|
 |
|
"Darbe" gibi atama
Azerbaycan Meclisi dun sabah ani bir kararla Haydar Aliyev'in oglu Ilham Aliyev'i Basbakanliga getirdi. Boylece hakkinda 'oldu' soylentileri yayilan Cumhurbaskani'nin yerine karar verme yetkisi, ogul Aliyev'e gecti
Azerbaycan'da, dun hic beklenmedik gelismeler yasandi. Sabah erken saatlerde baskent Baku'den aciklanan bir atama haberi sadece ulkede degil, Turkiye ve dunyaya da yansidi.
Bir suredir hastaligi nedeniyle hastanede tedavi altinda bulundugu soylenen 80 yasindaki Cumhurbaskani Haydar Aliyev'in oglu Ilham Aliyev, Basbakan olarak atandi. Aliyev'in saglik durumu ve hakkinda cikan 'oldu' soylentilerinin ardindan gerceklesen bu atama, ozellikle muhalefetten buyuk tepki topladi. Cumhurbaskani Aliyev, yeni basbakan icin 2 Agustos'ta Milli Meclis'e oglu Ilham'i onerdi. Bir gun sonra Basbakan Artur Rasizade istifasini verdi. Dun sabah da, 06.30'da Milli Meclis Hukuk ve Siyaset Komisyonu, konuyu ele almak icin toplandi. 10 uyeli komisyon, oneriyi Genel Kurul'a goturup goturmemeyi konustu. Ilham Aliyev'i basbakanliga getirecek olan oneriyi Genel Kurul'un onaylamasi gerektigi karari alininca, 08.00'de toplanan kurulda yer alan 124 miletvekilinden, 102'si oylamaya katildi. Bir cekimser oyun ciktigi oylamada 101 'oyuyla Ilham Aliyev'in basbakanligi onaylandi.
YASA DEGISINCE...
Muhalif milletvekileri, "Cumhurbaskani'nin saglik durumundaki belirsizlik ve Cumhurbaskani adayi bir kisinin Basbakanliga atanmasinin yasalara aykiri oldugu" gerekcesiyle, kurulda yer almadi. Ancak muhalefetin bu resti, ogul Aliyev'in Azerbaycan'in yeni basbakani olmasini engelleyemedi.
Milli Meclis Baskani Murtuz Aleskerov'un, kararin ardindan yaptigi aciklamada, atamayi destekledigini soylemesinin ardindan, iktidardaki yeni Azerbaycan Partisi (YAP) milletvekilleri, Ilham Aliyev'in gorevini layikiyla yerine getirecegini inandiklarini acikladi. Simdi Aliyev'in yeni gorevinin kesin olarak onaylanmasi icin Cumhurbaskani'nin verecegi onay beklenecek.
Siyasi kanatta yasanan bu atama, ulkede 'darbe' etkisi yaratti. Cunku, gectigimiz yila kadar Cumhurbaskani saglik sorunlari ya da baska nedenlerden dolayi gorev yapamaz hale gelirse, Meslis Baskani gorevi devraliyordu. Ancak degisen yasalarla birlikte bu gorevin, Basbakan tarafindan devralinmasi ongoruldu. Cumhurbaskani Haydar Aliyev'in gorev yapamaz hale gelmesinin ardindan degisen yasaya gore gorevi devralacak isim olan basbakanliga ogul Aliyev'in atanmasi soylentileri artirdi.
BASARILI OLACAGIM"
Ayrica Ilham Aliyev'in Basbakan olabilmesi icin diger gorevlerinden istifa etmesi gerekiyor. Ogul Aliyev, Basbakan atandiktan sonra YAP Genel Baskan Yardimciligi, devlet petrol sirketi SOCAR'in Baskan Yardimciligi, Avrupa Konseyi'ndeki Azeri Parlementer Heyeti Baskanligi'ndan ayrilmak zorunda. Bu zorunluluk uzerine yeni Basbakan'in tum bu gorevleri biraktigi ve yalnizca Milli
Olimpiyat komitesi Baskanligi'ni surdurecegi kaydedildi.
