|
 |
|
MEHMET ALTAN
'Ahlaksız bürokrasi'
Tekel özelleştirmesinde verilen düşük teklif özellikle "bürokrasiyi" şaşırtmışa benzer...
İtalya, 15 milyar sigara üreten pazarını 2.3 milyar Euroya, Fas bizimkinin üçte biri olan pazarını 1.5 milyar dolara özelleştirirken, yılda yetmiş milyar sigara üreten Tekel'e gelen fiyat 1.1 milyar dolar düzeyinde takılıp kaldı.
Genel Müdür Sezai Ensari, Tekel'in özelleştirme bedelinin, bu yılki özelleştirme hedefi olan dört milyar doları tek başına aşabileceğini düşünüyor...
Özelleştirme İdaresi Başkanı Metin Kilici ise bu düşük teklif karşısında tepkisini "Ben İhale Komisyonu'nda olsaydım iptal ederdim" diyerek gösteriyor.
Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Ali Babacan ise "fiyatın piyasada belirlendiğini" vurguluyor.
Türk bürokrasisinin beklentisi ile piyasanın belirlediği arasında neden bu kadar büyük bir fark var?
Bu farkı kim okuyamıyor, Tekel'in özelleştirilmesindeki beceriksizliğin sorumlusu kim?
****
Dünyanın başarıyla tamamlayıp kapattığı, Türkiye'nin ise bir türlü aşamadığı özelleştirme dönemi, Başbakan Turgut Özal'ın 22 Ağustos 1987 tarihli basın toplantısı ile açılmıştı.
Turgut Özal, o basın toplantısına "Sizlere, bugün Türkiye'nin artık devlet eliyle değil, millet gücüyle sanayileşme seviyesine geldiğini müjdelemek istiyorum" sözleriyle başlamıştı.
Ardından devletin yeni bir tanımını yapmıştı
"Bize göre devletin asli görevi çeşitli kurumlarıyla asayişi, ülkenin güvenliğini sağlamak, altyapıyı kurup geliştirmek, eğitim, sağlık hizmetlerini yürütmek, tarım, sanayi ve hizmet sektörü yönlendirecek temel kararları almaktır."
Özal, bu girişimini "Dünyanın en geniş kapsamlı özelleştirme uygulaması ve cumhuriyet tarihinin en büyük reformu" olarak nitelemişti.
Dönemin Başbakanı'na göre, özelleştirme ile ekonomik kararlar piyasada alınacak, devletin kaynakları KİT yatırımları yerine halkın öncelikle gereksinmelerine kaydırılacak, Türk halkına ilk kez mülkiyete ortaklık imkanı tanınacak, sermaye tabana yayılacak, altın ve gayrimenkule yapılan pasif tasarruf ekonomiye kanalize edilecekti.
Ancak, o basın toplantısından bugüne on altı yıl geçti. Özelleştirme amacına ulaşamadı.
****
Teklif veren şirketlerin birine yakın bir danışman Financal Times'e verdiği demeçte, bizim özelleştirme maceramızın neden hüsranla sonuçlandığının sanki kısa bir özetini yapmış. Söyledikleri şu
"Onlar, Türkiye'nin dostane olmayan yatırım ortamını; istikrarsız düzenleyici kurumlarını ve ahlaksız bürokrasisini dikkate aldı."
Kısacası Tekel'in belki fiyatı daha yüksek eder ama, uzmana göre yabancı yatırımcı açısından bulunduğumuz "muhit" iyi değil...
****
Osmanlı anti-sermaye birikimi bir modele sahipti. Bu topraklarda burjuvazi yetişmedi. Buraların patronu bürokrasi oldu.
Türk bürokrasisi oldum bittim, yabancı sermaye sevmez. Dünyanın en liberal yasalarına rağmen, uygulamadaki nobranlık tüm yabancıları kaçırır.
Sermaye yetersizliği çeken Türkiye de, yabancı sermayeye karşı yürütülen bu örtülü düşmanlık nedeniyle, belini doğrultamaz.
Tabii bir de, buna zamana ve zemine göre değişen hukuksal kararları, sağır sultanın bile duyduğu yasakcı basına "ahlaksız bürokrasi" olarak yansıyan rüşveti ekleyin, siz gelir miydiniz?
O nedenle de, temiz ve dürüst bir muhitte esas değerini bulacak bir kurum, buralarda ucuza gidiyor.
****
Ne yapılabilir?
Adalet Bakanlığı'na bütçeden sadece binde sekiz pay ayıran bir ülkenin yeryüzünün güvenini kazanması kolay değil. Bir de yabancı sermayeye "dostane" olmayan bir bürokrasi var iken...
Çözüm Ali Babacan'ın söylediklerinde saklı galiba...
Ali Babacan fiyatın değil "siyasi iradenin" önemli olduğunu söylüyor...
AK Parti Hükümeti, fiyat yerine, özelleştirme karşısındaki engelleri aşacak kararlı bir siyasi irade ortaya koyarsa, bundan böyle malımız ucuza gitmez...
Çünkü muhit toparlanmaya başlıyor demektir...
Haberleri gazete sayfası görüntüsünde okumak için
SABAH e-Medya"ya
tıklayın
|
|
|
|
