|
 |
|
Turkiye fakirlikte esitleniyor
DIE'nin arastirmasina gore, ust gelir grubunun toplam gelirden aldigi pay 8 yilda yuzde 54.8'ten yuzde 50.1'e indi. En dusuk ile en yuksek gelir grubu arasindaki ucurum azaldi
Turkiye'de gelir dagilimindaki ucurum ust gelir grubunun gelirlerden aldigi payin dusmesiyle daralmaya basladi. Ust uste yasanan krizlerle Turkiye'de ust gelir grubunun toplam gelirden aldigi pay yuzde 54,9'dan yuzde 50,1'e geriledi. Buna karsin toplam gelirlerden en az pay alan ilk yuzde 20'lik dilimin payi yuzde 4,9'dan yuzde 5,3'e yukseldi.
Devlet Istatistik Enstitusu (DIE) tarafindan yapilan, 2002 hane halki butce anketi gelir dagilimi sonuclari aciklandi. Buna gore birinci yuzde 20'lik hane halki diliminin toplam kullanilabilir gelirden aldigi pay, 1994 yilinda yuzde 4.9'dan, 2002 yilinda yuzde 5.3'e, ikinci dilimin aldigi pay yuzde 8.6'dan yuzde 9.8'e, ucuncu diliminin aldigi pay yuzde 12.6'dan yuzde 14'e ve dorduncu dilimin aldigi pay yuzde 19'dan yuzde 20.8'e yukseldi. Besinci yuzde 20'lik hane halki diliminin ise 1994 yilinda aldigi pay yuzde 54.8 iken, 2002 yilinda azalarak yuzde 50.1'e dustu. 1994 yilinda besinci yuzde 20'lik dilimde yer alan hane halklari, birinci yuzde 20'lik dilimde yer alan hane halklarinin yaklasik 11.3 kati gelir elde ederken, 2002'de 9.5 kata dustu.
UCURUM AZALIYOR
Aciklamada, gelir esitsizliginin onemli bir gostergesi olan "Gini katsayisi'' incelendiginde, 1994 hane halki gelir dagilimi arastirmasinda Turkiye geneli icin 0.49 olan katsayinin, 2002 yilinda 0.44'e dusmesinin, gelir esitsizliginde bir duzelme egilimi anlamina geldigi degerlendirmesi yapildi.
DIE'nin anket sonuclarina gore, Turkiye'de 'calisan fert' basina dusen ortalama yillik faaliyet geliri, 3 milyar 838 milyon lira olarak belirlendi. Calisan hane halki fertlerinin esas isteki durumlarina gore ortalama yillik gelirleri incelendiginde, ucretli, maasli olarak calisan fert basina dusen ortalama yillik faaliyet geliri 5 milyar 26 milyon lira iken, yevmiyeli calisanlarin ortalama yillik faaliyet gelirinin 1 milyar 655 milyon lira ile bunun yaklasik ucte biri oldugu bildirildi. Aciklamada isverenlerin fert basina ortalama yillik faaliyet gelirinin, 15 milyar 465 milyon lira ile kendi hesabina calisanlarin yaklasik 3 kati oldugu belirtildi. 2002'de kendi hesabina calisanlarin fert basina ortalama yillik faaliyet geliri de, 4 milyar 254 milyon lira ile fert basina ortalama ucret gelirinden daha dusuk oldu.
2002 yilinda gerek ucretli, maasli olarak calisan fert sayisinda, gerekse ucretli ve maas gelirlerinin toplam gelirden aldigi payda 1994'e gore bir artis soz konusu olurken, 1994 yilinda calisan fertlerin yuzde 27.8'i ucretli, maasli iken, 2002 yilinda bu pay yuzde 38.2'e yukseldi. Buna bagli ucretli ve maasli calisan fertler, istihdamin yarattigi gelirden 1994 yilinda yuzde 35.1 oraninda pay alirken, 2002 yilinda payini yuzde 50.1'e cikartti.
DIE Baskani: Ust gruplar krizde gelir kaybina ugradi
Devlet Istatistik Enstitusu (DIE) Baskani Omer Demir, ekonomik krizler sonrasinda gelir dagilimi kompozisyonunda onemli degisimler meydana geldigini ve gelir gruplari arasindaki makasin daraldigini soyledi. Demir, DIE'nin dun acikladigi, "Hane Halki Butce Anketi" sonuclarini SABAH'a degerlendirdi.
Demir, gelir dagiliminda, nufusun yuzde 20'lik dilimlerine gore yapilan analizde, "nispi iyilesme" gorulmesini soyle yorumladi
"Hani sorarlar ya... Duzeltmeyi nasil yaptin? Tepeleri mi torpuledin, cukurlari mi doldurdun? Son veriler bize, arka arkaya yasanan ekonomik krizlerin ozellikle ust gelir gruplarinin kazanclarinda veya varliklarinda erime oldugunu gosteriyor. Bu nedenle alt ve ust gelir gruplari arasindaki makas kapanmis gibi gorunuyor. Esasen, alt gelir gruplarinda, gelir ucurumunu kapatan bir iyilesme gozlenmiyor."
Kendi isinden elde edilen gelir dusuyor
DIE'nin gerceklestirdigi ankette maas ve ucret gelirleri ve ucret gelirlerinin toplam gelirden aldigi pay artarken, mutesebbis gelirlerin aldigi pay geriledi. Ticaret gelirlerinin toplam gelir icindeki payi gerilerken, hizmet gelirlerinin payi yukseldi. Arastirmanin, belirli bir surede yaratilan gelirin, haneler veya kisiler arasinda nasil bolusuldugunun ortaya konulmasi, hanelerin sosyal ve ekonomik yapisinda zaman icinde meydana gelen degisikliklerin belirlenmesinde kullanilan onemli bir kaynak oldugu belirtildi. 1994 yilinda maas, ucret ve yevmiye gelirlerinin toplam gelir icindeki yuzde 28.3 olan payi, 2002 yilinda onemli bir artis gostererek yuzde 38.7 olarak gerceklesti. Ucret ve maas gelirlerindeki bu artisin, ucretli ve maasli calisan sayisindaki artistan kaynaklandigi belirtiliyor. Calismaya gore mutesebbis gelirlerinin, toplam gelir paylari incelendiginde, arastirma yillari itibariyle onemli bir azalmanin oldugu gozleniyor. Mutesebbis olarak calisanlarin toplam yillik kullanilabilir net gelirden aldigi pay 1994'de yuzde 42.4 iken, 2002'de yuzde 34.5'e geriledi.
Okan MUDERRISOGLU
Haberleri gazete sayfasi goruntusunde okumak icin
SABAH e-Medya"ya
tiklayin
|
|
|
|