Ilham Aliyev, Milli Meclis'te Basbakanliga atanmasiyla ilgili onerinin Kabul edilmesinden sonra yaptigi aciklamada soyle konustu "Bana guvendikleri icin milletvekillerine tesekkur ederim. 8 yildir Meslis'te gorev yapiyorum. Bugune kadar ustlendigim tum sorumluluklarimi yerine getirdim. Yeni gorevimde de basarali olmak icin calisacagim ve basarili olacagima inaniyorum."
Muhalefetin kendisine karsi cirkin' bir siyaset yuruttugunu ifade eden Aliyev, "Ancak onlar basarili olamayacak" diye konustu. Aliyev, kabinede bir degisiklik olup olmayacagi sorusu uzerine de "istifa beklemedigini ve normal yonetimin devam edecegini" soyledi. Cumhurbaskani Haydar Aliyev'in kardesi ve iktidar milletvekili Celal Aliyev de yigeninin atamasiyla ilgili yaptigi aciklamada "Bu gelisme ulkenin her alanda gelismesine olumlu katki saglayacaktir"dedi.
CEVAP BEKLEYEN IKI SORU
Eski basbakana ne olacak?
Dun sabah saatlerinde alinan ani atama kararina kadar, Artur Rasizade Basbakanlik gorevini yurutuyordu. Rasizade'nin saglik sorunlari nedeniyle istifa edecegi iddia ediliyordu. Bazi kaynaklar tarafindan eski Basbakan'in Pazar gunu istifa ettigi one surulse de bazi kaynaklar, istifanin ne zaman gerceklesktiginin bilinmediginin altini ciziyor.
Uzun yillardir Basbakanlik gorevinde olan Rasizade'nin durumunun onumuzdeki gunlerde netlesecegi belirtiliyor. Bunun yani sira, Rasizade'nin oylamanin yapildigi Milli Meclis Kurulu'na katilmamasinin da dikkat cektigi ifade edildi.
Secimler ertelenecek mi?
Tepki toplayan bu atama, bircok soylentiyi de beraberinde getirdi. Zaten ulkede, Cumhurbaskani Haydar Aliyev'den bir haber alinamamasi nedeniyle soylentilerin ardi arkasi kesilmiyordu. Dun, bunlara yenileri eklendi. Bunlarin basinda secimlerin ertelenmesi geliyor. Gectigimiz yil degistirilen yasaya gore, ulkede Cumhurbaskani'nin ardindan Basbakan geliyor.
Milli Meclis Baskani ise meclis uyeleri tarafindan seciliyor. Anayasada yer alan 179'uncu maddeye gore, Cumhurbaskani gorevden ayrilirsa, 3 ay icinde secimlerin yapilmasi gerekiyor. Muhalefet partileri ise Cumhurbaskani'nin herhangi bir sekilde gorevden ayrilmasi durumunda iktidarin, 15 Ekim'de yapilacak secim surecinin Meclis'te iptal edilmesini saglayarak, zaman kazanmaya calisacagini iddia ediyor.
Azerbaycan'da daha onceki secimler, hile yapildigi ve tehditlere basvuruldugu gerekceleriyle uluslararasi gozlemciler tarafindan kinanmisti.
