|
 |
|
ABDURRAHMAN YILDIRIM
Kurun seviyesini yuzde 90 "gurultucu islemler" belirliyor
Bugun yaratilan olumlu ekonomik ortamda doviz kurlarinin yilin sekiz aylik doneminde yuzde 21.9 gerilemesinin onemli bir rolu var.
Ancak kurlarin dususu veya TL'nin asiri degerlenmesi bir baska olumsuzlugu yol acti. Ithalati ucuzlatmasi cari islemler acigina yol acti. Alti aylik acik 4 milyar dolar. Yili 8 milyar dolarla bitirirsek iyi. Bu da krize yakalandigimiz 2000 yilinin 10 milyar dolarlik cari islemler acigina cok yakin.
TL'nin ne kadar degerlendigini ise reel efektif doviz kuru endeksi veriyor. Idealinin 100 dolayinda olmasi gereken bu kur endeksi 147.1 ile 2001 krizi oncesinin sadece 1 puan altinda. 2001 Ocak ayindaki duzeyi 148.1. TL'nin en degerli hali bu. Yandaki grafik TCMB'ye ait. Baskan Sureyya Serdengecti, Kayseri konusmasinda bu grafige yer verirken "Reel doviz kuru endeksinin gecmiste de bugunku degerine yakin seviyelere ulastigi, hatta bu degeri gectigi donemler olmus, ancak enflasyon hicbir zaman bugunku seviyelerine dusmemistir" dedi.
* Urkuten makas- Kurun bu sekilde hizla deger kaybetmesi ve herhangi bir sok gelismeyle kuvvetli bir duzeltme yapmasi ekonomi cevrelerini urkutuyor. Merkez Bankasi da bu riski kabul ediyor, "enflasyonun risk olmaktan cikmakta ve yerini kur riskinin almakta oldugunu" belirtiyor.
Enflasyon riskine karsi gecmiste dovize yatirim yapildigini, bugun degisen riske gore sirketlerin ve kisilerin kendilerini vadeli piyasada islem yapmalari icin uyariyor. Bu islemler belli bir asgari bilgiyi ve komisyon odemek gibi maliyeti gerektiriyor. Dovize yatirim kadar basit degil. Sayin Serdengecti, Kayseri konusmasinda "Artik bu maliyetin odenmesinin gerektigi kabul edilmelidir. Ekonomik kesimlerin doviz riskine karsi kendilerini korumayi ogrenmeleri kacinilmazdir" dedi. Buna iliskin bir de ornek verdi Serdengecti. Mart sonunda dort bankanin ortalamalarina gore dolarin alti ay sonraki vadeli fiyati 2.088 bin lira. Mart sonundaki dolar kuru ise 1.700 bin lira. 8 Eylul'de dolar 1.377 bin liraya geriledi. Mart sonunda dolari 2.088 bin liradan satanlarin kari 711 bin lira veya bugunku kurun yuzde 51'i kadar. Ayni kurdan vadeli alim yapanlar ise ayni oranda zarara girmis durumdalar. Vadeli piyasalarda ters islem yaparak riskten korunmak pekala mumkun.
* Gurultucu islemciler- Merkez Bankasi Baskani doviz kuru konusunda uyari niteliginde bir aciklama daha yapti. Normalda dalgali kur rejiminde doviz kurlarinin duzeyini ekonominin temelleri, uygulanan ekonomik program ve bekleyisler belirliyor. Ama bu temel belirleyicilerin yaninda bir de gurultucu islemci diye tanimladigi cok kisa vadeli islem yapan spekulatorler var. Bu spekulatorler islemlerini piyasa psikololojisine, teknik analize, siyasetcilerin aciklamalarina, likidite analizine, tavsiye uzerine yapiyor ve hareketleri birbirini etkiliyor. Spekulatorlerin islemleri zaman zaman toplam piyasa hacminin yuzde 90'ina ulasiyor.
Ister sirket ister kurum olsun bu kadar hayati bir konuda isi "gurultucu islemlere" ve rastlantilara birakmanin, riske aldirmamanin bir bedeli olsa gerek.
* Sonuc- "Tedbir alip onlemek, sonradan iyilestirmekten evladir" Alman Atasozu
Mesajlariniz icin:
ayildirim@sabah.com.tr
Haberleri gazete sayfasi goruntusunde okumak icin
SABAH e-Medya"ya
tiklayin
|
|
|
|
