konusu yapilabilir" diye konustu.
HAKIM SALONDA EN YETKILI KISIDIR
Galatasaray Universitesi Anayasa Hukuku Ogretim Uyesi Prof. Dr. Necmi Yuzbasioglu ise hakimin mahkeme salonunun duzeni konusunda istedigi talimati verebilecek yetkide oldugunu soyleyerek "Durusmaya kimlik tespiti yapilarak baslanir. Resmi belgelere iki kulagi gorunen, yani saci acik, cepheden fotograf konmak zorunda. Mahkemede de bu kural gecerli olmali. Bu davada da hakim, kamu duzeni acisindan bunu gerekli gormus olabilir. Hakim, salonun duzeni konusunda en yetkili mercidir. Hukuksal acidan yanlis bir tutum yok" diye konusuyor.
Prof. Dr. Gemalmaz, Avrupa Insan Haklari Sozlesmesi'nin 6'nci maddesinde 'adil ve usulune uygun yargilama hakki'nin anlatildigini soyleyerek, "Burada kiyafetle ilgili hicbir madde yok. Ama yargilamada saglanan butun guvencelerden yararlanma, mahkemede bizzat hazir bulunmasinin saglanmasi gibi maddeler var. Sahin de bir sanik oldugu icin disiplin tedbiri uygulanamaz" dedi. Mazlum-Der eski sube baskani Avukat Sadi Carsancakli da mahkeme eliyle hak ihlali yapildigini vurguladi.
SOKAKLAR DA KAMUSAL ALAN
Ceza Hukukcusu Fatih Selami Mahmutoglu ise 'kamusal alan' tarifindeki muglakligin bu karmasayi yarattigina dikkat cekip, "Kamusal alan sinirinin nerede baslayip, nerede bittigi belli degil. Kamusal alan tarifi, kisinin savunma hakki kesinlikle engellenmemeli" yorumun yapti. Prof. Dr. Gemalmaz da 'kamusal alan' benzetmesini tamamen yanlis buldugunu ifade ederek sunlari sosyledi "Eger bu kisi 80 yasinda bir Anadolu kadini olsaydi ya da carsafli koylu bir kadin olsaydi, ayni reaksiyon gosterilmeyecekti. Kisi memur, savci ya da yargic degil, sanik olarak orada bulunuyor. Dava konusu ne olursa olsun birey bakimindan adil olunmasi gerekli."
Avukat Carsancakli ise "Sokaklar da kamusal alan olarak nitelenebilir. Ayrica 'Kamusal alanda kisinin kendini ifade etmesi yasaktir' gibi bir noktaya geldi isler. Basortusune de mini etekliye de karisamazsiniz. Antidemokratik bir tutum bu" diyerek kamusal alan tartismalarini anlamsiz buldugunu belirtti.
BARODAKI FOTOGRAFI TURBANSIZ
Sanik Hatice Hasdemir Sahin'in turbanli oldugu icin mahkeme salonundan cikarilmasini dogru bulan bazi hukukcular da yok degil. GSU Anayasa Hukuku Ogretim Uyesi Prof. Dr. Necmi Yuzbasioglu, sanigin bu tutumuna devam etmesi halinde haklarindan vazgecmis sayilabilecegini ve davanin giyabinda surdurulecegini belirtti. Ankara Barosu Baskani Semih Guner ise Sahin'in ayni zamanda avukat olmasina dikkat cekiyor ve "Basi acik fotografi baro kayitlarinda zaten var. Turban ile durusmaya katilmasini samimi bulmuyoruz" diye konustu. Istanbul Barosu Baskani Kazim Kolcuoglu da Semih Guner'le ayni gorusu paylasarak, sanik olarak orada bulunsa bile Hatice Sahin'in avukat kimligini tasidigi icin 'kamusal alan' olarak addedilen mahkeme salonuna turbanla girmesinin yanlis oldugunu savundu.
Istanbul DGM'ye turbanla girmislerdi
4 yil once Istanbul Devlet Guvenlik Mahkemesi'nde gorulen, 'Turban zinciri' davasinda saniklar Abdurrahman Dilipak, Ahmet Tasgetiren, Hatice Kose ve Hacer Yildiz'in yargilanmasi sirasinda saniklardan Yildiz ve Kose, mahkeme salonuna turbanli girmisti. Hâlâ devam eden durusmalara katilan saniklar, mahkeme salonuna turbanla gelmeyi surduruyor.
Turban ABD ve Avrupa'da mahkemeye girmisti
Turkiye'nin konustugu "kamusal alan ve turban" tartismalari Avrupa ve Amerika'da da yasanmisti. Bunun en bilinen ornegi Amerika'nin Florida eyaletinde yasandi. Gectigimiz Mayis ayinda Sultan Freeman adli bir kadin, ehliyetinde turbanli fotograf bulundugu ve bunu degistirmeyi reddettigi icin ehliyetine el koyan polisleri mahkemeye vermisti. Genc kadin, mahkeme salonuna yuzunde sadece gozlerini acikta birakan kara carsafiyla gelmisti. Bu sekilde ifade verdi. ABD medyasinin gunlerce gundeminden inmeyen Freeman'in kucaginda turban seklinde basini bagladigi kucuk kiziyla birlikte basin aciklamasi yaparken cekilen fotograflari da dunya basininda genis yer almisti.
Bir diger ornek ise Almanya'da yasandi. Gectigimiz ay, Feristah Ludin adli Afgan asilli bir ogretmen, Karlsruhe eyaletinde is basvurusu yaptigi okulu, basvurusunu turbanli oldugu icin reddettikleri gerekcesiyle mahkemeye verdi. Okulda da turbanini takabilmesi gerektigini soyleyen Ludin'in basvurusu, Federal Anayasa Mahkemesi, kisinin din ozgurlugu anayasa tarafindan korundugu belirtilerek kabul edildi. Turbanli ogretmen, mahkemeye ifade vermeye da basinda turbaniyla gitmeyi tercih etmisti. Mahkemenin karari ulke genelinde tartisma yaratsa da Federal Anayasa Mahkemesi, anayasayla bu hakki tanidiklarini, turbanin yasaklanmasi icin yasal duzenleme yapilmasi gerektigini aciklamisti. Stuttgart kentindeki okulun, Feristah Ludin'in is basvurusu kabul etmemekte haksiz oldugu da mahkeme kararinda belirtilmisti.
'Kamusal alan' nedir?
Prof. Dr. Suheyl Batum (Bahcesehir Universitesi Hukuk Fakultesi Dekani)
Kamusal alan, devletin egemenlik yetkisini kullandigi yerlerdir. Bu gorev ve kosullarda turban kullanilamaz. Ancak, Anayasa'da devlet, kamu alanlari disinda, kamu hizmetinden yararlananlar icin de laiklik ve baski araci olusmamasi amaciyla turbani yasaklamistir. Bunlar da universite ve okullardir.
Prof. Dr. Orhan Aldikacti (Anayasa Hukukcusu)
DevletIn faaliyetlerini yuruttugu yerlerdir. Hastaneler, universiteler, kamu hizmetlerini ilgilendiren yerler gibi. Okullarda, mahkemelerde, hukumet faaliyet alanlari icine giren butun alanlarda turban yasaktir. Devletin temeli laikliktir. Anayasa Mahkemesi karari vermistir. Bu ancak Anayasa Mahkemesi'nin yeni karari ile bozulabilir.
Ozlem YURTCU - Zeynep ISMAN
Haberleri gazete sayfasi goruntusunde okumak icin
SABAH e-Medya"ya
tiklayin
|
|
|
|