Politburo'daki tek Turk
10 Mayis 1923 tarihinde Nahcivan'da dogdu. Ilk, orta ve teknik ogrenimini Nahcivan'da yapti. 20 yasinda Komunist Partisi'ne girdi. 1941'den itibaren Nahcivan Ozerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Halk Dili Isleri Komiserligi'nde ve Halk Komiserleri Meclisi'nde Sube Muduru olarak gorev yapti, 1944 yilinda KGB'de gorevlendirildi. 1967 yilinda Azerbaycan Komunist Partisi Merkez Komitesi Birinci Sekreterligi'ne getirildi. Iki kez Sosyalist Emek Nisani ile odullendirilen Haydar Aliyev, 1976'da Sovyetler Birligi Komunist Partisi Merkez Komitesi Politburo Yedek Uyeligi'ne, 1982'de ise asil uyeligine getirildi. 1990 yilinda Gorbacov ile ihtilafi nedeniyle gorevden alindi. 1991 yilinda dondugu Nahcivan'da, Nahcivan Ozerk Cumhuriyeti Meclis Baskanligi'na secildi. 1993'de Ebulfeyz Elcibey tarafindan Baku'ye davet edildi ve Meclis Baskani secildi. 3 Ekim 1993'te ise Cumhurbaskanligina getirildi. 1998'de yapilan secimlerde bir kez daha Cumhurbaskani oldu.
Biraz ticaret bolca siyaset
Ilham Aliyev, 24 Aralik 1961 yilinda Azerbaycan'in baskenti Baku'de dunyaya geldi. Orta ogretimini 1967-1977 yillari arasinda Baku'de tamamlayan Ilham Aliyev, 1977'de Moskova Universitesi Uluslararasi Iliskiler Fakultesi'ne girdi. Universite egitimini 1982'de tamamlayan Aliyev, universitede 1990 yilina kadar ogretim gorevlisi olarak calisti. Ilham Aliyev, 1991 ve 1994 yillari arasinda Moskova ve Istanbul'da cesitli ticari faaliyetlerde bulundu. Azerbaycan devlet petrol sirketi SOCAR'in baskan yardimciligini Mayis 1994'ten itibaren ustlenen Ilham Aliyev, 1995 ve 2000 yili genel secimleri sonucunda milletvekili olarak Milli Meclis'e girdi. Babasi Cumhurbaskani Haydar Aliyev'in Genel Baskanligini yuruttugu YAP'in Genel Baskan Yardimciligina 1999 yilinda secilen Ilham Aliyev, 1997'den beri Milli Olimpiyat Komitesi'ne de baskanlik yapiyor. Rusca, Ingilizce ve Fransizca'yi cok iyi bildigi ifade edilen Ilham Aliyev evli ve 2 kiz, 1 erkek cocuk babasi.
Buyuk Aliyev imparatorlugu
Dr. Ahmet Kasim Han Bilgi Universitesi Uluslararasi Iliskiler Ogretim Uyesi
Bundan bir sure once Azeri muhalefeti Aliyev'in oglunun secimlere girmeyecegine dair kendilerine soz verdigini seslendiriyordu. Ama gorunen o ki boyle bir durum gecerliligini yitirdi. Aliyev imparatorlugu, sahipsiz birakilamayacak kadar buyuk bir imparatorluk. Bu tip ulkelerde sistemler kendi alt sistemlerini yaratir. Alt sistemlerin de bir modeli vardir. Bu acidan bakildiginda ogul Aliyev'in iktidari modelin devamliligini saglayacak bir cozum. Ayni zamanda modelin devamliliginin da bir guvencesi. Her ne kadar muhalefet bastan istemese de sonuc baski ve desteklerle ikna yonunde ciddi adimlar atildigini gosteriyor.
DAGINIK MUHALEFET ISLERI KOLAYLASTIRIYOR
Bundan sonraki asamada guclerin ogul Aliyev'e devredilmesi beklenmelidir. Ancak bu kolay olacak mi henuz belli degil. Her ne kadar bu bolgelerde boyle babadan ogula iktidar devirleri dogal olarak karsilaniyor gorunse de bu yonde agir baskilar olursa bu durumda muhalefetin bunu dogal karsilamamasi da mumkundur. Ama bu ulkelerde muhalefet yapisi ya da boyle bir tecrube pek fazla yok. Gecmiste de benzer gelismeler oldu. Bir onceki iktidarin adamlari kartvizitlerini degistirerek liderliklerini surdurduler.
