İstanbul için Oyun Teorisi

Ritz Carlton'un yeni yöneticisi, rakiplerine seslendi: Önce İstanbul'u pazarlayalım, rekabet sonra gelsin. Genel Müdür Bürkle "Nash'ın teorisinde belirttiği gibi herkesin kazanacağı oyunu yaratmalıyız" dedi

Krizin tam göbeğinde Türkiye'ye gelen Ritz Carlton, İstanbul'a yönelik tanıtım politikasında Nash'in Oyun Terosi'nden esinleniyor. Nobel ödüllü ünlü matematikçi John F. Nash'in teorisi Akıl Oyunları adlı sinema filmi nedeniyle bugünlerde herkesin dilinde. Ritz Carlton yöneticileri ile bu teorinin buluşmasının nedeni ise çok basit: Onlara göre tüm büyük otellerin, müşteri çekmek için geliştirdiği stratejilerinin ilk ayağını 'İstanbul'u nasıl tanıtırız' olmalı. Önce pasta büyütülmeli, sonra pay kapma yarışı yapılmalı. Yani rekabet oyununda bir Nash dengesi yaratılabilir.

Ritz Carlton'un çiçeği burnunda Genel Müdür Rainer Bürkle, "Önce İstanbul'a gelecekler ki, benim otelimi görsünler. Öncelikli hedef İstanbul'un tanıtımı ve pazarlaması olmalı" diyerek durumu özetliyor. Diğer otel yöneticileriyle birlikte kutsal diye tanımladıkları bu işbirliğini ünlü matematikçi John Nash'in "Oyun Teorisi"ne benzeten Bürkle, yazılı olmayan ortaklıklarını ve altında yatanları şu sözlerle dile getiriyor: "Aynı pazar dahilinde ve benzer şirket yapılarıyla tek bir hedef kitlesine ulaşmak isteyen bir grup otel yöneticisinin, İstanbul'un tanıtımını birlikte yapması çok daha net ve kesin bir başarı getirecek. Tıpkı Nash'in Oyun Teorisi'nde anlattığı gibi; Oyuncuların bireysel değil ortak belirledikleri stratejilerle denge noktasına ulaşmak. Eğer tek başınıza bir şeyler yaparsanız elinize hiçbir şey geçmeyebilir. Ama birlikte bir strateji uygularsanız, sonuç başka olur!"

Bütün otelcilerin başarısının ortak bir şartı olduğunu da dile getiren Bürkle, bunu da İstanbul'un tanıtımı olarak özetliyor. Ona göre, her otel yöneticisinin istediği sonuca birlikte daha kısa yoldan ulaşması mümkün. İşte İstanbul'da işin bu kısmında eksikler var. Bürkle, bu basamak atlatıldıktan sonra her otelin kendi marifetini göstereceğini anlatıyor. Ondan sonra ise iş rekabete kalacak.

BUSH BİLE GÜVENİYOR
Üç dört hafta kadar önce yaptığı Amerika seyahati esnasında şahit olduğu bir sahnenin Türkiye'nin tanıtımının ne denli ihmal edildiğine kanıt olduğunu belirten Bürkle habercilere de şöyle sesleniyor: "Bülent Ecevit'in George Bush ile yaptığı toplantıda Bush, 'Türkiye güvenli bir ülke, oraya gitmekten korkmak için bir sebep görmüyorum' dedi ve bu sözler sadece bir Türk kanalında yayınlandı! Yabancı kanallarda izlemedikten sonra o haberin ne kadar önemi var sizce?"

11 Eylül terörü işleri zorlaştırdı
Şubat ayında Ritz Carlton İstanbul'un yönetimini üstlenen yeni Genel Müdür Rainer Bürkle, daha önce de aynı zincirin Amerika ve Almanya halkalarında görev aldı. Bürkle Türkiye'ye gelişini şu sözlerle anlattı: "Bana dört tane otel opsiyonu tanındı. Bu otellerin üçü Amerika'daydı biri ise İstanbul'du. İstanbul'u seçtim, çünkü diğerlerinde her şey rayına oturmuştu, ama İstanbul'da yakalanan başarı benim başarım olacaktı! Krizden çıkmaya çalışan bir ülkede otelcilik yapmanın da çok ciddi bir deneyim olacağını düşünüyorum. Bugün pek çok otel, yabancı müşteriye odaklı çalışmanın sıkıntısını çekiyor. Çünkü 11 Eylül sonrası müşteriler çok azaldı. Bu nedenle Ritz Carlton İstanbul'un hedef kitlesinin yüzde 50'sini yerel müşteriler oluşturacak."

NASH'İN YILDIZI FİLMLE PARLADI
30 yıl şizofreni hastalığı ile boğuşan John F. Nash, 1950'li yıllarda geliştirdiği "Oyun Teorisi" ile 1994 yılında Nobel ödülü aldı.

Oyun Teorisi'nin iktisatçılar tarafından geç kavranması bu teorinin 80'li yıllara kadar ekonomi müfredatında şöyle bir değinilmesine yol açtı.

Nash'in teorisi, Adam Smith'in "Herkes kendi en yüksek kazancın peşinde koşarsa, toplumsal refahta en yükseğe çıkar" tezinin matematiksel olarak mümkün olmadığının ispatına dayanıyor.

Buna göre, "Toplumun en mutlu olduğu noktaya tüm bireylerin ortak bir denge yaratarak geliştirdiği stratejilerle ulaşılır. Çünkü toplumda kişiler tıpkı oyuncular gibi birbirlerinin hamlelerine göre karşı hamle geliştirir."

Biraz açmak gerekirse, "Oyuncunun en yüksek hedefe ulaşabilmesi için tek başına olması gerektiği varsayılır. Ancak bu şartlarda bireyin elde ettiği en yüksek kazanç, toplumun kazancı sayılıyor. Oysa gerçek yaşamda birden fazla oyuncu olduğu için, oyuncular toplumun en yüksek ortak kazancına ulaşması için birlikte hareket etmek zorundalar. Bu birliktelikten kasıt, bir oyuncunun seçtiği yolda diğerinin ilerlemek zorunda kalmasıdır. Nash dengesi de burada devreye girer. Bir oyuncu hamle yaparken, diğer oyuncun ne yapacağını geçmişten hareketle tahmin etmeye çalışır. Oyuncu hamlesini diğer oyuncunun hamlesinin üzerine inşa eder. Dolayısı ile kendi en iyisini karşısındakinin hamlesine göre seçmeye çalışır. İki tarafında kazandığı bir mekanizma yaratılır. " Nash'in teorisini köşesinde aktaran yazar Ege Cansen'in deyimi ile, Oyun Kuramı, doğanın geliştirdiği bir zihin çalışma yazılımıdır. Bu yazılım doğada mevcut bireylerin ve toplumların hayatına yön veren görünmez bir gücün adıdır. Oyun Kuramı bir etkileşim ortamında kişilerin kendileri için en yararlı davranışı bulmaya çalışırken, "en zararlı" davranışı seçme ihtimalinin yüksek olduğunu söylemektedir. Bu nedenle oyuncuların en yükseğin peşinde koşmak yerine, hamlelerini bir diğerinin nasıl hareket edeceğini tahmin ederek yapması, toplumu en yüksek seviyeye çıkarır.

Teori gerçek hayatta iki tarafın da kazanacağını ya da iki tarafın da kaybedeceği durumların mevcut olduğunu anlatır. Eğer taraflardan biri kazanmışsa, diğeri mutlaka kaybetmiştir paradigmasından kurtulabilirse ortaya yeni çözümler çıkar.