|
 |
|
YAVUZ SEMERCİ
Ege'de fırsat bol sorunlar çok
Tariş'in kökleri 84 yıl öncesine dayanıyor. İncirliova'dan Nazmi Topçuoğlu, Umurlu'dan Kazım Nuri Çörüş, Erbeyli'den Ahmet Sarı gibi vatanseverler, İzmir'in Yemiş Çarşısı'nda kurulan emperyalist tekeli yıkmak, üreticilerin ürünlerini değerlendirmek için biraraya gelirler. Önce incir, sonra üzüm, pamuk, zeytin gibi ürünlerde geniş bir kooperatifleşme başlar. Şu anda 44 kooperatif ve 53 bin ortağı ile Tariş, Ege'nin ve Türkiye'nin en önemli üreticisi.
Aydın, Balıkesir, Çanakkale, Denizli, Manisa ve Muğla onların kapsama alanında.
SABAH'ın açtığı 'Fındık Dosyası', bölgede ilgiyle izlenmiş. Hemen herkeste, üzüm ve pamuk dosyalarının da açılacağı beklentisi yaratmış. Haklılar; çünkü öyle sorunlar işliyorsunuz ki, Ankara'da birilerinin 'Üretici batsın, tarım ürünlerini dışarıdan ithal edelim' dediğine inanıyorsunuz. Söz verdik. Yazarıyla, çizeriyle, muhabiriyle buraya gelip onların dertlerini dinleyeceğiz. O nedenle kısa geçelim.
Örneğin kuru üzüm Dünya pazarında iki ülke söz sahibi. İran ve Türkiye. İran, malı tek elden satıyor ve üreticisini destekliyor. İran üzümü önce Türkiye'ye, ardından da Türk malı diye Avrupa'ya gidiyor. Türkiye her yıl hava koşullarına bağlı olarak 210-220 bin ton kuru üzüm ihraç ediyor. Rekolteye göre yıllar içinde tonu, 600-800 dolar arasında satılmış. Fındık gibi dünyadaki üzüm fiyatlarını da biz belirliyoruz. Aslında belirleyemiyoruz. Her yıl bu avantajı kaybediyoruz.
Gelelim pamuğa Türk sanayicisi yılda 1 milyon 300 bin ton pamuk işliyor. İşlenen pamuğun 500-600 bin tonu, yüzde 40'ı ABD ve yüzde 24'ü de Yunanistan'dan olmak üzere ithal ediliyor. Ve 600 milyon dolar döviz ödeniyor. Türk pamuğu para etmediğinden her yıl ekim alanları daralıyor. Dünyanın en kaliteli pamuğunun üretildiği Ege'de daralma yüzde 7 ve tehlike sinyalleri veriyor. Verimli topraklar çöle dönerken, paralar da Yunan pamuk üreticilerine akıyor.
Yunanistan her kilo pamuk için üreticisine 2 dolar destekleme primi veriyor. Bu miktar ABD'de 48 cent, İspanya'da 2.4 dolar. Türkiye ise, 5 ile 12 cent arasında destekleme primi veriyor. Maliyetler kurtarmadığı için üretici pamuk üretmekten vazgeçiyor.
Sahte liberaller ile IMF'nin üreticilerin desteklenmemesi palavrasına kanmaya devam edilirse, dünyanın 6. büyük pamuk üreticisi Türkiye, yakında dünyanın 1 numaralı ithalatçısı olacak. GAP projesine milyarlarca dolar harcadık. Niye? Elektrik ve tarım üretimini artırmak için. Ama bu bölgede devlet, arazilerin üzerine oturmuş ve yeterli pamuk üretilemiyor. Yurtdışına her yıl akan 600 milyon doları içeride tutacak her şey var. Ama kafa yok. Pamuk yerine kafa ithal etsek sorunlarımız çözülür mü acaba?
Haberleri gazete sayfası görüntüsünde okumak için
SABAH e-Medya"ya
tıklayın
|
|
|
|