Azerbaycan icin ikinci nokta muhalefetin daginikligi. Merhum Elcibey'den sonra Halk Cephesi neredeyse dorde bolundu. Elcibey'in yerini dolduracak ortak bir lider cikmadi.
ALIYEV'DEN ALIYEV'E IKTIDAR DEVROLUYOR
Muhalefetin bu daginikligi gozonune alinirsa Aliyev'den Aliyev'e iktidar devri kolay olacaktir. Zaten Haydar Aliyev iktidari doneminde muhalefeti sindirmis neredeyse bu yetki devrine saygili hale getirecek manevralar yapmisti. Ancak ogul Aliyev, babasi kadar karizmaya sahip degil. Azerbaycan'daki degisimi disardan etkileyecek unsur ise ABD-Iran iliskileridir. ABD, Iran'a yonelik aksiyonlarini biraz yavaslatti ama vazgectigini de soylemedi. Iran'da 20-30 milyon Azeri yasiyor. Dolayisiyla ABD'nin Iran politikasi icinde Azeriler'in fonksiyonu cok onemli.
TURKIYE'NIN AGIRLIGINI KOYACAK ETKINLIGI YOK
Turkiye ise gecmiste yasanan hatalar nedeniyle Azerbaycan'da rahat degil. Bugunku iliskileri saglayan Cumhurbaskani Suleyman Demirel'in sahsi iliskileridir. Ama Turkiye icin Azerbaycan'in onemi gerek Baku-Ceyhan boru hatti, gerekse bu bolgedeki etnik ve kulturel yakinliklar dolayisiyla cok buyuk. Ama Turkiye su an itibariyle Azerbaycan'da bir agirlik merkezi olusturabilecek pozisyonda degil.
MUHALEFETE GORE ALIYEV...
30 Temmuz'da oldu
Muhalefet, 8 Temmuz'dan bu yana ne sesi duyulan ne de kendisi gorulen, ve Turkiye'de Gulhane Askeri Tip Akademisi'nde tedavi altinda oldugu soylenen Haydar Aliyev'in 30 Temmuz'da oldugunu iddia ediyor. Muhalefetteki Umut Partisi'nden Igbal Agazede, dun yaptigi aciklamada "Aliyev aslinda gectigimiz ay sonunda oldu. Bu nedenle bu atama ve yapilanlar yasa disi. Hicbiri legal degil" dedi. Bunun yani sira, Genel Kurul'daki toplantiya muhalefet milletvekilerininin katilmamasinin da nedeninin 'sandalye yetersizligi' oldugu belirtildi.
'ISKEMLE YOK'
Iktidar partisinin, oylamaya katilacak diger milletvekillerine "Size ayiracak iskemlemiz yok" dedikleri ifade edildi. Ancak, sayica iktidar milletvekillerinin cok altinda olan muhalif milletvekillerinin, oylamaya katilmalari halinde bile oylama sonucunu degistiremeyecegi de biliniyor.
7 KABURGASI KIRIK
Ote yandan Ilham Aliyev, babasinin 21 Nisan'da Baku'deki Cumhuriyet Sarayi'nda duzenlenen torende rahatsizlanmasi sirasinda 7 kaburga kemiginin kirildigini soyledi. Ilham Aliyev, babasinin daha once aciklandiginin aksine 1 degil, 7 kaburga kemiginin kirik oldugunu belirterek, "Tabii bu yastaki insan icin boyle bir durum oldukca agirdir. Ancak su anda durumu iyidir" dedi. Aliyev, Cumhurbaskani Aliyev'in Cumhurbaskanligi secimleri surecinin resmi olarak basladigi 6 Agustos'a kadar Baku'ye donecegini de kaydetti.
Haberleri gazete sayfasi goruntusunde okumak icin
SABAH e-Medya"ya
tiklayin
|
|
|
|
